Güvenlik Soruşturması İptali

Güvenlik Soruşturması İptal Davası ve İtiraz Prosedürü

Güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmaları bireylerin zaman zaman mağduriyet yaşamasına sebep olabilir. Her bireyin özel hayatının korunma hakkı bulunur. Bunun yanı sıra kamu hizmetine girme hakkı ve kişisel verilerinin korunması hakkı da kişilere tanınmış hukuki haklar arasındadır. Kişinin masumiyet karinesi ihlal edildiğinde hukuk yoluna başvurulabilir. Güvenlik soruşturmalarının yanı sıra arşiv araştırması sebebi ile de zaman zaman bireylerin masumiyet karineleri ihlal edilebilmektedir.

Bu durumda idari yargıya başvurmak sureti ile iptal davası açılabilir. Bireysel başvurular da bu tür hak kayıplarında geçerlidir. Bu tür iptal davaları ya da bireysel başvurular söz konusu olduğunda Anayasa Mahkemesi ya da Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin verdiği kararlar da dikkate alınmaktadır. Kişinin güvenlik soruşturması veya arşiv araştırmasına yönelik olarak olumsuzlukla karşılaşması durumunda hukuki danışmanlık alınması hak kayıplarının engellenebilmesi açısından da önemlidir.

Güvenlik Soruşturması İptal Davası

Güvenlik soruşturması iptal davası olarak adlandırılan hukuki süreçte kişiler hak kaybının giderilmesini talep edebilir. Güvenlik soruşturması veya arşiv araştırmalarına bağlı olarak olumsuz neticeler alındığında kişi idari dava açmak sureti ile bu durumun düzeltilmesini ister. İdare Mahkemesi’ne açılan Güvenlik Soruşturması İptal Davası İdari Yargılama Usulü kapsamında ele alınır. Mahkeme işlemin hukuka aykırılığı konusunda gerekli araştırmayı yapan mercidir.

İdareler güvenlik soruşturması kapsamında olumsuz sonuç alındığında kamu görevine atama yapmayabilmektedir. Bunun yanı sıra idarenin kamu görevinde bulunmak üzere ataması yapılmış olan kişilerin güvenlik soruşturması sonucuna bakarak atama onayını iptal ettiği de görülen durumlardan biridir. Bu konuda bir dava açılacağı zaman ise dava dilekçesi hazırlanmak sureti ile idari yargıya başvurulur.

İdari yargılama usullerinin uygulandığı idari yargı birimlerine verilen dilekçede şekil ve esaslar açısından uygunluk olması zorunludur. Şekil şartına uygun hazırlanmamış dilekçelerin hukuki değerinin olmaması hak kayıplarının yaşanmasına yol açacağından bu tür bir problemle karşılaşıldığında hukuki danışmanlık alınması gerekir.

Güvenlik Soruşturmasına İtiraz

Güvenlik soruşturmasına itiraz işlemi dava açılmadan önce yapılmak zorunda değildir. Güvenlik soruşturması ya da arşiv araştırması olumsuz neticelendiğinde bireyin idareye itiraz başvurusu yapmasına gerek yoktur. İdare tarafından yapılan işlemlerin düzeltilebilmesi için itiraz yolundan ziyade mahkeme kararı geçerli olmaktadır. Bu nedenle idareye yapılacak itirazın hükmü olmamaktadır. İdare mahkemesine müracaat edilerek yapılacak hukuki işlemlerin ardından mahkeme sonucuna uygun olarak hareket edilmesi zorunludur.

İdare işlemi yürürlüğe koyduğunda hukuka uygun davranma yükümlülüğünü yerine getirmesi gerekir. İdarenin işlemi hukuka aykırı ise idareye 60 günlük başvuru süresi içerisinde müracaat edilerek işlemin geri alınması talep edilebilmektedir. Bu tür bir işlemde idarenin uygulamayı geri alması çok zor olmakta ve bu nedenle yargı yoluna başvurmak kesin sonuç alabilmek açısından gerekli hale gelmektedir.

Güvenlik Soruşturması İptali Görevli ve Yetkili Mahkeme

Güvenlik soruşturması iptali görevli ve yetkili mahkeme hak kaybı yaşadığını düşünenlerin başvurduğu mercidir.  İdari yargıya ilişkin bu tür konular kamu düzenini de ilgilendirir. İdari yargıya yönelik görev ve yetki konusu da kamu düzeniyle ilişkili bir konudur. Dava açılırken idare mahkemelerinin dışında mahkemede dava açılırsa görevsizlik kararı verilmektedir. İşlemin tesis edildiği kurum hangi yer idare mahkemesine bağlı ise davada yetkili idare mahkemesi odur.

Dava sürecinde uzama yaşanmaması için yetkili olmayan mahkemelerde dava açılmaması gerekir. Doğru yer mahkemesinde açılması gereken davaların kısa sürede sonuçlanması da mümkün hale gelir. Bu tür hukuki işlemler takip edilirken avukatlık hizmeti alınması hak kayıplarını engellemesi açısından gereklidir.

Güvenlik Soruşturması Davası Ne Kadar Sürede Açılmalıdır?

Güvenlik soruşturması davası ne kadar sürede açılmalıdır? sorusu da merak edilen konular arasında yer alır. Kişi hakkında yapılan güvenlik soruşturması ve arşiv araştırmalarının olumsuz netice vermesi durumunda kararın tebliğ edilmesi gerekir. Tebliğ tarihinden itibaren 60 günlük süre içerisinde dava açılması gerekirken davanın açılacağı yer yetkili idare mahkemesidir. 60 günlük süre geçtiği takdirde dava açılsa bile dava süre bakımından reddedilir.

Güvenlik Soruşturması İptal Davası Açılması

Güvenlik soruşturması iptal davası açılması için öncelikle güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlanmış olması gerekir. Soruşturmaya ilişkin olumsuz bir cevap alındığında bunun başvuru sahibine tebliğ edilmelidir. Tebligatta yer alan bilgiler doğrultusunda soruşturmanın olumsuzluğu anlaşılabilir. Bunun yanı sıra Cimer üzerinden yapılan başvurulara da yanıt verilmektedir. Bu bilgilendirmeler sırasında soruşturmanın ne sebeple olumsuz sonuçlandığına dair bilgi verilmemektedir.

Güvenlik soruşturması iptal davası İdare Mahkemesi’ne açılmaktadır. İdari işlemler için iptal davası açılacağı zaman İdare Mahkemesi yetkili mercidir. Davanın hangi mahkemeye açılacağı konusu hak kayıplarını engellemek açısından oldukça önemlidir.

Güvenlik Soruşturması İptali Davası İdare Mahkemesi

Güvenlik soruşturması iptali davası idare mahkemesi aracılığı ile görülür. Bu mahkemeler yazılı yargılama usulü ile görev yaptığından ilk inceleme evraklar üzerinden olur. Davanın gerekli şartları taşıyıp taşımadığı bu inceleme sürecinde belli olur. Belgeler uygun bulunmadığı takdirde ise eksiklerin tamamlanabilmesi açısından otuz günlük bir süre tanınmak koşulu ile dilekçe reddedilir. Dava açılmasının ardından ise idare mahkemesinin ara karar uygulaması ile idareden savunmasını sunması istenir.

Davalı tarafın da bu durumda otuz günlük süre içerisinde savunmasını gerçekleştirmesi beklenir. İdare mahkemesi bu süreçte yürütmeyi durdurma kararı verebilir. Yürütmeyi durdurma kararının alınmasının ardından da davacı mesleğini yapmaya başlayabilir. Dava bu sırada esastan devam edecektir. Yürütmeyi durdurma kararının verilmesinin ardından da bu karara karşı itiraz etmek için 7 günlük sürede Bölge İdare Mahkemesi’ne müracaat edilmesi gerekir.

Güvenlik soruşturması iptali davası idare mahkemesi aşamasında hukuki süreç karışıktır. Bu tür davalarda hak kayıpları sıklıkla karşılaşılan durumlardan biridir. Bu nedenle kişinin idare mahkemesine başvuru yapacağı zaman hukuki danışmanlık alması her zaman için yararına olacak bir davranıştır. İdare Mahkemesi’ne yapılan başvurular sırasında öncelikle bir dilekçe hazırlanır. Bu dilekçe vasıtası ile yürütmenin durdurulması talep edilir.

Ayrıca davalı kurumun da kim olduğu net bir şekilde ifade edilmeli, doğru bilgiye yer verilmelidir. Dava dilekçelerini ilgilendiren ortak konulardan biri de dilekçenin içeriğinde yer alan bilgilerin eksiksiz ve tam olmasıdır. Açıklama kısımlarında yer alan bilgilerin açık ve anlaşılır olması, konunun detaylarını kapsaması gerekir. İdare mahkemelerinde yazılı yargılama usulüne göre çalışıldığından dilekçenin özelliği önemli hale gelir.

Dilekçeler hazırlanırken ekte yer alan belgelerin de düzenli ve sıralı olarak sunulması gerekir. Bunun yanı sıra dava dilekçesinde emsal kararlara da yer verilmesi önemlidir. Emsal kararlar dilekçeye kanuni açıdan konmak zorunda olmamakla beraber önemi nedeni ile dilekçeye konması yararlıdır.

İdare Mahkemesi İşleyişi İlk İnceleme

İdare mahkemesi işleyişi ilk inceleme sırasında mahkeme gerekli çalışmaları yapar. Dava açılacağı zaman öncelikle doğru hazırlanmış bir dilekçe ile müracaat edilmesi doğrudur. Davanın açılması ile birlikte davaya esas numarası verilir. İlk inceleme aşamasında dava dilekçesinin mahkemeye verilmiş olması gerekir. İdare Mahkemesi’ne sunulan dilekçenin ardından esas alınması ile birlikte ilk incelemeye da başlanabilir. Hakim dilekçeyi uygun bulduğu takdirde ise dilekçe kuruma tebliğ edilir. Bu tebligatla birlikte kurumun savunması alınmak istenecektir.

Güvenlik Soruşturması İptali Davası Kim Açabilir?

Güvenlik soruşturması iptali davası kim açabilir? Sorusunun yanıtı ise güvenlik soruşturmasının olumsuz sonuçlandığı kişilerin bu davayı açabildiği yönündedir. Kişi bir göreve atanamadığında ya da ataması yapılmışken iptal edildiğinde dava açabilme hakkına sahiptir. Ataması yapılmayan ya da iptal edilen birey İdare Mahkemesi’ne davacı olarak başvuru yapabilir. Bu kişinin dışındaki aile bireyleri veya yakınları davacı olma hakkına sahip değildir. Güvenlik soruşturması iptali davası dava ehliyeti bakımından göreve atanamayan ya da ataması iptal edilen kişileri ilgilendirmektedir.

Güvenlik Soruşturması İptali Davası Davalı Taraf

Güvenlik soruşturması iptaline ilişkin dava açılırken öncelikle bu davalarda yazılı yargılama usulü kullanıldığından sunulacak dilekçenin yeterli olması gerekir. Bu dilekçenin yazılı şekil şartı ile uyumlu olması, eksiksiz ve tam bilgi içermesi önemlidir. Dava dilekçesi hazırlanırken hangi kurumun muhatap alındığı açık ve net olarak tanımlanmalıdır. İptal davası hangi idareye açılıyorsa dilekçede bu kurumun açık ve anlaşılır bir biçimde yer alması gerekir.

Dilekçede davalının kim olduğu net bir şekilde ifade edilmek zorundadır. Dava dilekçesinde oluşan noksanlara istinaden mahkeme davacıya 30 günlük dilekçeyi düzenleme süresi verir. Bu süre zarfında mahkemenin talep ettiği dilekçe örneği ile uyumlu bir belge sunulması hak kayıplarını önleyebilmek için gerekir.

Güvenlik Soruşturması İptali Davasında İdarenin Cevap Dilekçesi

Güvenlik soruşturması iptali davasında idarenin cevap dilekçesi ile ilgili olarak davalı idarenin belirtilen sürede savunması alınır. Savunma yapılırken ise güvenlik soruşturmasında ortaya çıkan olumsuz sonuç mahkeme ile paylaşılır. Bu olumsuz sonucun mahkemeye sunulmasında gizli ibareli zarf kullanılır. Mahkeme sonucu inceler. Mahkeme incelemenin ardından bu gizli bilgileri tebliğ etmemektedir. Ayrıca güvenlik soruşturmasının olumsuz sonucu UYAP’a da yüklenmemektedir.

Davalı idarenin savunması alındıktan sonra ise savunma dilekçesinin davacıya tebliğ edildiği görülür. Bu durumda davacının 30 günlük yasal süresi içerisinde cevaba cevap dilekçesi vermesi beklenir. Bu dilekçeye cevap verilmediği takdirde davacının cevap dilekçesi vermekten vaz geçtiği kabul edilir. Cevaba cevap dilekçesi yazılırsa bu durumda kurum ikinci defa savunmasını yapmaktadır. Cevaba cevap dilekçesinin tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde kurumun ikinci savunmasını yapması beklenir. Davacı 2. Savunmaya karşı savunma yapamaz.

2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu m.20:

“Danıştay, bölge idare mahkemeleri ile idare ve vergi mahkemeleri, bakmakta oldukları davalara ait her türlü incelemeyi kendiliğinden yapar. Mahkemeler belirlenen süre içinde lüzum gördükleri evrakın gönderilmesini ve her türlü bilgilerin verilmesini taraflardan ve ilgili diğer yerlerden isteyebilirler. Bu husustaki kararların, ilgililerce, süresi içinde yerine getirilmesi mecburidir. Haklı sebeplerin bulunması halinde bu süre, bir defaya mahsus olmak üzere uzatılabilir.”

Güvenlik Soruşturması İptali Davası Tahkikat Süreci ve Ara Karar

Güvenlik soruşturması iptali davası tahkikat süreci ve ara karar aşaması söz konusu ise; İdare Mahkemesi davalı kurum tarafından gönderilen güvenlik soruşturmasının olumsuz sonucunu değerlendirmek üzere hareket ediyor demektir. İdare Mahkemesi bu aşamada kendisine sunulan bilgileri çeşitli kurumlardan araştırmaya başlar. Cumhuriyet Başsavcılığı, Emniyet Genel Müdürlüğü, Valilikler, bireyin yakın çevresi bu aşamada bilgi alınacak mercilerdir.

Güvenlik Soruşturmasının İptali Davası Temyiz ve İstinaf

Güvenlik soruşturmasının iptali davası temyiz ve istinaf süreci de hukuki bir aşamadır. İdare Mahkemesi güvenlik soruşturmasının iptali davasında davacıdan yana bir karar verdiğinde davacının en geç 30 günlük süre içerisinde göreve başlaması gerekir. İdare görevden alınan ya da ataması yapılmayan kişiyi 30 günlük süre içinde göreve başlatmakla yükümlüdür. Bunun yanı sıra kişinin tüm mali hakları da ödenmelidir. Ödenmeyen mali haklar için bu defa da tam yargı davası açılabilir.

Tazminat davası ya da tam yargı davası açılarak görevden alınan ya da ataması yapılmayan kişinin zararının giderilmesi amaçlanır. İdare Mahkemesi’nin güvenlik soruşturmasının iptali davasına yönelik olarak ret kararı vermesi durumunda da süreç farklı olur. Bu durumda karar tebliğ edildikten sonra 30 günlük süre içerisinde Yetkili Bölge İdare Mahkemesi’ne istinaf başvurusu yapılması gerekir.

Bölge İdare Mahkemesi’nin istinaf incelemesine istinaden ilk derece mahkemesinin kararını kaldırması durumunda iptal kararı vermesi mümkündür. Böylece idarenin 30 gün içerisinde yargı kararını uygulaması zorunlu olur. İstinaf ve temyiz aşaması sırasında da yürütmenin durdurulması talep edilebilenler arasındadır.

Güvenlik Soruşturmasında Tam Yargı Davaları

Güvenlik soruşturması sonucuna göre görevden alınanlar ya da göreve atanmayanlar bu süreçte maddi birtakım kayıplar yaşar. Geçen süre boyunca mahrum kalınan maddi hakların yanı sıra özlük haklarının da talep edilebilmesi için hukuki yola başvurmak gerekir. Bu durumda kaybedilen hakların iadesi yapılırken faizleri de hesaplanabilir. Öncelikli olarak güvenlik soruşturması iptal davası kazanılmalıdır. Bu davanın sonucuna bağlı olarak da davacı taraf maaşlarını, SGK’ya ödenecek ücretleri, ek gelirleri ve bunların faizlerini idareden alabilmektedir.

İdare Mahkemesi’ne dava açılarak yol alınırken 2 türde dava açabilme şansı bulunur. İlk dava iptal davası olurken ikinci dava türü tam yargı davası olarak adlandırılır. İptal davasına özgü durum işlemin iptalinin istenmesidir. İdare Mahkemesi’nin vereceği karar doğrultusunda işlem iptal edildiğinde idari işlemin hiç tesis edilmemiş olarak değerlendirildiği görülmektedir. Bu durumda ise atama gerçekleştirilir. Bu dava sonucuna göre hukuka aykırı olduğu düşünülen eylem ortadan kaldırılarak kişi görevine iade edilir.

Maddi ve manevi tazminata hükmedilmeyen bu tür bir davada sadece İdare Mahkemesi’nin güvenlik soruşturmasının sonuçlarını hukuka aykırı bulması durumunda kişinin göreve iadesi gerçekleştirilir. Tam yargı davasında ise hem hukuka aykırı olan işlemin sonuçları ortadan kaldırılır hem de maddi ve manevi tazminat talebi gerçekleştirilebilir. Davacı güvenlik soruşturmasının iptali davasını kazandığında tam yargı davası açılması halinde idarenin 30 günlük süre içinde tazminat haklarını ödemesi gerekir.

İlk davada tazminata hükmedilmemektedir. İdare Mahkemesi’ne açılan davalarda sadece göreve iadeye ilişkin alınan kararlar uygulanır. Tam yargı davasının sonuçlarına göre de maddi ve manevi tazminat talebi için sonuç belirlenir. Bunun yanı sıra göreve iade de davacının haklı olduğu durumlarda uygulanır. Davacı haklarının ihlal edilmesine bağlı olarak Danıştay’a veya vergi mahkemelerine tam yargı davası açabilir. Bunun yanı sıra tam yargı davasını idare mahkemesine de açabilir.

Davacı olan taraf iptal ve tam yargı davasını birlikte de açabilir. Hakları ihlal edilenler önce iptal davası açabilir. Bu davaya ilişkin kararın verilmesinin ardından da kararın tebliği tarihinden itibaren doğmuş olan zarar sebebi ile icra tarihini müteakiben dava süresinde tam yargı davası açabilmektedir.

Güvenlik Soruşturması İşe İade Davası Açılması

Güvenlik soruşturması işe iade davası açılması durumunda davacı tarafın hukuka aykırı bir eyleme maruz kaldığı yönünde mahkeme kararı olursa hakları iade edilir. Güvenlik soruşturmalarında olumsuz neticeye sebep olan bazı hususlar bulunmaktadır. Olumsuzluğa sebep olabilen konular arasında; kişilerin kapatılan kurumlarda bulunan SGK kayıtları, kapatılan kurumlardaki kayıtları, ilişkileri, irtibatları yer almaktadır. Bu konular 15 Temmuz darbe girişiminin ardından önemli hale gelmekle birlikte irtibatın, iltisakın boyutları kurumlar tarafından değerlendirilmektedir.

Kişi bir haksızlığa uğradığını düşündüğünde hukuk yoluna başvurması gerekli olmakta ve bu durumda zaman zaman hak kayıpları önlenebilmektedir. Davacı tarafın haklarının iade edilebilmesi nedeni ile dava açma süreçlerinde hukuka uygun bir yol izlenmesi hak kayıplarını önleyebilmek açısından önem taşır.

Güvenlik soruşturmasına bağlı olarak ataması yapılmayan, görevden alınan kişilerin işe iadesinin yapılabilmesi ya da atamalarının gerçekleştirilebilmesi için hukuk yoluna başvurmak en akıllıca çözüm olmakta ve bu süreçte ise profesyonel destek almak önemli hale gelmektedir. Bu konuda deneyim sahibi avukatlarla yol almak her zaman en doğru sonuca varmaya yardımcıdır.

6 Ocak 2024