Soybağının Reddi Davası
Soybağı çocuk ve ana arasında kurulan ve doğumun yanı sıra evlat edinme yolu ile de kazanılabilen bir bağdır. Çocukla baba arasında kurulan soybağı ise dört yolla sağlanabilir. Bunlardan biri ana ile evlilik olurken diğeri babanın çocuğu tanıması yoludur. Hâkimin hükmü ile de soy bağı kurulabilir. Ayrıca evlat edinme yolu da soy bağı oluşturmak üzere kullanılabilen yöntemler arasında yer alır. Soybağının reddi davası açıldığında çocuk ile baba arasındaki soybağının ortadan kaldırılması talep edilmiş olur.
Çocuk ile baba arasındaki soybağının ortadan kaldırılabilmesi için dava açılması zorunludur. Soybağı başka hiçbir yolla ortadan kalkmayan bir bağdır. Bu tür davalarda kanıtlara gerek duyulur. Kanıtlar elde edilirken de tıbbi incelemelerden yararlanılabilir. Kan muayenesi ya da genetik incelemeler yapılmak sureti ile deliller elde edilir. Bir erkekle soybağı bulunan kişinin soybağı reddedileceği zaman, nesebin reddi davası açılması gerekir.
Soybağı aynı zamanda neseb olarak da bilinir. Bu sebeple de nesebin reddi ile soybağının reddi davası aynı dava türüdür. Çocuk soybağını reddedecekse ana ve kocaya karşı dava açılması gerekir. Erkek eşin çocuğun kendisinden olmadığını iddiası varsa babalık karinesini çürütmek için soybağının reddi davası açması gerekir. Bu durumda da ana ve çocuğa karşı dava açılır. Bu davalarda ispat yükü olduğundan iddia sahibinin deliller sunması istenir.
Soybağının Reddi Davası İspat
Evlilik birliği içinde ana rahmine düşme söz konusu ise davacının çocuğun babasının koca olmadığını kanıtlaması gerekir. Evlilik birliği kurulduktan sonra en az 180 günlük süre geçmesi ile birlikte doğan çocuğun evlilik sırasında ana rahmine düştüğü kabul edilir. Bunun yanı sıra evlilik sonlandıktan sonra en fazla 300 günlük sürede doğan çocuk da evlilik birliği içinde ana rahmine düşmüş kabul edilmektedir.
Çocuğun evlilik birliğinden önce ya da ayrı yaşanırken ana rahmine düşmesi durumunda ise davacının kanıt getirmesine gerek olmamaktadır. Bununla birlikte kadının gebe kalma döneminde kocanın karısı ile cinsel ilişki kurduğu yönünde inandırıcı kanıtlar bulunması durumunda kocanın babalığı ile ilgili karine korunur. Soybağının reddi davasında dava açma hakkının kural olarak kocaya verildiği görülmektedir.
Kişiye sıkı sıkıya bağlı haklardan biri olan soybağının reddi davası kocanın tam ehliyetsiz olması durumunda dahi yasal temsilcisi tarafından açılamamaktadır. Soybağının reddi davası açılacağı zaman kocanın gaipliği, ölmesi, ya da sürekli olarak ayırt etme gücünde bulunması durumunda dava açma süresi içerisinde diğer ilgililer kendi adlarına dava açabilir.
Kocanın alt soyu, ana-babası ya da baba olduğunu iddia eden taraf; kocanın ölümünü, gaiplik kararı verildiğini, ya da ayırt etme gücünü kaybettiğini öğrendikten itibaren bir yıllık süre içinde soybağının reddi davasını açabilmektedir. Soybağının reddi davası açılacağı zaman koca tarafından bu işlemler yapılacaksa davalı taraf ana ve çocuktur. Bu dava yalnızca anaya karşı açılamamaktadır.
Dava yalnızca çocuğa karşı da açılamamaktadır: Bu dava ana ve çocuğa birlikte açılmak zorundadır. Ananın ölümü gerçekleşmiş ise bu defa çocuğa karşı dava açılabilir. Ana ve çocuk ölmüşse davacı kocanın bu davaya yönelik menfaatinin olması halinde dava mirasçılara yöneltilmelidir. Davayı açan taraf çocuk ise davalı taraf ana ve koca olur.
Soybağının Reddi Davası Hak Düşürücü Süre
Soybağının reddi davası açmak isteyen koca babanın kendisi olmadığını öğrendikten sonra bir yıllık süre içerisinde dava açmalıdır. Çocuğun açacağı soybağının reddi davasında ise ergin olmasının ardından en geç bir yıllık süre geçerlidir. Çocuğun gecikme sebebi ile daha sonra başvurması durumunda sebebin haklılığı varsa sebebin ortadan kalktığı tarihte bir yıllık süre yeniden başlatılır.
Evliliğin sonlanmasının ardından üç yüz günlük süre içinde doğan çocuk için ananın yeniden evlenmiş olması durumunda ikinci eş baba olarak kabul edilir. Karinenin çürütülmesi halinde ise ilk eş baba olarak kabul edilir.
Soybağının Reddi Davası Yetkili ve Görevli Mahkeme
Soybağının reddi davası yetkili ve görevli mahkeme taraflardan birine ait olan dava sırasındaki yerleşim yeri mahkemesidir. Taraflardan birinin doğum sırasındaki yerleşim yeri mahkemesinde de bu davalar görülebilir. Taraflar Türkiye’de bir yerleşim yerinde bulunmadığında ise soybağının reddi davası açılacaksa Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun uyarınca 41. maddeye istinaden yetkili mahkemenin hangisi olduğuna karar verilir.
Soybağının reddi davası açılacağı zaman görevli mahkeme ise Aile Mahkemesi olmaktadır. Tarafların bulunduğu yerde Aile Mahkemesi yoksa bu defa Aile Mahkemesi sıfatı ile Asliye Hukuk Mahkemesi görev yapar.
Soybağının Reddi Davasında Masraflar ve Harçlar
Soybağının reddi davasında masraflar ve harçlar yatırılması gereken ödemeler arasında yer alır. Bu ödemeler ilgili mahkemelerin veznelerine yapılmaktadır. Harçlar her yıl belirlendiğinden dava açılırken sabit bir ücret yatırılması icap eder. Dava açılırken mahkemen im bir takım tebligat giderlerini önden alması gerekir. Masraflar gider avansı olarak kabul edilir. Bun un yan ı sıra mahkemede gerekli olabilecek Adli Tıp Kurumu incelemeleri için DNA testleri de yargılama giderleri arasın da kabul edilir.
Soybağının reddi davasında yargılama süresi de merak edilenler arasında yer alır. Bu tür bir dava açıldığında kesin bir süre vermek zordur. Bununla birlikte soybağının reddi davaları yaklaşık olarak bir yıllık süre içerisinde sonuçlanabilmektedir. Mahkeme bir karar verdiğinde davacı tarafın istinaf kanun yoluna başvurabilmesi de mümkündür. İstinaf Mahkemesi tarafından verilmiş bir karar ise kesin olarak kabul edileceğinden Yargıtay’a temyiz talebi ile başvuru yapılamamaktadır.
Soybağının Reddi Davası Tazminat Hakkı
Soybağının reddi davası tazminat hakkı kişilik hakları ihlal edilen tarafın talep edebileceği bir haktır. Bu sebeple kişinin uğradığı maddi ve manevi zararı talep edebilmesi mümkündür. Soybağının reddi davasına bağlı olarak nesep bağı kaldırılan baba biyolojik babaya karşı koşullar oluşmuşsa tazminat davası açabilir.
Soybağının reddi davası sonuçlandığında ve nesep bağı sonlandığında koca ile çocuk arasındaki doğumla ortaya çıkan soybağı ilişkisi geçmişe dönük olarak ortadan kalkar. Mahkemenin kararının ardından nüfus kaydında da değişiklik yapılır.
