İçindekiler
Yargılanmanın Yenilenmesi
Hukukumuzda verilmiş bir karara karşı gidilebilecek yollar “Olağan Kanun Yolları” ile “Olağanüstü Kanun Yolları” olarak ikiye ayrılmıştır. Olağan kanun yolları itiraz,istinaf ve temyizden oluşurken; olağanüstü kanun yolları Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı’nın itirazı, kanun yararına bozma ve yargılamanın yenilenmesidir. Biz bu yazımızda “Yargılamanın Yenilenmesi” kanun yolunu anlatacağız. Yargılamanın yenilenmesi hükümleri CMK m.311 vd.’da düzenlenmiştir.
Yargılamanın Yenilenmesi Hangi Hallerde Mümkündür?
CMK Madde 311/f.1 “(1) Kesinleşen bir hükümle sonuçlanmış bir dava, aşağıda yazılı hâllerde
hükümlü lehine olarak yargılamanın yenilenmesi yoluyla tekrar görülür:
a) Duruşmada kullanılan ve hükmü etkileyen bir belgenin sahteliği anlaşılırsa.
b) Yemin verilerek dinlenmiş olan bir tanık veya bilirkişinin hükmü etkileyecek biçimde hükümlü aleyhine kasıt veya ihmal ile gerçek dışı tanıklıkta bulunduğu veya oy verdiği anlaşılırsa.
c) Hükme katılmış olan hâkimlerden biri, hükümlünün neden olduğu kusur dışında, aleyhine ceza kovuşturmasını veya bir ceza ile mahkûmiyetini gerektirecek biçimde görevlerini yapmada kusur etmiş ise.
d) Ceza hükmü hukuk mahkemesinin bir hükmüne dayandırılmış olup da bu hüküm kesinleşmiş diğer bir hüküm ile ortadan kaldırılmış ise.
e) Yeni olaylar veya yeni deliller ortaya konulup da bunlar yalnız başına veya önceden sunulan delillerle birlikte göz önüne alındıklarında sanığın beraatini veya daha hafif bir cezayı içeren kanun hükmünün uygulanması ile mahkûm edilmesini gerektirecek nitelikte olursa.
f) Ceza hükmünün, İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmenin veya eki protokollerin ihlâli suretiyle verildiğinin ve hükmün bu aykırılığa dayandığının, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararıyla tespit edilmiş olması veya ceza hükmü aleyhine Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvuru hakkında dostane çözüm ya da tek taraflı deklarasyon sonucunda düşme kararı verilmesi. Bu hâlde yargılamanın yenilenmesi, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi kararının kesinleştiği tarihten itibaren bir yıl içinde istenebilir. (1)
(2) Birinci fıkranın (f) bendi hükümleri, 4.2.2003 tarihinde Avrupa İnsan Hakları Mahkemesinin kesinleşmiş kararları ile, 4.2.2003 tarihinden sonra Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine yapılan başvurular üzerine verilecek kararlar hakkında uygulanır” hükmünde yargılamanın yenilenmesinin mümkün olduğu haller ortaya konmuştur.
Yargılamanın Yenilenmesinde Bazı Durumlar
Herkes tarafından merak edilen hususlardan bir tanesi, yapılan başvurunun infazı ne şekilde etkileyeceğidir. CMK m.312’de yargılamanın yenilenmesi isteminin hükmün infazını ertelemeyeceği ancak mahkemenin,infazın geri bırakılmasına veya durdurulmasına karar verebileceği ifade edilmiştir.
Bir diğer husus ise yargılamanın yenilenmesine engel olan ve olmayan hallerdir.CMK m.313 gereğince hükmün infaz edilmiş olması veya hükümlünün ölümü, yargılamanın yenilenmesi istemine engel olmamaktadır. Ayrıca eğer kişi vefat etmişse ölenin eşi, üstsoyu, altsoyu, kardeşleri de yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunabilmektedirler. Bu kişilerin yokluğu hâlinde eğer şartları oluşmuş ise Adalet Bakanı da yargılamanın yenilenmesi talebinde bulunabilmektedir.
Yargılamanın yenilenmesinin mümkün olmadığı iki hal bulunmaktadır. Bunlardan biri kanunun aynı maddesinde yer almış sınır içinde olmak üzere cezanın değiştirilmesi(azaltılması gibi) amacıyla yapılan başvurudur. Yine hatanın giderilebilmesini sağlayacak başka bir yolun varlığı durumunda yargılamanın yenilenmesi yoluna gidilememektedir.
Yargılamanın Yenilenmesinin Sonuçları
Yapılan başvuru sonucu talepler kabul yada reddedilebilmektedir.
Talebin kabulü halinde: Mahkeme, yargılamanın yenilenmesi istemini yerinde bulursa delillerin toplanması için bir naip hâkimi veya istinabe olunan mahkemeyi görevlendirebileceği gibi; kendisi de bu hususları yerine getirebilmektedir.
Talebin reddi halinde: Burada da iki seçenek bulunmaktadır.
1) Yenileme isteminin kabule değer görülmemesi nedeniyle reddi:Yargılamanın yenilenmesi istemi, kanunda belirlenen şekilde yapılmamış veya yargılamanın yenilenmesini gerektirecek yasal hiçbir neden gösterilmemiş veya bunu doğrulayacak deliller açıklanmamış ise, bu istem kabule değer görülmeyerek reddedilmektedir.
2) Yenileme isteminin esassız olmasından dolayı reddi: Yargılamanın yenilenmesi isteminde ileri sürülen iddialar, yeterli derecede doğrulanmaz veya 311 inci maddenin birinci fıkrasının (a) ve (b) bentleri ile 314 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde yazılı hâllerde işin durumuna göre bunların önce verilmiş olan hükme hiçbir etkisi olmadığı anlaşılırsa, yargılamanın yenilenmesi istemi esassız olması nedeniyle duruşma yapılmaksızın reddedilmektedir.Burada önem arz eden husus ise bu madde gereğince verilen kararlara karşı itiraz yoluna gidilebilmesidir.
Konuya İlişkin Yargıtay Kararları
– YARGITAY 2. Ceza Dairesi Esas: 2015/16931“… Kimliğini kaybettiğini, daha önce de yargılandığını ve suçu Veli Öztürk isimli kişinin işlediğinin ortaya çıkması ile Şereflikoçhisar Asliye Ceza Mahkemesi’nce beraatine karar verildiğini belirterek yargılamanın yenilenmesi isteminde bulunan hükümlü Şereflikoçhisar Asliye Ceza Mahkemesi’nde yargılandığını ilk kez ileri sürdüğü ve suç tarihinde Ankara’da olduğunu bilen tanıklar bulunduğuna ilişkin beyanı da mahkemece değerlendirilmemiş olduğu halde yargılamanın yenilenmesi isteminin reddine karar verilmesi karşısında, itiraz merciince itirazın kabulü yerine reddine karar verilmesi nedeniyle kanun yararına bozma istemi yerinde görüldüğünden, …”
– YARGITAY 15. Ceza Dairesi Esas: 2015/11072 “…hükümlünün boşandığı eşi K.’ın çağrılarak ifadesi alınmadığı gibi, imza ve yazı örnekleri de alınmayarak bilirkişi incelemesi yaptırılmaması neticesinde eksik inceleme sonucunda hükümlü hakkında mahkumiyet kararı verildiği, …imzanın aynı kalemle atıldığı belirtilmesine rağmen, imzanın sanığa ait olmadığının tespit edilmesi karşısında, kovuşturma aşamasında dinlenilen tanık beyanları da dikkate alınarak şüphenin, ortadan kaldırılmasına yönelik suça konu malların teslim edildiği adresin kime ait olduğunun da araştırılmasının gerekmesi karşısında, ortaya konulan delillerin…“yargılamanın yenilenmesi” hükümleri gereğince yeni delil niteliğinde bulunduğu gözetilmeksizin, itirazın kabulü yerine, yazılı şekilde reddine karar verilmesinde isabet görülmediğinden…
Avukat Aliye Ayşe AHI | Alkan Hukuk Bürosu
Avukat | Hukuk Bürosu | Danışman
