Malulen Emeklilik Şartları

Kişi, iş hayatında herhangi bir nedenden dolayı hastalık, iş kazası ya da meslek hastalığı yaşayabilir. Yaşanan bu menfi haller nedeniyle kişinin çalışma gücü azalır. Azalan çalışma gücü ile ekonomik geleceği de sarsılan işçi, gereken şartları karşıladığı takdirde malulen emekli olabilir. Çalışma gücünü, rapor ile tespit edilen oranda kaybeden sigortalı işçinin malul kapsamında değerlendirilmesi için hangi koşulların sağlanması gerektiği ve hukuk prosedürün nasıl işletileceği makale ile izah edilmiştir. Dolayısıyla dikkatle okunması tavsiye olunur.

Malullük Nedir?

Malullük, 5510 sayılı Kanun’un 25. Maddesinde düzenlenen, çalışma ve meslekte kazanma gücünün kaybedilmesini ifade eden bir kavramdır. Malul sayılabilecek kişiler yasada şu şekilde ifade edilmiştir:

• Sigortalı çalışan, çalışma hayatı esnasında çalışma gücünde bir zayıflık meydana getirecek hastalık ya da kaza neticesinde %60 ve üzeri düzeyde kayıp yaşamışsa,
• Kişi, çalışma sürecinde iş kazası ya da meslek hastalığı neticesinde kazanma gücünü %60 ve üzeri bir oranda kaybederse,

Malul kapsamında değerlendirilir. Kamu çalışanları söz konusu olduğunda, ifade edilen iki haldeki malullüklerden biri mevcut olmasa da meslekte kazanma gücünü, ifa ettiği kamu görevini yapamayacak şekilde kaybederse ve bu kayıp raporla desteklenirse malul statüsünde kabul edilir.

Malulen Emeklilik Nedir?

Malulen emeklilik esasında bir erken emeklilik halidir. Kişi, hizmet akdine ve iş sözleşmesine tabi olarak çalışıyorsa, kendi adına ve hesabına münferit biçimde çalışıyorsa veya kamu kurum ve kuruluşlarında çalışıyorsa ve çalışma hayatında herhangi bir kaza, hastalık, meslek hastalığı veya kaza nedeniyle çalışa gücünü belirli bir oranda kaybettiyse malulen emeklilikten yararlanabilir.

Malulen Emeklilik Şartları

Malulen emeklilik kurumundan yararlanarak erken emekli olabilmek için kişinin aşağıda ifade edilen şartları karşılıyor olması gerekir. Bu şartlar şu şekilde ifade edilir:

• Meslekte kazanma ve çalışma gücünde %60 ve üzeri bir oranda kayıp yaşanması,
• Kamu çalışanlarının, ifa ettiği görevini yapamayacak duruma gelmesi veya çalışma gücünü %60 ve üzeri bir oranda kaybetmesi,
• 10 senelik sigortalı olma süre şartı karşılanmalı,
• 1800 gün prim şartı sağlanmalı,
• Çalışma ve meslekte kazanma gücünün kaybedilmesine sebep olan durumun, ilk kez sigorta kapsamında çalışılan tarihten sonra meydana gelmesi gerekir.

İfade edilen şartların gerçekleşmesiyle kişinin malulen emekli olabilmesi mümkündür.

Maluliyetin Tespiti

Maluliyetin tespiti için maluliyet koşullarının sağladığını düşünen sigortalının Sosyal Güvenlik İl veya Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlüğüne müracaat etmesi gerekir. Yapılan başvuru yazılı şekle tabidir. Yazılı müracaat ile birlikte kişinin Sosyal Güvenlik Kurum tarafından yetkili kılınan bir hastaneye sevk süreci gerçekleştirilir. Ardından, düzenlenecek sağlık kurulu raporunun tetkik edilmesiyle maluliyet koşulunun sağlanıp sağlanmadığı değerlendirilir. Yapılan değerlendirmelerin ardından söz konusu kişideki çalışma gücü kaybı en az %60 orana sahipse bu durumda kişi malulen emeklilik şartları noktasında karşılaması gereken koşulları karşılamış ve malullük aylığına hak kazanmış olacaktır.

Maluliyet kararının neticesi yazılı müracaatın yapıldığı yer bağlı olan sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezi tarafından kişiye bildirilmektedir. Şayet düzenlenen sağlık kurulu raporu, kişiye maluliyet kararı verilebilmesi için yeterli gelmezse veya eksiklikler mevcutsa bu durumda tekrar muayene veya eksikliklerin giderilmesi yönünde karar verilebilir.

Sigortalı kişinin raporunda daima surette bir başkasının bakımına muhtaç olduğu ifade edilmişse bu takdirde malullük maaşının bağlanabilmesi adına 10 yıllık sigortalı bulunma şartının sağlanmış olması aranmaz.

Sağlık Kurulu Raporuna İtiraz

Kurum Sağlık Kurulu tarafından hazırlanan ve kişinin çalışma gücünün ne oranda kaybedildiğini ifade ederek düzenlenen rapora itiraz edilebilir. Bu takdirde kişi, Kurum Sağlık Raporunca malul olarak değerlendirilmediyse Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun bir ikinci değerlendirmesi talep edilir. Yapılacak itirazın bir dilekçe ile bağlı bulunan sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine başvurarak yapılması gerekir. İtiraz ve yeniden muayenenin ardından durum, Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulunun kararına da yargı yolu ile itiraz edilebilir.

Malulen Emeklilik Maaşı Bağlanması

Malulen emeklilik maaşının bağlanabilmesi için:

• 4 – A ve 4 – B kapsamındaki sigortalılar için; kişinin bağlı olduğu sosyal güvenlik il ya da ilçe müdürlüğüne, sosyal güvenlik merkezine yazılı başvuru gerçekleştirilir. Başvuru, sigortalının işvereni tarafından yapılır.
• Kamuda çalışan kişiler için; bağlı olunan kurum ve kuruluşlara yazılı şekilde başvuru yapılmalıdır.
• Görevinden ayrılmış kişiler için; Emeklilik Hizmetleri Genel Müdürlüğü Kamu Görevlileri Emeklilik Dair Başkanlığına başvuru yapılmalıdır. Yapılacak başvuru yine yazılı şekilde gerçekleştirilmelidir.

Malulen Emeklilik İçin Gereken Belgeler

Makale genelinde ifade edildiği üzere malulen emeklilik için ilgili sosyal güvenlik il müdürlüğüne veya sosyal güvenlik merkezine başvuruda bulunulmalıdır. Yapılacak başvuru yazılı olmalıdır. Bu kapsamda, maluliyet istemli dilekçeye ilave aşağıda ifade edilen belgelerin de yetkili mercie ibraz edilmesi gerekir:

• İşe giriş bildirgesi,
• İşe giriş sağlık raporu ya da beyanı,
• İşten ayrılış bildirgesi,
• Malulen emeklilik için alınan sevk onayı,
• Sağlık kurulu raporu.

Malulen Emeklilik Maaşı Ne Zaman Alınır?

Malulen emeklilik maaşına hak kazanan kişiler, emeklilik maaşının ne zaman alınacağını merak eder. Malulen emekliliğe hak kazan kimseler; maluliyeti ifade eden raporun tarihi, malullük aylığı alınması adına yapılan başvurudan önceyse yazılı başvurunun gerçekleştiği tarihi, sağlık kurulu raporu tarihinin yazılı müracaattan sonra olması halinde maluliyet raporunun tarihini, kamu çalışanları içinse maluliyetleri nedeniyle görevlerinden ayrıklıkları tarihi takip eden ayın başından itibaren söz konusu aylığı alır.

Malullük Aylığı Hangi Hallerde Kesilir?

Malullük aylığına hak kazanan kişi, aşağıda ifade edilen durumların varlığı halinde söz konusu aylığın kesileceğini bilmelidir. Bu haller şu şekilde sıralanabilir:

• Aylık alan kişi, 5510 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olarak bir işte çalışırsa,
• Aylık alan kişi, bir yabancı ülkenin mevzuatı dahilinde çalışırsa,
• Kontroller sonucunda malul kapsamında değerlendirilmesine sebebiyet veren durumun ortadan kalkması halinde,
• Kurum tarafından yapılacak kontrol muayenesi sonrası malul kapsamında değerlendirilen kişi esasında malul değilse ancak malullük aylığı alıyorsa,

Alınan malullük aylıkları kesilir. En son maddede ifade edilen durumda kişinin aldığı malullük aylıkları kesilir bununla birlikte ödenen aylıkların faizi ile beraber geri alınacağı ifade edilmelidir. Malulen emeklilik şartları başlığı altında ifade edilen metinden de anlaşılacağı üzere bu husus oldukça kapsamlı birkaç konuyu ihtiva eder. Bu nedenle uzman ve deneyimli bir avukat ile iletişime geçerek hukuki destek alınması oldukça yararlı olacaktır.

6 Ocak 2024