Yağma Suçu ve Cezası Nedir? TCK 148

Yağma suçunun şartları ve cezası Türk Ceza Kanunu’nun ikinci kitabının onuncu bölümü olan Malvarlığına Karşı Suçlar bölümünde düzenlenmiştir. Yağma suçu, cebir veya tehdit ile hırsızlık suçlarının bir araya gelmesiyle oluşmuş bileşik bir suç niteliğindedir. Yağma suçu, cebir veya tehdidin araç olarak kullanılması suretiyle, mağdurun malının alınmasıdır. Diğer bir adlandırmayla, cebri hırsızlıktır. (Tck 148)

Yağma suçu, kanunda, cebir veya tehdit aracılığıyla bir kimsenin malının haksız şekilde alınması olarak tanımlanmıştır. Yağma suçu ile korunan hukuki değerler; zilyetlik, mülkiyet hakkı, kişi özgürlüğü, vücut dokunulmazlığı, cinsel dokunulmazlık ve irade serbestisidir. Ancak yağma suçuna, cebir ve tehdidin amaç değil araç olarak kullanılması ve saldırının malvarlığına yönelik olması sebebiyle malvarlığına karşı işlenen bir suçtur. Bu suçta asıl amaç bu araçları kullanarak başkasının malını almaktır. Bu sebeple yağma suçunda korunan hukuki değer malvarlığıdır.

“TCK md. 148- (1) Bir başkasını, kendisinin veya yakınının hayatına, vücut veya cinsel dokunulmazlığına yönelik bir saldırı gerçekleştireceğinden ya da malvarlığı itibarıyla büyük bir zarara uğratacağından bahisle tehdit ederek veya cebir kullanarak, bir malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur kılan kişi, altı yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

(2) Cebir veya tehdit kullanılarak mağdurun, kendisini veya başkasını borç altına sokabilecek bir senedi veya var olan bir senedin hükümsüz kaldığını açıklayan bir vesikayı vermeye, böyle bir senedin alınmasına karşı koymamaya, ilerde böyle bir senet haline getirilebilecek bir kağıdı imzalamaya veya var olan bir senedi imha etmeye veya imhasına karşı koymamaya mecbur edilmesi halinde de aynı ceza verilir.

(3) Mağdurun, herhangi bir vasıta ile kendisini bilmeyecek veya savunamayacak hale getirilmesi de, yağma suçunda cebir sayılır.”

Yağma Suçunun Unsurları

Yağma Suçunun Maddi Unsurları Nelerdir?

Yağma suçunun maddi unsurları; konu, fail, mağdur ve hareket olmak üzere dört ana başlıkta incelenebilir.

Konu              : Yağma suçunun konusuna ilişkin TCK’nın 148/1. maddesinde ‘‘mal’’, TCK’nın 148/2. maddesinde ise ‘‘senet’’ düzenlemesine yer verilmiştir. ‘‘Mal’’ kavramından madde gerekçesinde de belirtildiği üzere taşınır bir malı anlamalıyız. Taşınır eşyalar, bir yerden diğer bir yere taşınması mümkün olan ve maddi bir varlığa sahip olan şeylerdir.

Fail                 : Yağma suçunun faili herkes olabilir. Failin kamu görevlisi olması ve görevi gereği elinde bulundurduğu imkanlardan yararlanarak bu suçu işlemesi halinde ise cezası arttırılır. Yağma suçu, bir tüzel kişinin temsilcisi veya yöneticisi tarafından tüzel kişiliğin faaliyeti kapsamında da işlenebilir.

Mağdur          : Yağma suçunda mağdur, cebir veya tehdit aracılığıyla malı teslime veya malın alınmasına karşı koymamaya mecbur edilen kişidir. Suçun mağduru, malın sahibi veya zilyedi olabileceği gibi malın hem sahibi hem zilyedi de olabilir. Malın sahibi ile zilyedin farklı kişiler olması halinde mağdur malın zilyedi iken, malik suçtan zarar gören olacaktır.

Hareket          : Yağma suçu icrai hareketle işlenebilen, seçimlik hareketli bir suçtur. Sanığın eylemlerin tamamının seçimlik hareketler olan tehdit veya cebir kullanmak suretiyle mağdura karşı gerçekleştirilmiş olması gerekmektedir.

Cebir, bir kimseye karşı zor kullanmadır fakat bu “zor’’ kullanma fiziki olmak zorundadır. Şayet zor kullanma herhangi bir fiziki temas olmadan mağdurun iradesine yönelik gerçekleşir ise bu yağma suçunun diğer seçimlik hareketi olan tehdit içerisinde değerlendirilir. Tehdit ise mağdurun sanık tarafından manevi bir şekilde zorlanması, korkutulmasıdır.

Tehdit malın zilyedine yönelmiş olabileceği gibi, zilyedin yakınlık duyduğu üçüncü bir kişiye de yönelmiş olabilir. Sanık tarafından uygulanan cebir veya tehdidin, mağduru malı teslim etmeye veya alınmasına karşı koymamasına, mağdurun malı teslim etmeye veya malın alınmasına mecbur hissetmesine elverişli olmalıdır.

Yağma Suçunun Manevi Unsuru Nedir?

Yağma suçu, kasten işlenebilen bir suçtur. Failin bilerek ve isteyerek cebir ve tehditte bulunması gerekmekle birlikte mağdura yöneltilen cebir ve tehdit malın alınmasına veya teslimine yönelik olmalıdır. Ayrıca failin amacı taşınır maldan yararlanmaya yönelik de olmalıdır.

Faydalanma kastı ise, çalınan malda malikin sahip bulunduğu bütün olanakları kullanabilmek arzu ve iradesidir. TCK’nın 148. maddesinin gerekçesinde yağma suçunun oluşumu yönünden faydalanma kastının bulunması gerektiğinden bahsedilmemiş ise de yağma suçunun manevi unsurunu oluşturan faydalanma kastının bulunmasının gerektiği gerek doktrinde gerekse Yargıtay Ceza Genel Kurulu tarafından verilen kararlarda vurgulanmıştır.

Yağma Suçunun Nitelikli Halleri Nelerdir?

TCK md.149 hükmüne göre, yağma suçunun;

1. a) Silahla,
2. b) Kişinin kendisini tanınmayacak bir hale koyması suretiyle,
3. c) Birden fazla kişi tarafından birlikte,
4. d) Yol kesmek suretiyle ya da konutta, işyerinde veya bunların eklentilerinde,
5. e) Beden veya ruh bakımından kendisini savunamayacak durumda bulunan kişiye karşı,
6. f) Var olan veya var sayılan suç örgütlerinin oluşturdukları korkutucu güçten yararlanılarak,
7. g) Suç örgütüne yarar sağlamak maksadıyla,
8. h) Gece vaktinde,

işlenmesi halinde, fail hakkında on yıldan on beş yıla kadar hapis cezasına hükmolunur.

Ayrıca yağma suçunun işlenmesi sırasında kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış hallerinin gerçekleşmesi durumunda, ayrıca kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

Yağma Suçunun Hukuka Aykırılık UnsuruNedir?

Yağma suçu bakımından; meşru savunma hukuka uygunluk nedeni gündeme gelebilir. Hâkim, önüne gelen somut olayda, meşru savunmanın şartlarının oluşup oluşmadığını inceleyecektir. Hukuka uygunluk nedeninin bulunması halinde faile ceza verilmeyecektir.

Yağma Suçunun Özel Görünüş BiçimleriNelerdir?

• Teşebbüs : Yağma suçunda suçun tamamlanması ile sona ermesi birbirinden farklı zamanlarda gerçekleşebilmektedir. Suça konu taşınır mal mağdurdan cebir veya tehdit kullanılmak suretiyle alınmakla tamamlanır fakat failin egemenlik alanına girmesiyle sona erer. Yani failin mağdura cebir veya tehdit uyguladığı zamandan, malın alınmasına kadar geçen süre zarfında eylem failin elinde olmayan sebeplerle kesilirse suç teşebbüs aşamasında kalmış sayılacaktır.
• İçtima : Yağma suçu, tehdit, cebir suçları ile hırsızlık suçunun bir araya gelmesiyle oluşan bileşik bir suçtur. TCK’nın 42. maddesinde “Biri diğerinin unsurunu veya ağırlaştırıcı nedenini oluşturması dolayısıyla tek fiil sayılan suça bileşik suç denir. Bu tür suçlarda içtima hükümleri uygulanmaz” Yağma suçunda da, fail ayrıca cebir veya tehdit suçundan sorumlu tutulmayacak yalnızca yağma suçundan sorumlu tutulacaktır. Ancak uygulanan cebrin sonucu meydana gelen yaralama kasten yaralama suçunun neticesi sebebiyle ağırlaşmış halini oluşturuyorsa fail ayrıca nitelikli kasten yaralama suçundan sorumlu olacak ve cezalandırılacaktır.

TCK’nın 149/1-d bendinde yağma suçunda konut veya işyerinde yahut bunların eklentisinde işlenmesi halinde de gerçek içtima hükümleri devreye girecek olup, fail işyeri ve konut dokunulmazlığını ihlal suçlarından ayrıca cezalandırılmayarak sadece nitelikli yağma suçundan cezalandırılacaktır.

Ayrıca TCK md.43/3 maddesinde gereği zincirleme suç hükümleri yağma suçunda uygulanmaz. Farklı zamanlarda aynı suçu işleme icrası kapsamında gerçekleştirdiği yağma suçu gerçek içtima kuralı uyarınca ayrı ayrı değerlendirilecek ve cezalandırılacaktır.

• İştirak : Yağma suçunun birden fazla kimse tarafından iştirak halinde işlenmesi halinde ise, TCK md.149/1-c bendinde belirtilen nitelikli hali oluşturduğundan bu durumda iştirak hükümleri değil, söz konusu nitelikli hal uygulanarak her bir fail nitelikli yağma suçundan müşterek fail olarak sorumlu olacak ve cezalandırılacaktır. Yağma suçunda, azmettirme veya yardım etme de söz konusu olabilir.

Yağma Suçunda Daha Az Cezayı Gerektiren Haller Nelerdir?

Yağma suçunda daha az cezayı gerektiren haller, kişinin bir hukuki ilişkiye dayanan alacağını tahsil amacıyla tehdit veya cebir kullanması ve suçun konusunu oluşturan malın değerinin az olması olarak belirlenmiştir (TCK md.150).

Kişinin bir hukuki ilişkiye dayanan alacağını tahsil etmesi amacıyla tehdit veya cebir kullanması halinde, ancak tehdit veya kasten yaralama suçuna ilişkin hükümler uygulanır.

Yağma Suçunda Etkin Pişmanlık

TCK md.168/3 hükmüne göre; yağma suçundan dolayı etkin pişmanlık gösterilmesi halinde, suç tamamlandıktan sonra ve fakat bu nedenle hakkında kovuşturma başlamadan önce, failin, azmettirenin veya yardım edenin bizzat pişmanlık göstererek mağdurun uğradığı zararı aynen geri verme veya tazmin suretiyle tamamen gidermesi halinde verilecek cezanın yarısına kadarı indirilir. Etkin pişmanlığın kovuşturma başladıktan sonra ve fakat hüküm verilmeden önce gösterilmesi halinde, faile verilecek cezanın üçte birine kadarı indirilir.

Kısmen geri verme veya tazmin halinde etkin pişmanlık hükümlerinin uygulanabilmesi için, ayrıca mağdurun rızası aranır (TCK md.168/4).

Yağma Suçunda Soruşturma Aşaması Nasıl İşler?

Yağma suçunun basit hali de nitelikli hali de şikâyete tabi değildir. Bu nedenle soruşturulması şikâyet aranmaksızın Cumhuriyet Savcısı tarafından yapılacak olup kovuşturması da şikâyet aranmaksızın görevli ve yetkili mahkemece re’sen yapılır. Mağdur şikayetinden vazgeçse dahi dava kendiliğinden yürütülerek karara bağlanır. Yağma suçuna konu malın değerinin az olması halinde de soruşturma ve kovuşturma re’sen yapılacaktır.

TCK’nın 150/1. maddesinde düzenlenen hukuki alacağın tahsili amacıyla cebir ve tehdit kullanılması halinde fail tehdit ya da yaralama suçundan cezalandırılacağından, bu suçların takibi şikâyete bağlı olan hallerinin (TCK86/2. maddede düzenlenen basit tıbbi müdahale ile giderilebilecek nitelikteki yaralamalar veya TCK106/1-2.cümlede yer alan basit tehdit) işlenmesi halinde soruşturma ve kovuşturmada şikâyet şartı aranacaktır.

Yağma Suçu Uzlaşmaya Tabi Midir?

Uzlaşma kapsamında olan suçlar, Ceza Muhakemesi Kanunu md.253 vd. sayılmıştır. Yağma suçu, maddede öngörülen suçlar arasında olmadığından uzlaşmaya tabi değildir.