İsim Değiştirme | e-Devlet ve Dava Yolu | 2023 Ad Soyad Değişikliği

İsim değiştirme davası, alay konusu bir isme sahip olma, ismini beğenmeme, aynı isim ve soyismine sahip birinin bulunması gibi durumlarda başvurulan bir yoldur. İsim değiştirme dava açarak veya e-devletten belirli durumlarda nüfus müdürlüğüne başvurarak yapılabilir. Ad değişikliği davası ile hem isim hem de soyad değiştirilmektedir. İsim ve soyisim değiştirme davası şartları aşağıda incelenmiştir.

İsim Değiştirme Nasıl Olur?

İsim değiştirme, Türk Medeni Kanunu’nun 27. maddesine göre, ancak haklı sebeplere dayanılarak hâkimden istenebilir. Dolayısıyla dava ehliyetine sahip olan kişiler, haklı sebeplerinin bulunması halinde isim değiştirme davası açabilir. Hangi durumların haklı sebep teşkil ettiğine ilişkin kanunda açıkça bir hüküm bulunmamaktadır. Yargıtay 8. Hukuk Dairesinin 2017/6911 Esas, 2018/1819 Karar sayılı ve 8.2.2018 tarihli kararına göre;

4721 Sayılı TMK’nın  27. maddesinde; adın değiştirilmesinin, ancak haklı sebeplere dayanılarak hakimden istenebileceği, değişikliğin nüfus siciline kayıt ve ilan olunacağı, adın değişmekle kişisel durumda değişme olmayacağı, bu değişiklikten zarar görenlerin, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebileceği hükme bağlanmıştır. Hangi hallerin haklı sebep teşkil ettiği konusu her bir davadaki özel koşullara göre mahkemece belirlenecektir.

Bu belirleme yapılırken objektif koşullardan çok değiştirme isteminde bulunanın mahkemeye sunacağı özel nedenlerin dikkate alınması gerekir. Bu özel ve kişiye özgü nedenler; istemde bulunanın kişiliği, sosyal statüsü, aile ilişkileri de göz önünde bulundurularak hâkim tarafından değerlendirilmelidir.

Ad Soyad Değişikliği Nasıl Yapılır?

İsim değişikliği yapılacağı zaman hukuki sürecin takip edilmesi gerekir. Bunun yanı sıra 24 Aralık 2023 tarihi esas alınmak sureti ile bu tarihe kadar yapılacak başvurularda koşulların sağlanması durumunda e-devlet uygulaması üzerinden de değişiklik işlemleri yapılabilmektedir.

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’nün bu yönde yaptığı çalışmalar doğrultusunda mahkeme kararına gerek olmaksızın da isim değişikliği yapılabilmesi mümkündür. Bu uygulama bir kereye mahsus olarak yürürlüktedir ve bu kapsamda yapılabilecek değişiklikler şunlardır:

• Ad ve/veya soyadında yazım ve imla hatası varsa,
• Düzeltme işareti kullanımından kaynaklanan anlam değişiklikleri söz konusu ise,
• Ad soyad genel ahlaka uygun değilse,
• Toplum tarafından gülünç bulunan bir ad soyada sahip olunduğunda değişiklik yapılabilmektedir.

Bu değişiklik için başvuru mercileri de şunlardır:

• Yurt içinde İlçe Nüfus Müdürlüğü,
• Yurt dışında dış temsilcilikler,
• e – Devlet Kapısı.

Başvuru yapıldığında il ve ilçe idare kurulunca verilecek karara bağlı olarak mahkeme kararına gerek duyulmaksızın bu değişiklikler yapılabilmektedir. Bir kereye mahsus olmak kaydı ile vatandaşlara bu hak tanınmıştır.

Bu düzenleme sonradan Türk vatandaşlığına geçmiş olan bireyleri kapsamazken bu kişiler isim değişikliği yapacakları zaman mahkeme kararına ihtiyaç vardır. E-devlet üzerinden başvuru yapacak olanlar koşulları sağladıkları takdirde bir ücret ödemeden bu işlemleri gerçekleştirebilmektedir.

Başvuruların yapılabilmesi için ise 24 Aralık 2023 tarihine kadar ilgili kişilere müracaat hakkı tanınmıştır. İsim kişinin tanınmasına yönelik en önemli unsurlardan biridir. İsim ve soyadı kişi ile bütünleşir ve onun kim olduğunun anlaşılabilmesi için gereklidir.

Bu bilgilerin değiştirilmesi toplumsal yaşamda karışıklığa yol açacağından gereklilik hali dışında buna izin verilmez. Ayrıca hukuki bir sürecin takip edilmesi gerekliliği de bu sebepledir.

Medeni Kanun 4721 sayı ile yürürlüktedir. Medeni Kanun’un 27. Maddesi uyarınca isim değişikliği yapılacağı zaman haklı bir nedene dayanılması gerekir. Değişiklik talebi değerlendirilirken hâkimin dikkate alacağı konular arasında; kişinin sosyal statüsü, kişiliği ve aile ilişkileri yer alır.

İsim değişikliği dava yolu ile olacağı zaman kişinin haklı nedenleri dayanak olarak sunması zorunludur. Keyfi sebeplerle dava açılamayacağı gibi isim ve soyadı değişikliği yapılabilmesi de mümkün değildir.

Ad Soyad Değişikliği Başvurusu

İsim değiştirme başvurusu mahkeme kanalı ile yapılmaktadır. 4721 sayılı Medeni Kanun kapsamında kişi adını değiştirme talebi ile dava açacaksa haklı bir nedeni olmak zorundadır. Nüfus siciline kayıt ve ilan edilen isim değişikliği bireyin kişisel durumunda herhangi bir değişime sebep olmamaktadır.

Haklı sebeplerle istenebilen bu değişiklikte haklı sebeplerin neler olabileceği konusu açıklanmaz ve hâkimin takdiri doğrultusunda hareket edilir. Her davanın içinde taşıdığı özel koşullara bağlı olarak hâkimin kullanacağı takdir hakkı da değişebilir. Bu kapsamda hâkim aşağıdaki durumları dikkate alarak takdir yetkisini kullanır:

• İsmin gülünç olması,
• Çirkin bir ada sahip olmak,
• Ahlaka aykırı ya da iğrenç bir ada sahip olmak,
• Telaffuzu güç bir isme sahip olmak,
• Kişinin başka bir isimle sosyal çevresinde tanınması,
• Din ve uyruk değiştirmeye bağlı isim değişikliği başvurusu olması,
• Çok sayıda kişinin aynı adı kullanmasının açacağı karışıklık,
• Kullanılması yasak ad ve soyadına sahip olmak,
• Aileden birinin suç işlemesi.

Bir kişi mevcut adını değiştirmek istediğinde haklı gerekçelere dayanmalıdır. Bu durumda hukuki yol takip edilerek dava açılması gerekir. İsim değiştirme işlemleri boşanma sonucunda yapılabileceği gibi kişisel tercihler doğrultusunda da bu uygulamaya gidilebilir.

Evlilik, kötü hatıraların unutulmak istenmesi, daha kolay bir adla anılmayı istemek, kültürel ve dini gerekçeler ve bunun gibi birçok neden isim değiştirme davası açılacağı zaman gerekçe olarak ileri sürülebilir.

İsim değiştirme davası özel hukuk dava türü olarak karşımıza çıkar. Bu dava yalnızca isim değiştirme söz konusu olduğunda açılmaz. Ad veya soy isimde oluşan imla hataları, ada kelime eklenmesi ya da kaldırılması gerekli olduğunda da dava açılması icap eder.

Mahkeme dosyayı incelerken hangi hallerin haklı sebep teşkil edeceğine davanın içeriğine göre karar verir. Her davanın koşullarında farklılık olması sebebi ile mahkemenin kararları bu doğrultuda şekillenecektir.

Kişinin mahkemeye sunacağı özel nedenler ve sosyal statüsü, aile ilişkileri ve diğer faktörler dava sırasında hâkimin dikkate alacakları arasında yer alır. Kişinin adı onun mutlak hakları kapsamında yer alan bir unsurdur. Kişinin kimliği tespit edileceği zaman ilk dikkate alınacak unsur ad ve soy isimdir.

Ad ve soyad kişinin kişilik haklarına yönelik tüm özellikleri taşıması sebebi ile mutlak haklarından biri olarak kabul edilir. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 27. Madde uyarınca adın değiştirilebilmesi için haklı nedenlerin mahkemeye sunulması gerekir. Adın değiştirilmesi hâkim kararı olmadığı takdirde mümkün olmamaktadır.

Bu tür bir taleple dava açıldığında çekişmesiz yargı işlemi uygulanır. HMK 6100 uyarınca çekişmesiz yargının çalışma alanına giren bu davalar haklı bir sebebe dayandırılmalıdır. Nüfus Hizmetleri Kanunu madde 36 uyarınca da isim değiştirme davası Asliye Hukuk Mahkemesi ‘nde görülmektedir.

Boşanma davaları sonuçlandıktan sonra kocanın soyadını kullanmaya devam etmek isteyen kadının Aile Mahkemesi’ne dava açması gerekir.

İsim değiştirme davası açacak olan kişilerin yerleşim yeri mahkemesi yetkili mahkeme olarak kabul edilmektedir. Bu sebeple dava açılacağı zaman talep sahibinin yerleşim yerindeki Asliye Hukuk Mahkemesi’ne müracaat edilir.

Bu tür davalarda davacı ad soyad değişikliği talep eden taraftır. Davalı ise Nüfus Müdürlüğü’dür. Bu davalarda Cumhuriyet savcısı da ilgili kişi sıfatı ile yer almaktadır. Bu davaların özelliği gereği tanık beyanlarının önemi oldukça fazladır. Ayrıca haklı sebeplerin varlığı da özel bir önem taşımaktadır.

İsim Değişikliği Şartları (Ad Soyadı Değişikliğinde Haklı Sebepler)

İsim değiştirme ancak haklı bir gerekçenin mevcut olması halinde hakimden talep edilebilir. Peki, ad ve soyad değiştirmek için “haklı” kabul edilebilecek gerekçeler nelerdir? İsmin;

• Dalga konusu edilebilecek nitelikte olması,
• Komik bir çağrışım yapması,
• Toplumun genel ahlak anlayışına aykırılık teşkil etmesi,
• Toplumca bilinen bir suçlu ile ya da terör örgütü elebaşı ile aynı olması,
• Telaffuzu güç olması,
• Zor söylenmesi,
• Gerçek yaşamda kişiyi yansıtmaması. Bir başka ifadeyle, kişinin, kimlikte yazılı ismi ile tanınmaması; farklı bir adla bilinmesi ve bu durumun uzun süredir bu şekilde devam etmesi,
• Mesleği veya uğraşı ile bağdaşmaması, tezatlık teşkil etmesi,
• Kişinin bizzat kendisine ya da ailesine karşı ağır bir suç işleyen kişiyle aynı olması ve bu durumun kişide yahut aile üyelerinde travma etkisi yaratması,

İsim ve soy isim bireyin ayrılmaz bir öğesidir. Kişi bununla anılır ve tanımlanır. Ad veya soyadı niteliği gereği onu taşıyan kişi tarafından benimsendiğinde anlam taşır. Adını benimsemeyen kişiliği ile özdeşleşmeyen kimsenin, adını değiştirmek istemesi en doğal hakkıdır. Böyle bir durumda, ad değiştirme istemlerini içeren davalarda davacının tercih ve arzusunun ön planda tutulması ve öncelikle dikkate alınması gerekir.

Türk Medeni Kanunu’nun öngördüğü “haklı neden” bu kapsam içinde değerlendirildiğinde hâkimin bu konudaki takdiri ileri sürülen nedenin ve yeni alınmak istenen ad veya soyadının toplum değerlerine ve kanunun buyurucu kurallarına ters düşmeyen, özellikle başkalarına veya çevreye zarar vermeyen, incitmeyen nitelikte bulunduğunun tespiti gerekir. Yargıtay uygulamalarında, kişinin toplum içerisinde bilinip tanındığı ad ve soyadı ile anılmayı ve onu kayden de taşımayı istemesinin haklı neden teşkil edeceği kabul edilmiştir.

Ad değişikliği haklı sebeplere; kişinin isminin toplum tarafından gülünç karşılanması ve alay konusu olması, ismin ahlak kurallarına aykırı olması, kişinin gerçekte farklı bir isimle tanınıyor olması ve ismin toplumca bilinen bir suçlu ile aynı ismi taşıyor olması örnek verilebilir.

Ayrıca 7196 sayılı Bazı Kanunlarda ve 375 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’a göre; yazım ve imla hatası veya düzeltme işareti kullanılmamasından kaynaklanan anlam değişiklikleri bulunan, genel ahlaka uygun olmayan veya toplum tarafından gülünç karşılandığı değerlendirilen isimler bir defaya mahsus olmak üzere nüfus müdürlüğüne yazılı olarak başvurarak değiştirilebilir. İsim değişikliği, nüfus müdürlüğünde daha hızlı gerçekleşmektedir. Başvuru bir dilekçeyle yapıldıktan sonra yaklaşık 1 ay içerisinde sonuçlanmaktadır. Başvurucu, başvuru sonucunu e-devlet sorgusu ile öğrenebilmektedir.

İsim Değiştirme |  Dava Yolu ve e-Devlet Kapısı

İsim değiştirme işlemi iki farklı yoldan yapılır: dava yolu ve e-Devlet kapısı. e Devlet sistemi üzerinden ad ve soyadı değişikliğine ilişkin prosedüre makalemizin sonunda yer verilmiş olup öncelikle dava yoluyla isim değiştirme prosedürüne değineceğiz. İsim değiştirme sebebiyle dava dilekçesi örneği içeriğimizde mevcut olup ilgili ziyaretçilerimizin dikkatle incelemesini tavsiye etmekteyiz.

İsim Değiştirme Davası

İsim (ad) ve soy isim (soyadı) şahısların tanınmasını, birbirinden ayrılmasını ve toplumda kamu düzeninin tesis edilmesini sağlar. Her bireyin adı ve soyadı vardır. Hukuk düzeni, bireyin isminin ve soy isminin nüfus siciline tescil edilmesini zorunlu kılar.

İsim ve soy isim kişiye sıkı sıkıya bağlıdır. Dolayısıyla hukuk sistemimizde “ismin değişmezliği ilkesi” benimsenmiştir. Ne var ki, kişinin haklı sebepleri olması halinde adını ve soyadını değiştirmesi de mümkündür. Bu değişiklik, TMK m.27 uyarınca ancak hakimden talep edilebilir. TMK m.27:

Davasız İsim Değiştirme İmkanı Var mı?

Davasız isim değiştirme imkanı ancak sınırlı hallerde mevcuttur. 5490 Sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunun Geçici 11. maddesinde bu sınırlı haller belirtilmektedir. Bu bakımdan 6.12.2019 tarihinden itibaren aşağıdaki şartların var olması halinde üç yıl içerisinde dava açmaksızın ilgilinin nüfus müdürlüğüne yazılı olarak başvuru yapılarak isim değiştirmesi söz konusu olabilecektir. Buna göre;

• Kişinin soyadının Soyadı Kanununa aykırılık teşkil edecek şekilde imla veya yazım hatası olması
• Soyadının genel ahlaka uymaması, anlam kaymalarına sebep olması
• Toplumca gülünç bulunan isim veya soyada sahip olunması

Hallerinin varlığı halinde il veya ilçe nüfus kurulları tarafından bir kereye mahsus olmak üzere isim değiştirme isteği olan kişinin talebi veya başvurusu üzerine isimin değiştirilmesi mümkün kılınmıştır.

İsim Değişikliğinin Kabulü Kararına İtiraz Edilebilir Mi? 

TMK md.27/4 hükmüne göre; adın değiştirilmesinden zarar gören kimse, bunu öğrendiği günden başlayarak bir yıl içinde değiştirme kararının kaldırılmasını dava edebilir. 

Soyisim (Soyad) Değiştirebilir Mi?

Soyisim değiştirme de gerekli şartların olması durumunda mümkündür. Ad değiştirme davasında olduğu gibi isim değiştirme davasında belirtilen şartların varlığı burda da aranacaktır. Soyisim değiştirme davasında görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesidir. Yetkili mahkeme ise; ikametgah adresinin bulunduğu yer Asliye Hukuk Mahkemeleridir.

e Devlet İsim Değiştirme (2023)

e Devlet isim değiştirme işlemi çok daha pratik, kolay ve kısa süreli bir işlem olduğu için merak konusudur. Milyonlarca vatandaşın sıkça kullandığı e-Devlet kapısı, getirilen yeni düzenlemeyle birlikte mahkemesiz isim değişikliğine olanak tanımakta.

Mahkeme kararı olmaksızın, bir defaya mahsus ad ve soyadı değiştirilmesine imkan sunan e Devlet kapısı, mobil ya da elektronik imzaya sahip vatandaşlar tarafından kullanılabilir. e Devlet isim değiştirme işleminin nasıl yapılacağını adım adım izah ettik. İlgili ziyaretçilerimizin içeriğimizi dikkatle incelemesini tavsiye ediyoruz.

Hap Bilgi

Kullanılan adın ve/veya soyadın değiştirilerek bir yeni isme ve/veya soy isme sahip olunması “isim değiştirme” işlemi olarak adlandırılır.

e Devlet isim değiştirme kişinin adı ve soyadının değiştirilerek bir yeni isim veya soy isim alması için değil, ad ve soyadı değişikliği sürecini takip edebilmesi ve/veya ancak belirli hallerde isim değişikliği yapabilmesi ve belirli işlemleri tamamlaması için kullanılır. e Devlet Kapısı yardımıyla yapılabilecek işlemlerden bazıları şunlardır:

• Nüfus kağıdı ve sair kimlik belgelerinin tekrar düzenlenmesi,
• İsim (ad) değişikliğinin ardından düzenlenen yeni nüfus cüzdanı bilgilerinin paylaşılarak, banka hesapları, kredi kartları, sigorta vs. hizmetlerin güncellenmesi,
• Ad ve soyadı değişikliğine dair yasal süreci takip etmek ve mevcut durumu kontrol etmek,

İsteniyorsa e – Devlet Kapısı’ndan yardım alınabilir. Ne var ki, e Devlet isim değiştirme işlemi için doğrudan kullanılamaz.

Hap Bilgi (e – Devlet Nedir?)

e-Devlet (Dijital Türkiye); devlet hizmetlerinin vatandaş gereksinimleri dikkate alınarak dijital ortamda, kesintisiz, hızlı ve güvenli bir şekilde ortak bir platform üzerinden vatandaşa ulaştıran çevrim içi sistemdir.

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü, isim ve soy isim değiştirmek e Devlet kapısı üzerinden başvuruların yapılabileceğine yönelik duyuru yaptıktan sonra e Devlet isim değişikliği nasıl yapılır sorusunun yanıtı merak konusu oldu. Yapılan bildirim üzerine e-Devlet sistemi üzerinden çevrim içi bir şekilde ad soyadı değiştirme işlemi yapmak isteyenlerin şu adımları takip etmesi gerekir:

1. e – Devlet kapısına giriş yapın.
2. Arama bölümüne “ad ve Soyadı” yazın.
3. “İl/İlçe İdare Kurulu Kararı ile Ad veya Soyadı Düzeltilmesine İlişkin Başvuruların Alınması” seçeneğine tıklayın.
4. Mobil İmza ya da Elektronik İmza kullanarak onay verin.
5. Başvuru ekranında yer alan yönergeyi doğru bilgilerle doldurarak başvuru işlemini tamamlayın.

e – Devlet sistemi üzerinden ad – soyad değiştirmek için kullanılan bu hizmet 24.12.2022 tarihine kadar kullanılabilir. Söz konusu tarihten sonra isim değiştirme işlemleri için e Devlet kapısı kullanılamaz.

e Devlet kapısı üzerinden soyadı (soy isim) değişikliği, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yapılan bildirime göre 24.12.2022 tarihine kadar yapılabilmekte idi. Fakat şu an için bu yöntemle ad ve soyad değişikliği yapılamamaktadır. O halde, bu değişiklik için nasıl bir yol izlenmeli sorusuna yanıt için içeriğimizin girişinde yer alan “Dava Yolu” ile isim değiştirme sürecini incelemenizi tavsiye etmekteyiz.

İsim Değiştirme Davası Dilekçe Örneği

Haklı nedenle adın değiştirilmesi ve değişikliğin nüfus kayıtlarına işlenmesi istemli dilekçe örneğinin açık hali aşağıda yer almaktadır. Bahse konu dilekçe örneğini .doc (WORD) formatında indirmek içinse hemen altta yer alan indirme bağlantısına tıklayabilirsiniz.

10 Ekim 2023