İsim Değiştirme Davası, Şartları Nelerdir?

İsim değiştirme davası, alay konusu bir isme sahip olma, ismini beğenmeme, aynı isim ve soyismine sahip birinin bulunması gibi durumlarda başvurulan bir yoldur. Ad değişikliği, dava açarak veya e-devletten belirli durumlarda nüfus müdürlüğüne başvurarak yapılabilir. Ad değişikliği davası ile hem isim hem de soyad değiştirilmektedir. İsim ve soyisim değiştirme davası şartları aşağıda incelenmiştir.

İsim Değiştirme Nasıl Olur? 

İsim değiştirme, Türk Medeni Kanunu’nun 27. maddesine göre, ancak haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir. Dolayısıyla dava ehliyetine sahip olan kişiler, haklı sebeplerinin bulunması halinde isim değiştirme davası açabilir. Hangi durumların haklı sebep teşkil ettiğine ilişkin kanunda açıkça bir hüküm bulunmamaktadır. Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 2017/6911 Esas, 2018/1819 Karar sayılı ve 8.2.2018 tarihli kararına göre; 

4721 Sayılı TMK’nın  27. maddesinde; adın değiştirilmesinin, ancak haklı sebeplere dayanılarak hakimden istenebileceği, değişikliğin nüfus siciline kayıt ve ilan olunacağı, adın değişmekle kişisel durumda değişme olmayacağı, bu değişiklikten zarar görenlerin, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebileceği hükme bağlanmıştır. Hangi hallerin haklı sebep teşkil ettiği konusu her bir davadaki özel koşullara göre mahkemece belirlenecektir.

Bu belirleme yapılırken objektif koşullardan çok değiştirme isteminde bulunanın mahkemeye sunacağı özel nedenlerin dikkate alınması gerekir. Bu özel ve kişiye özgü nedenler; istemde bulunanın kişiliği, sosyal statüsü, aile ilişkileri de göz önünde bulundurularak hâkim tarafından değerlendirilmelidir.

Ad ve soyadı kişiliği bireyin ayrılmaz bir öğesidir. Kişi bununla anılır ve tanımlanır. Ad veya soyadı niteliği gereği onu taşıyan kişi tarafından benimsendiğinde anlam taşır. Adını benimsemeyen kişiliği ile özdeşleşmeyen kimsenin, adını değiştirmek istemesi en doğal hakkıdır. Böyle bir durumda, ad değiştirme istemlerini içeren davalarda davacının tercih ve arzusunun ön planda tutulması ve öncelikle dikkate alınması gerekir.

Türk Medeni Kanunu’nun öngördüğü “haklı neden” bu kapsam içinde değerlendirildiğinde hâkimin bu konudaki takdiri ileri sürülen nedenin ve yeni alınmak istenen ad veya soyadının toplum değerlerine ve kanunun buyurucu kurallarına ters düşmeyen, özellikle başkalarına veya çevreye zarar vermeyen, incitmeyen nitelikte bulunduğunun tespiti gerekir. Yargıtay uygulamalarında, kişinin toplum içerisinde bilinip tanındığı ad ve soyadı ile anılmayı ve onu kayden de taşımayı istemesinin haklı neden teşkil edeceği kabul edilmiştir.

Ad değişikliği haklı sebeplere; kişinin isminin toplum tarafından gülünç karşılanması ve alay konusu olması, ismin ahlak kurallarına aykırı olması, kişinin gerçekte farklı bir isimle tanınıyor olması ve ismin toplumca bilinen bir suçlu ile aynı ismi taşıyor olması örnek verilebilir.

Ayrıca 7196 sayılı Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a göre; yazım ve imla hatası veya düzeltme işareti kullanılmamasından kaynaklanan anlam değişiklikleri bulunan, genel ahlaka uygun olmayan veya toplum tarafından gülünç karşılandığı değerlendirilen isimler bir defaya mahsus olmak üzere nüfus müdürlüğüne yazılı olarak başvurarak değiştirilebilir. İsim değişikliği, nüfus müdürlüğünde daha hızlı gerçekleşmektedir. Başvuru bir dilekçeyle yapıldıktan sonra yaklaşık 1 ay içerisinde sonuçlanmaktadır. Başvurucu, başvuru sonucunu e-devlet sorgusu ile öğrenebilmektedir.

İsim Değişikliği Şartları (Ad Soyadı Değişikliğinde Haklı Sebepler)

İsim değiştirme ancak haklı bir gerekçenin mevcut olması halinde hakimden talep edilebilir. Peki, ad ve soyad değiştirmek için “haklı” kabul edilebilecek gerekçeler nelerdir? İsmin;

• Dalga konusu edilebilecek nitelikte olması,
• Komik bir çağrışım yapması,
• Toplumun genel ahlak anlayışına aykırılık teşkil etmesi,
• Toplumca bilinen bir suçlu ile ya da terör örgütü elebaşı ile aynı olması,
• Telaffuzu güç olması,
• Zor söylenmesi,
• Gerçek yaşamda kişiyi yansıtmaması. Bir başka ifadeyle, kişinin, kimlikte yazılı ismi ile tanınmaması; farklı bir adla bilinmesi ve bu durumun uzun süredir bu şekilde devam etmesi,
• Mesleği veya uğraşı ile bağdaşmaması, tezatlık teşkil etmesi,
• Kişinin bizzat kendisine ya da ailesine karşı ağır bir suç işleyen kişiyle aynı olması ve bu durumun kişide yahut aile üyelerinde travma etkisi yaratması,

İsim değiştirmeyi haklı kılan diğer sebepler. Şimdi, bu sebeplerden hareketle, isim değiştirmek için dava açılması amacıyla hazırlanması gereken dilekçenin örneğini inceleyelim.

İsim Değiştirme |  Dava Yolu ve e-Devlet Kapısı

İsim değiştirme işlemi iki farklı yoldan yapılır: dava yolu ve e-Devlet kapısı. e Devlet sistemi üzerinden ad ve soyadı değişikliğine ilişkin prosedüre makalemizin sonunda yer verilmiş olup öncelikle dava yoluyla isim değiştirme prosedürüne değineceğiz. İsim değiştirme sebebiyle dava dilekçesi örneği içeriğimizde mevcut olup ilgili ziyaretçilerimizin dikkatle incelemesini tavsiye etmekteyiz.

İsim Değiştirme Davası

İsim (ad) ve soy isim (soyadı) şahısların tanınmasını, birbirinden ayrılmasını ve toplumda kamu düzeninin tesis edilmesini sağlar. Her bireyin adı ve soyadı vardır. Hukuk düzeni, bireyin isminin ve soy isminin nüfus siciline tescil edilmesini zorunlu kılar.

İsim ve soy isim kişiye sıkı sıkıya bağlıdır. Dolayısıyla hukuk sistemimizde “ismin değişmezliği ilkesi” benimsenmiştir. Ne var ki, kişinin haklı sebepleri olması halinde adını ve soyadını değiştirmesi de mümkündür. Bu değişiklik, TMK m.27 uyarınca ancak hakimden talep edilebilir. TMK m.27:

Davasız İsim Değiştirme İmkanı Var mı?

Davasız isim değiştirme imkanı ancak sınırlı hallerde mevcuttur. 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunun Geçici 11. maddesinde bu sınırlı haller belirtilmektedir. Bu bakımdan 6.12.2019 tarihinden itibaren aşağıdaki şartların var olması halinde üç yıl içerisinde dava açmaksızın ilgilinin nüfus müdürlüğüne yazılı olarak başvuru yapılarak isim değiştirmesi söz konusu olabilecektir. Buna göre;

• Kişinin soyadının Soyadı Kanununa aykırılık teşkil edecek şekilde imla veya yazım hatası olması
• Soyadının genel ahlaka uymaması, anlam kaymalarına sebep olması
• Toplumca gülünç bulunan isim veya soyada sahip olunması

Hallerinin varlığı halinde il veya ilçe nüfus kurulları tarafından bir kereye mahsus olmak üzere isim değiştirme isteği olan kişinin talebi veya başvurusu üzerine isimin değiştirilmesi mümkün kılınmıştır.

İsim Değişikliğinin Kabulü Kararına İtiraz Edilebilir Mi? 

TMK md.27/4 hükmüne göre; adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebilir. 

Soyisim (Soyad) Değiştirebilir Mi?

Soyisim değiştirme de gerekli şartların olması durumunda mümkündür. Ad değiştirme davasında olduğu gibi isim değiştirme davasında belirtilen şartların varlığı burda da aranacaktır. Soyisim değiştirme davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise; ikametgah adresinin bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemeleridir.

e Devlet İsim Değiştirme (2023)

e Devlet isim değiştirme işlemi çok daha pratik, kolay ve kısa süreli bir işlem olduğu için merak konusudur. Milyonlarca vatandaşın sıkça kullandığı e-Devlet kapısı, getirilen yeni düzenlemeyle birlikte mahkemesiz isim değişikliğine olanak tanımakta.

Mahkeme kararı olmaksızın, bir defaya mahsus ad ve soyadı değiştirilmesine imkan sunan e Devlet kapısı, mobil ya da elektronik imzaya sahip vatandaşlar tarafından kullanılabilir. e Devlet isim değiştirme işleminin nasıl yapılacağını adım adım izah ettik. İlgili ziyaretçilerimizin içeriğimizi dikkatle incelemesini tavsiye ediyoruz.

Hap Bilgi

Kullanılan adın ve/veya soyadın değiştirilerek bir yeni isme ve/veya soy isme sahip olunması “isim değiştirme” işlemi olarak adlandırılır.

e Devlet isim değiştirme kişinin adı ve soyadının değiştirilerek bir yeni isim veya soy isim alması için değil, ad ve soyadı değişikliği sürecini takip edebilmesi ve/veya ancak belirli hallerde isim değişikliği yapabilmesi ve belirli işlemleri tamamlaması için kullanılır. e Devlet Kapısı yardımıyla yapılabilecek işlemlerden bazıları şunlardır:

• Nüfus kağıdı ve sair kimlik belgelerinin tekrar düzenlenmesi,
• İsim (ad) değişikliğinin ardından düzenlenen yeni nüfus cüzdanı bilgilerinin paylaşılarak, banka hesapları, kredi kartları, sigorta vs. hizmetlerin güncellenmesi,
• Ad ve soyadı değişikliğine dair yasal süreci takip etmek ve mevcut durumu kontrol etmek,

İsteniyorsa e – Devlet Kapısı’ndan yardım alınabilir. Ne var ki, e Devlet isim değiştirme işlemi için doğrudan kullanılamaz.

Hap Bilgi (e – Devlet Nedir?)

e-Devlet (Dijital Türkiye); devlet hizmetlerinin vatandaş gereksinimleri dikkate alınarak dijital ortamda, kesintisiz, hızlı ve güvenli bir şekilde ortak bir platform üzerinden vatandaşa ulaştıran çevrim içi sistemdir.

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, isim ve soy isim değiştirmek e Devlet kapısı üzerinden başvuruların yapılabileceğine yönelik duyuru yaptıktan sonra e Devlet isim değişikliği nasıl yapılır sorusunun yanıtı merak konusu oldu. Yapılan bildirim üzerine e-Devlet sistemi üzerinden çevrim içi bir şekilde ad soyadı değiştirme işlemi yapmak isteyenlerin şu adımları takip etmesi gerekir:

1. e – Devlet kapısına giriş yapın.
2. Arama bölümüne “ad ve Soyadı” yazın.
3. “İl/İlçe İdare Kurulu Kararı ile Ad veya Soyadı Düzeltilmesine İlişkin Başvuruların Alınması” seçeneğine tıklayın.
4. Mobil İmza ya da Elektronik İmza kullanarak onay verin.
5. Başvuru ekranında yer alan yönergeyi doğru bilgilerle doldurarak başvuru işlemini tamamlayın.

e – Devlet sistemi üzerinden ad – soyad değiştirmek için kullanılan bu hizmet 24.12.2022 tarihine kadar kullanılabilir. Söz konusu tarihten sonra isim değiştirme işlemleri için e Devlet kapısı kullanılamaz.

e Devlet kapısı üzerinden soyadı (soy isim) değişikliği, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan bildirime göre 24.12.2022 tarihine kadar yapılabilmekte idi. Fakat şu an için bu yöntemle ad ve soyad değişikliği yapılamamaktadır. O halde, bu değişiklik için nasıl bir yol izlenmeli sorusuna yanıt için içeriğimizin girişinde yer alan “Dava Yolu” ile isim değiştirme sürecini incelemenizi tavsiye etmekteyiz.