Ziynet Eşyaları, Düğün Takıları Kime Aittir?

Ziynet eşyaları Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2020/240 K. sayılı kararına göre; kadına takılan her türlü ziynet eşyası (çeyrek/yarım/tam altın, bilezik, takı seti vs.) ve para kadına aittir. Ziynet eşyaları veya düğün takıları arasında erkeğe takılanlardan, kadına özgü olanlar (bilezik, kolye, küpe, yüzük vs.) kadına; diğer ziynetler (çeyrek/yarım/tam altın gibi) ve paralar ise erkeğe aittir. Erkek eş, kendisine takılan düğün takılarından, kadına özgülenen takılan takıların kadına ait olmadığı konusunda yerel adet olduğunu ispatladığı takdirde bunlar da erkeğe ait olacaktır. Örneğin; Kadına düğünde takılan ziynet eşyalarından bazıları erkek ve kadın tarafından kullanılabilen şeylerden ise bu şey sadece kadına özgü olmadığından erkeğe ait olacaktır. Eşler tarafından ziynet eşyası ile diğer ekonomik değerlerin (altın, para vb.) nasıl paylaşılacağına dair aralarında bir sözleşme yapılmışsa, bu sözleşme geçerli kabul edilecektir.

• Davacı veya düğün takılarını talep eden taraf, Hmk gereği ispat yükü üzerinde olduğundan dolayı, açılan davada ziynet eşyalarının kendisinde kalmadığını mahkemede ispatlamak zorundadır.

“Evlilik sırasında kadına takılan ziynet eşyaları kim tarafından alınmış olursa olsun kadına bağışlanmış ve ona ait sayılır. Dava konusu kadına ait altınlar koca tarafından bozdurulup farklı maksatlarla kullanılmış olabilir. Çeşitli nedenlerle (balayı masrafları, evin ihtiyaçları, düğün borçları vb.) koca tarafından bozdurulan bu altınların karşılığının hibe edilmediği müddetçe kadına iade edilmesi zorunludur. Ziynet eşyalarının iade edilmemek üzere kocaya verildiğinin, kadının isteği ve onayıyla ziynet eşyalarının bozdurulup evin ihtiyaçları için harcandığının davalı tarafça kanıtlanması halinde davalı koca düğünde takılan ziynet eşyalarını iade etmekten kurtulur.”(Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, 2010/6059 E., 2010/12297 K.)

Ziynet Eşyası Alacağı Davasında İspat Nasıldır?

Düğünde takılan altınların gramı, miktarı, ayarı gibi hesap için gerekli olan bilgiler düğün sırasında çekilmiş video görüntüleri, yine düğünde çekilmiş fotoğraflar ve altınları gören bilen kişilerin tanıklığı ile ispatlanabilir. Aile mahkemesi altınların hesabının yapılabilmesi için gerekli olan delilleri topladıktan sonra dosyayı kuyumcu uzman bir bilirkişiye verecek ve altınların maddi değeri tespit edilmesi için gram, ayar ve miktar bilgileri üzerinden bilirkişi vasıtasıyla hesaplanarak denetime elverişli rapor halinde Aile Mahkemesi dosyasına sunulacaktır.

 “… Mahkemece herhangi bir gerekçe gösterilmeksizin 7.500,00 TL ziynet eşyası bedelinin erkekten tahsili ile kadına ödenmesine karar verilmiş ise de bu bedele nasıl ulaşıldığı anlaşılamamıştır. Gerçekleşen bu durum karşısında mahkemece hakimin davayı aydınlatma görevi kapsamında …talep ettiği ziynetlerin nelerden ibaret olduğu ve değerleri ayrı ayrı açıklattırılıp dava konusu ziynet ve para alacağının bilirkişi marifetiyle dava tarihindeki değerleri belirlenerek ve dosyadaki tüm deliller hep birlikte değerlendirilip gerçekleşecek sonucu uyarınca ziynet ve para alacağına ilişkin bir karar verilmesi gerekirken…”(Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2019/1729 E., 2019/3614 K.)

Ziynet Alacağı Davası Nasıl Açılır?

Ziynet alacağı, çekişmeli boşanma davası ile birlikte talep edilebilir veya ayrı bir dava açılarak istenebilir. Düğün takıları veya ziynet eşyaları elinden alınan taraf açılacak davada hak kaybına uğramayacağı şekilde, mümkünse ziynet eşyalarının aynen iadesini, mümkün olmaması halinde bedelinin ödenmesine karar verilmesi talep etmelidir. Unutulmamalıdır ki; Anlaşmalı boşanma davasında taraflar altın alacağı konusunu da anlaşmalı boşanma protokolüne bağlayarak serbestçe sonuçlandırabilirler.

Ziynet eşyası alacağı davasını aynen iade veya bedelin ödenmesi  olarak talep edilmesi boşanma davasının fer’i niteliğinde olan taleplerden olmadığından ziynet alacağı talepleri için nispi harç ödenmelidir.

“Davacının ziynet alacağı talebi boşanmanın eki niteliğinde olmayıp ayrıca nispi harca tabidir.” (Yargıtay 2. Hukuk Dairesi, 2015/4638 K.)

Ziynet Alacağı Davasında Görevli ve Yetkili Mahkemeler Hangisidir?

Ziynet alacağı davasını görmekle görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’ndaki genel yetki kuralına göre; davalının yerleşim yeri mahkemesidir. Ancak ziynet eşyası davası boşanma davası ile birlikte açılırsa o halde boşanma davasında yetkili olarak belirlenen mahkemeler de işbu davanın açılmasında yetkili sayılır. Buna göre, ziynet alacağı davasına bakacak mahkeme, eşlerden birinin ikametgâh yeri aile mahkemesi veya eşlerin son 6 aydır birlikte oturdukları yer aile mahkemesidir.

Davaya konu edilen ziynetler düğünde takılan ziynetler değilse yani eşlerin daha sonra birikim ve yatırım amacıyla satın aldıkları altınlar ise bu altınlar “ziynet eşyalarının iadesi davası” ile değil ancak “mal paylaşım davası” ile talep edilebilecektir.

Ziynet Eşyaları Boşanmada Mal Tasfiyesine Dahil Edilir mi?

Ziynet eşyaları kişisel mal olarak kabul edildiği için mal tasfiyesine dahil edilmez. Kadının düğün takılarını erkek eşten talep etme hakkı her zaman vardır. Yalnızca geri iade edilmemek koşulu ile verdiği durumlarda düğün takılarını erkek eşten talep edemez. Geri verilmemek üzere verildiğini ispatlama yükü erkeğe aittir.

 “Yerleşmiş Yargıtay kararlarında da belirtildiği gibi, evlilik sırasında kadına takılan ziynet eşyaları kim tarafından alınmış olursa olsun ona bağışlanmış sayılır, ona iadesi gerekir. Ancak, ziynet eşyalarının iade edilmemek üzere kocaya verildiğinin, kadının isteği ve onayı ile ziynet eşyalarının bozdurulup ev ihtiyaçları için harcandığının davalı yanca kanıtlanması halinde koca ziynet eşyalarını iadeden kurtulur. Davada, davacıya ait olduğu anlaşılan dava konusu altınların evliliğin devamı sırasında davalı tarafından bozdurularak ev ihtiyacı için harcandığı davalı yanca kabul edilmiştir, davalı, kadının kendi rızası ile ziynet eşyalarını verdiğini kanıtlayamadığından dava konusu ziynet eşyalarını davacıya iade ile mükelleftir.” (Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, 2004/4-249 E., 2004/247 K.)

Ziynet Eşyaları Islah Yoluyla Talep edilebilir mi?

Boşanma davası dilekçesi ile talep edilmeyen veya geride kalan diğer ziynet eşyaları, ıslah dilekçesi verilmek suretiyle talep edilemez ve dosyaya dahil edilemez. Bu durumda, ıslah yerine ziynet eşyaları veya düğün takıları için ek dava açılarak açılan davanın boşanma davası ile birleştirilmesi istenmelidir.

Ziynet Alacağı Davası Açmada Zamanaşımı Süresi Nedir?

“Eşya davası bu anlamda bir istihkak davası olmakla istem dava konusu eşyaların; aynen iadesi, olmadığı takdirde dava tarihindeki bedelinin verilmesi şeklinde gerçekleşmektedir. Dava konusu eşyaların mevcut olduğu tespit edilmiş ise uyuşmazlık mülkiyet hakkına dayandığından olayda zamanaşımı söz konusu olamaz. Dava konusu eşyaların var olduğu tespit edilemez ise istem tazminata ilişkin olduğundan Borçlar Kanununun belirlenen on yıllık zamanaşımı süresinin uygulanması ve karı koca arasındaki davalarda Borçlar Kanunu’nun dikkate alınması gerekir.” (Yargıtay 6. Hukuk Dairesi, 2011/5634 K.)

Ziynet eşyalarının bedeli talep edilmesi halinde bu talep 10 yıllık zamanaşımı süresi içinde talep etmelidir ve bu zamanaşımı süresi boşanma davasının kesinleşmesinden itibaren başlar.

6 Ocak 2024