Memurluğun Sona Ermesi | DMK 98. Madde
Memurluğun sona ermesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu madde 98’de öngörüldüğü biçimde düzenlenmiştir. Kanun hükmüne göre;
- 657 sayılı DMK gereğince memurluktan çıkarılması
- Memur olabilmek için yeterli şartları sağlamadığı sonradan ortaya çıkması yahut memurluk görevini yerine getirebilmesi için gerekli şartlardan birini görevi esnasında artık yerine getiremeyecek olması
- Memurluktan çekilme durumu
- Kişinin yaş haddinden, malul durumuna düşmesinden veya kendi isteği ile emekliye ayrılması
- İlgili memurun vefatı durumunda memurluğun sona ermesi gerçekleşir.
Memurluğa dönüş hakkı memurluktan çıkarılanlar için mümkün değilken görevine son verilen memur için mümkündür. Dolayısıyla memurluk görevinin hangi sebeple icra edilemediği büyük önem teşkil etmektedir.
Memurluğun sonra ermesi, 657 sayılı DMK maddelerinde ifade olarak ‘’ilişiği kesilme’’ ve ‘’ çekilmiş sayılır’’ olarak geçmektedir. Bu ifadelerin pratikteki karşılığı göreve son vermedir.
Memurluktan İlişiğin Kesilmesine Neden Olan Haller
Memurlar göreve başladıktan sonra bir dönem aday memurluk süreci geçirmek durumundadır. Bu aday memurluk süreci başarıyla tamamlanmadığı takdirde ilgili aday memurun kamu kurum veya kuruluşundan ilişiği kesilmektedir. Adaylık süresi içinde görevine sonra verilen memurun mesleki hayatına devam etmesi mümkün değildir.
- Adaylık Süreci İçinde İlişiğinin Kesilmesi
Aday memur, çeşitli staj devreleri ve eğitimden geçmek suretiyle süreci tamamlamak durumundadır. Staj devreleri ve eğitimlerde başarısız olan aday memurun adaylık süreci içerisinde devlet memurluğu ile ilişiği kesilmektedir. Aynı durum adaylık sürecinde kişinin bulunduğu hal ve hareketler nedeniyle devlet memurları ile bağdaşmayacak derecede kötü bir intibah uyandırması, devamsızlık yapması durumlarında da geçerlidir.
- Adaylık Süreci Sonrası İlişiğinin Kesilmesi
Memurluğun sona ermesi, memurun adaylık süreci sonrası asalet tasdikinin gerçekleşmemesi yoluyla da olabilir. Yine içinde bulunduğu hal, tavır ve hareketlerle devlet memurlarına yakışmayan davranışlarda bulunan, aylıktan kesme ve kademe ilerlemesinin durdurulması cezalarını alan adayların süreç sonunda asalet tasdikinin gerçekleşmesi mümkün değildir. Bu işlem, disiplin amiri ve atama amirinin teklif ve onayı ile gerçekleşir.
Sonuç olarak aday memurluk sürecini başarıyla tamamlayamayan memurların görevine son verilmektedir. Sağlıktan kaynaklanan nedenler hariç olmak üzere, aday memurluk süresi içinde veya hemen sonrasında memurlukla ilişiği kesilen kişiler 3 yıllık süre zarfı boyunca devlet memurluğu yapması mümkün değildir.
- Eğitim Sebebiyle Yurt Dışına Gönderilen Memurlar
Bazı kariyer memurluklarının göreve başlamadan önce yurt dışında almaları gereken eğitim programları bulunmaktadır. İlgili memur eğitimi almak üzere yurt dışına gider ve zamanında görevine başlamaz ise memurlukla ilişiği kesilir. Bu sebeple memurluğun sonra ermesi durumunda ilgili kişi kendisi için yapılan masrafların 2 katını ödemekle yükümlüdür.
- Muvazzaf Asker Olarak Mecburi Hizmetini Yerine Getiren Memurun Durumu
T.C kanunlarına göre her erkek vatandaş askerlik görevini yerine getirmekle yükümlüdür. İstisnai durumlar ve kadrolar dışında devlet memurları muvazzaf olarak mecburi görevini yerine getirmek durumundadır. Askerlik görevini tamamlayıp Türk Silahlık Kuvvetlerinden terhis edilen memur 30 gün içinde çalıştığı kuruma geri dönüş istemiyle başvuruda bulunmak zorundadır. Bu başvuru, 30 günü geçmemek kaydıyla başvuruda bulunduğu kurum tarafından işleme koyulup ilgili memurun görevine dönmesi sağlanmalıdır.
Memurluğun sona ermesi terhis edilen memurun çalıştığı kuruma 30 gün içinde başvurmaması durumunda gerçekleşir. Dolayısıyla bu süre memurluğun devam etmesi için büyük önem arz etmektedir.
- Memurluğun Şartlarını Yerine Getirmeden Göreve Başlayan veya Daha Sonra Kaybeden Memurun Durumu
Her memur, işe alımdan önce sayılan şartları karşılamak zorundadır. Aksi takdirde memurluk mesleğini yapması mümkündür değildir; ancak istisnai bir durum da olsa bazı kişilerin bu şartları yerine getirmediğinin gözden kaçtığı, bürokratik birtakım usuller veya eksik belge ve bilgilerden dolayı tespit edilemediği durumlar gerçekleşebilmektedir. Bu durum fark edildiği anda memurluğun sona ermesi gerçekleşir.
İlgili kişinin memur olma şartını başlangıçta yerine getirdiği ancak memurluk süresi içinde kaybettiği durumlar da mevcuttur. Bu durumun yaşanması halinde ilgili kişinin memurlukla ilişiği kesilmektedir.
- Memurluktan Çekilme ve Emeklilik
Memurluğun sona ermesi çekilme veya emeklilik ile mümkündür. İlgili memur kendisi iradesiyle çalıştığı kuruma yazılı başvuruda bulunarak memurluktan çekilme talebini iletebilir. Talep onaylandığı anda ilgili kişinin memurlukla ilişiği kesilmiş olur.
Memur kanunlarca belirtilen yaş sınırına geldiğinde memurluktan mecburi olarak ilişiği kesilir. Yaş haddinin yanı sıra, memurun malul duruma düşmesi de emekliye ayrılmak suretiyle memurluktan ilişiğinin kesilmesi durumunu doğurmaktadır.
