Veraset ve İntikal Vergisi Nedir? Nasıl Hesaplanır?

Veraset ve intikal vergisi, Miras Hukuku ile ilgili bir vergi türüdür. Bu vergi çeşidinde mirasçılar vefat edenin terekesi üzerindeki haklarını alabilmek için devlete bir ödeme yapmakla yükümlü tutulurlar. Miras bırakan vefat ettiği takdirde yasal mirasçıların yanı sıra atanmış mirasçılar da bu vergiyi ödemek zorundadır.

Vefat eden kişi Miras Hukuku’nda muris olarak adlandırılırken murisin mirasçılara bıraktığı mallar onun terekesidir. Tereke üzerinde yasal mirasçılar ve atanmış mirasçılar hukuki haklara sahiptir. Muris vefat ettiğinde mirasçılar devlet dairelerinde bazı işlemleri gerçekleştirmek zorundadır. Bu işlemlerin yapılabilmesi içinse öncelikle bir vergi ödenmelidir.

Veraset ve intikal vergisi olarak adlandırılan bu vergi çeşidi yasal bir zorunluluktur. Miras Hukuku’nda zümre sisteminin varlığı devreye girmektedir. Zümre yani derecelendirme sistemine göre vefat edene yakınlık derecesine göre mirasçıların hukuki hakları olmaktadır. Bu hakların alınabilmesinin ön koşulu ise hem atanmış hem de yasal mirasçılar açısından veraset intikal vergisinin ödenmesidir.

Vefat edenin ardından yapılması gereken hukuki işlemlerden biri veraset intikal ilamının alınmasıdır. Yasal ya da atanmış mirasçılardan herhangi biri bu belgeyi yetkililerden alabilmektedir. Bu belge Sulh Hukuk Mahkemesi’nden alınabileceği gibi noterden de alınabilir. Başvuru sahibinin kimlik bilgilerinin yanı sıra yasal veya atanmış mirasçı olduğunun belgelenmesi gerekir.

Veraset ilamının alınmasının ardından miras bırakanın terekesi üzerindeki vergi oranlarının hesaplanması gerekli olur. Bu vergi oranları hesaplanırken banka hesapları, gayrimenkullerin rayiç bedelleri gibi çeşitli bilgi ve belgelere gerek duyulur.

Belediyelerden emlakların rayiç bedellerinin öğrenilmesi gerekirken bunlarla ilgili olarak alınacak belgelere de ihtiyaç duyulur. Vefat edenin ortaklığı ya da şirket üyeliği söz konusu ise bu durumda da resmî belgelere gerek duyulur.

Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi

Veraset ve intikal vergisi ödenmesi zorunlu olan bir vergi türüdür. Mirasçılar açısından yasal bir zorunluluk olan bu verginin ödenebilmesi için öncelikle veraset intikal ilamının alınması gerekir. Notere başvuru yapılarak alınan bu belge için Sulh Hukuk Mahkemeleri de görev yapar. Başvuru sırasında ölüm ilanı ve mirasçının kimlik bilgileri ile hareket edilir.

Miras bırakanın vefatının ardından yapılması gereken işlemlerden biri olan veraset intikal vergisi ödenebilmesi için alınacak veraset intikal ilamı çeşitli resmi dairelerde işlemler sırasında talep edilir. Ölüm belgesi, veraset intikal vergilerinin ödendiğine dair makbuzlar resmi dairelerin talep ettikleri arasında yer alırken genellikle bu belgelerin asılları istenir. Bu sebeplerle de çıkarılırken birden fazla sayıda hazırlattırılmaları lüzumlu olur.

Veraset ve intikal vergisi beyannamesi hazırlanırken evrakların eksiksiz ve tam olması gerekir. Bu vergi türünde hesaplama yapılırken kazanım miktarına bakılır. İstisna sınırı olarak adlandırılan sınırın dışında yer alan kazanımlarda vergi ödenmesi gerekirken bu sınır her yıl yeniden açıklanmaktadır.

Bu vergi türünde 380.000 TL için ödenen oran %1 olmaktadır. Veraset usulü ile intikallerde geçerli olan bu oran ivazsız intikallerde olmaktadır. Ardından gelen 900.000 TL söz konusu olursa oran %3 olurken ivazsız intikaller için olur.

1.900.000 TL için %5 ivazsız intikalde , 3.600.000 TL için %7 ivazsız intikallerde ise % oranında vergi ödenmektedir. Matrahın 6.780.000 TL’yi aşması durumunda ise ödenen vergi ’dir. İvasız intikallerde ise oran 0’dur.

Veraset ve İntikal Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Veraset ve intikal vergisi hesaplaması yapılırken ivazlı veya ivazsız oluşuna göre oranların belirlendiği görülmektedir. Buna göre ivazsız intikaller söz konusu olduğunda hesaplama sırasında daha fazla bir yüzdelik orandan söz etmek doğru olur.

Bu vergi ödemesinin yapılabilmesi için veraset ilamı alınırken ayrıca vergi dairesine beyanname verilmesi zorunludur. Vergi dairesine gidilerek fiziki ortamda verilebilen bu beyanname ayrıca bilgisayarlar üzerinden online olarak da gönderilebilmektedir.

İnternet üzerinden işlemler gerçekleştirilecekse interaktif vergi dairesi kullanılır. İnteraktif vergi dairesine giriş yapıldıktan sonra veraset işlemleri kısmına ulaşılması gerekir. Ayrıca belgeler hazırlandıktan sonra posta yolu ile de müracaatların yapılabilmesi mümkün olur. İnternet ortamında hazırlanacak beyannamede tüm mirasçıların giriş yaparak belgeyi onaylaması gerekir.

Veraset ve intikal vergisi beyannamesi hazırlandığında fiziki olarak vergi dairesi üzerinden başvuru yapılacağı zaman da tüm mirasçıların belgeleri imzalaması gerekir. Veraset ilamını tek bir mirasçı kimlik bilgisi ve ölüm ilanı ile birlikte alabilirken vergi ödemesi için beyannamenin herkes tarafından imzalanması gerekir. Bu işlemler mirasçıların vekil tayin edeceği bir hukuki temsilci ile de yapılabilir.

Veraset ve intikal vergisi yasal olarak ödenmesi gereken bir vergi türüdür. Murisin vefatının ardından terekesi üzerinde mirasçıların sahip olduğu yasal hakların kendilerine devredilebilmesi için bu resmi işlemlerin yapılması zorunludur.

Bu vergi miras bırakanın ardından mirasçıların ödeyeceği nitelikte bir vergi türü olmasının yanı sıra karşılıksız yollarla mal sahibi olanların da ödemesi gereken bir vergi çeşididir. Veraset ve intikal vergisinin hesaplanması sırasında vergiye konu olan malların değerinin belirlenmesi gerekir.

Mirasın açıldığı tarih ile malların hukuken kazanıldığı tarih esas alınarak hareket edilirken malların değeri buna göre belirlenir. Kazanım miktarlarının istisna sınırları içinde yer alması durumunda ise vergi ödenmesi gerekmemektedir.

Veraset ve İntikal Vergisi Nereye Ödenir?

Veraset ve intikal vergisi kanunu bu vergi ile ilgili tüm ayrıntıların açıklandığı yasayı kapsar. Beyanname verileceği zaman bizzat vergi dairesine gidilebilir. Bunun yanı sıra Gelir İdaresi Başkanlığı resmî web adresi üzerinden de bu işlemlerin yapılabilmesi mümkündür.

Veraset ve intikal vergisi beyannamesi doldurulacağı zaman bazı belgelere de gereksinim duyulmaktadır. Buna göre veraset ilamı, emlak vergi değerini gösteren belgeler, tapu belgeleri, bankalardan alınacak yazılar, çeşitli malların ruhsatları, hisse senedi varsa bu belgeler, gelir tablosu, borç ve masraflar için belgeler, şirket ortaklığı varsa bununla ilgili evraklar yetkili mercilere sunulur.

Kişilerin miras yolu ile ya da karşılıksız olarak kazandığı mallar için vergi ödemekle yükümlü tutuldukları görülür. Vefat edenin ölümümün ardından Türkiye’de gerçekleşen vefatlar söz konusu olduğunda 4 aylık süre içerisinde başvuru yapılması gerekir.

Türkiye dışında bir ülkede gerçekleşecek ölümlerde ise mükellefler Türkiye’de bulunuyorlarsa bu durumda başvuru süresi 6 aydır. Veraset ve intikal vergisi beyannamesi verileceği zaman vefat edenin son ikametgahındaki vergi dairesine beyanın verilmesi gerekir.

Beyannamenin doldurulduktan sonra tüm varisler tarafından imzalanarak diğer belgelerle birlikte mirasçılardan biri tarafından ilgili vergi dairesine verilebilir. Vergi dairesinde tahakkuk ettirildikten sonra da mirasçıların hukuki olarak haklarını üzerlerine geçirebilmeleri mümkündür. Yasal sürelerine uygun olarak yapılması gereken bu işlemlerin ardından mirasçıların tereke üzerindeki hakları kendilerine devredilmiş olur.