Vergi İhbarı
Vergi ihbarı, somut olayın kanunlarca vergi suçu sayıldığı hallerde durumun çeşitli araçlar üzerinden yetkili makamlara bildirilmesini ifade eder. Kamusal külfetlerinin paydaşlara eşit dağıtılması bir ilke olarak benimsendiğinden dolayı vergi kaçırma suçu vatandaşların üzerindeki yükü artırmaktadır. Kayıt dışı ekonominin beslenmesi, kamu külfetlerinin eşitsiz dağılımı göz önüne alındığında vergi ihbarı bir vatandaşlık görevi olarak karşımıza çıkmaktadır.
Vergi ihbarı yazılı ya da sözlü bir biçimde yapılabilir. Sözlü ihbar tutanağa geçirilmek durumundadır. Ayrıca Hazine ve Maliye Bakanlığının bir aracı olan 189 Alo Maliye hattı, E-devlet üzerinden de vergi suçuna ilişkin ihbarda bulunulabilir. İnternet aracı ile ihbarda bulunulabilecek konular aşağıdaki şekilde düzenlenmiştir:
- Kaçak ürünün ihbar edilmesi,
- Sahte Belge Bildirimi,
- Kira gelirine ilişkin vergi suçu ihbarı,
- İşçinin vergi dairesine bildiriminin yapılmadığı durumlar,
- Ücret Ödemeleri,
- Asgari geçim indirimi.
Vergi ihbarı, bir ödev olan verginin tüm mükellefler tarafından muntazam bir şekilde ödenmesi amacıyla araçsallaştırılmış bir sistemdir. Kalkınmanın öncü eylemi olan vergi, ödenmediği durumlarda suç oluşturmaktadır. Vergi kaçırma suçunu ihbar eden kimselerin ikramiye alması kanunlara göre mümkündür.
Vergi İhbarında Bulunan Kişiye Hangi Şartlarda İkramiye Ödenir?
Vergi ihbarında bulunan kişinin ikramiye kazanabilmesi için belirli şartları yerine getirmesi gerekmektedir. İhbarı gerekli görüldüğünde kimliğini gizlememelidir. Eğer vergi incelemesi isimsiz bir ihbar ile başlamışsa incelemesinin sonuna kadar muhbirin ortaya çıkması gerekmektedir. Vergi incelemesinin bitmesinin ardından ortaya çıkan muhbire ikramiye ödenmesi mümkün değildir.
Vergi kaçırma suçunun müşterek işlenmesi ikramiye kazanılması önünde bir engel teşkil etmemektedir. Kişinin inceleme esnasında muhbirlikten vazgeçmesi durumunda ikramiye kazanamamaktadır. Bir somut olaya dair birden fazla muhbirin bulunması durumunda gerekli incelemenin ardından ilk ihbar eden kişiye ikramiye ödenir.
Vergi İhbarının Değerlendirilmesi
Vergi ihbarı, T.C vatandaşlarının ‘’3071 sayılı Dilekçe Hakkının Kullanılmasına Dair Kanun’’ kapsamında yetkili makamlara ilettikleri ihbardır. Yetkili makamlar; Gelir İdaresi Başkanlığı, Vergi Dairesi Başkanlıkları ve ilgili defterdarlıklardır. Vergi ihbarının hangi ihbar aracı üzerinden yapıldığı değerlendirme yapılırken dikkate alınan hususlardan biridir.
- Dilekçe Üzerinden Yapılan İhbarlar
- a) Vergi ihbarında, somut olayın bir vergi kaçırma suçu olduğunu iddia eden kişi, olaylar ve kişiler arasında nedensellik bağının objektif bir şekilde ortaya koyulması gerekmektedir.
- b) Dilekçede ihbarda bulunan kişiyle iletişime geçme imkânı verecek adı soyadı, adresi ve imzası bilgileri olmak zorundadır.
- c) Sayılan şartları taşımayan dilekçeler yetkili makamlarca dikkate alınmayacaklardır.
- Sözlü Yapılan İhbarlar
- a) Vergi ihbarı esas olarak dilekçe ile yapılmalıdır; ancak sözlü ihbarların usulüne uygun bir biçimde işleme alınması da hukuka uygundur.
- b) Sözlü ihbarda bulunan kişiden kimlik bilgisi, iletişim adresi ve imzası alınarak ihbar yazılı tutanağa dönüştürülür.
- c) Sözlü ihbarın yanında ikramiye istemiyle yazılı olarak talepte bulunmak zorunludur. Dolayısıyla yazılı ikramiye talebinde bulunmayan kişilere ikramiye ödenmesi yapılamamaktadır.
- Elektronik Posta Üzerinden Yapılan İhbarlar
Vergi Usul Kanununa m. 107’ye göre e-posta üzerinden vergi ihbarında bulunmak mümkündür. Yazılı e-posta, dilekçe gibi işleme konulmaktadır.
- E Devlet Üzerinden Yapılan İhbarlar
Kişi T.C kimlik numarası ve şifresi ile E Devlet veya turkiye.gov.tr üzerinden vergi kaçırma suçuna ilişkin ihbarda bulunabilir.
- 189 alo maliye hattı üzerinden yapılan ihbarlar
Vergi ihbarı, Hazine ve Maliye Bakanlığının 189 Alo Maliye Hattı üzerinden de yapılabilmektedir. Yetkililere ulaştıktan sonra somut olaya dair belge ve delillerin toplanması ve incelenmesi üzerine gerekli yönlendirmeler yapılmaktadır.
İhbar İkramiyesinin Hesaplanması ve Ödenmesi
Vergi ihbarı ikramiyesi vergi inceleme raporuyla birlikte ihbar ikramiyesi raporu da düzenlendiği takdirde verilebilmektedir. Bu raporlar düzenlenmediği takdirde muhbir ihbar ikramiyesi almaya hak kazanamaz. Aşağıdaki kriterler vergi ihbarı ikramiyesinin hesaplanması ve ödenmesi hususunda dikkat edilmesi gereken noktalardır:
- Dilekçe üzerinden bildirilmiş ya da tutanağa geçirilmiş vergi ihbarlarında muhbir ikramiye talebini yazılı olarak yetkili makama bildirmelidir.
- Vergi ihbarı ikramiyesi, kesin tahakkukun verilmesinden ardından 1/3’ü, vergi tahsilatının gerçekleşmesinin ardından 2/3’ü olmak üzere toplam iki parçada ödenir.
- İhbar edilen vergi suçunu işleyen mükellefin Hazine ve Maliye Bakanlığı Vergi Dairesi ile yaptığı anlaşmalar ardından kesilen ceza dikkate alınır.
- Muhbir, birden fazla gerçek veya tüzel kişiyi ihbar etmişse hesap çizelgesi her biri için ayrı ayrı düzenlenir. Tek hesap çizelgesi muhbirin yalnızca tek kişiyi ihbar ettiği durumlarda düzenlenmektedir.
