Evlat Edinmede Nüfus Kaydının Düzeltilmesi
Evlat edinme kurumu, hukuk düzeninin öngördüğü hükümlere tabi kılınmış ve belirli kurallara bağlı kılınmıştır. İşbu hüküm ve kurallar, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m. 305 – 320 arasında düzenleme alanı bulmuştur. 4721 sayılı Kanunun ilgili hükümlerinde; küçüklerin evlat edinilmesi, evlat edinmenin hükümler, ergin ve kısıtlıların evlat edinilmesi ve evlat edinmenin şekli ve usulü hususları düzenlenmiştir. Evlat edinmede nüfus kaydının düzeltilmesi ise, özel hukuk açısından mühim bir dava türüdür.
4721 sayılı Kanunda evlat edinme şartları etraflıca ele alınmıştır. Evlat edinme şartlarına ilişkin birkaç örnek vermek gerekirse:
- Otuz yaşını tamamlayan ve evli olmayan kimseler evlat edinebilir.
- Evlat edinen ile evlat edinilen arasında asgari on sekiz yaş farkı olması gerekir.
- Evlat edinme, küçüğün ana ve babasının rızasını gerektirir.
- Bir küçüğün evlat edinilmesi, evlat edinen tarafından bir yıl süreyle bakılmış ve eğitilmiş olması şartına bağlıdır.
- Evlat edinmeyle küçüğün yararı bulunması ve evlat edinenin diğer çocuklarının yararlarının, evlat edinme nedeniyle hakkaniyete aykırı bir şekilde zedelenmemesi gerekir.
- Kişi evliyse, eşinin rızasını almadan evlat edinemez.
- Eşler, ancak birlikte evlat edinebilir; evli olmayanlar birlikte evlat edinemez.
- Ergin bir kişi, evlat edinen kişinin altsoyunun açık rızasıyla evlat edinebilir.
Nasıl Evlat Edinilir, Evlat Edinme Prosedürü Nedir?
Evlatlık ilişkisi, mahkeme kararıyla beraber tesis edilir. Evlat edinme kararı ise, evlat edinenin ikametgahı yer mahkemesi tarafından verilir. Evlat edinmede; esaslı sayılar her türlü durum ve şartların etraflıca araştırılmasından, evlat edinen kişi ile evlat edinilen kişinin dinlenmesinden ve lüzum görülmesi halinde uzman görüşünün alınmasından sonra evlat edinmeye karar verilir.
Bu kapsamda yapılan araştırmada, bilhassa evlat edinen kimse ile evlat edinilenin kişiliği ve sağlığı, ekonomik durumları, karşılıklı ilişkileri, evlat edinen kimsenin eğitme kabiliyeti, evlat edinmeye yönelten nedenler ve aile ilişkileri ile bakım ilişkilerindeki gelişmelerin açıklığa kavuşturulması adına ayrıntılı bir çalışma yapılır. Evlat edinmede, evlat edinen kimsenin altsoyu mevcutsa, altsoyunun görüş ve düşünceleri de değerlendirilir.
Evlat Edinmede Görevli ve Yetkili Mahkeme
Evlat edinme, Aile Mahkemesinin görev alanına girer. Bu itibarla, işbu davada görevli mahkeme Aile Mahkemesidir. Evlat edinmede yetkili mahkeme ise, evlat edinen kimsenin ikametgahı yer mahkemesidir. Evlat edinen kişinin oturduğu yerde Aile Mahkemesi kurulmamış olabilir; bu durumda, Aile Mahkemesi yerine Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir.
Evlat Edinmenin Sonuçları ve Hükümleri
Evlat edinmenin sonuçları ve hükümleri, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m.314’te düzenlenmiştir.
TMK m.314:
“Ana ve babaya ait olan haklar ve yükümlülükler evlât edinene geçer. Evlâtlık, evlât edinenin mirasçısı olur. Evlâtlık küçük ise evlât edinenin soyadını alır. Evlât edinen isterse çocuğa yeni bir ad verebilir. Ergin olan evlâtlık, evlât edinilme sırasında dilerse evlât edinenin soyadını alabilir. Eşler tarafından birlikte evlât edinilen ve ayırt etme gücüne sahip olmayan küçüklerin nüfus kaydına ana ve baba adı olarak evlât edinen eşlerin adları yazılır.
Evlâtlığın, miras ve başka haklarının zedelenmemesi, aile bağlarının devam etmesi için evlâtlığın naklen geldiği aile kütüğü ile evlât edinenin aile kütüğü arasında her türlü bağ kurulur. Ayrıca evlâtlıkla ilgili kesinleşmiş mahkeme kararı her iki nüfus kütüğüne işlenir. Evlât edinme ile ilgili kayıtlar, belgeler ve bilgiler mahkeme kararı olmadıkça veya evlâtlık istemedikçe hiçbir şekilde açıklanamaz.”
Evlat Edinmenin Nüfus Kaydına İşlenmesi
Evlat edinmenin kütüğe işlenmesi, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu m.42’de ifade edilen “Kişisel durumdaki değişiklikler, özellikle evlilik dışı bir çocuğun tanınması veya hâkimin babalığa karar vermesi, soybağının düzeltilmesi, evlât edinme ya da bulunmuş bir çocuğun soybağının belli olması, ilgili kanun hükümlerine göre kütüğe işlenir.” düzenlemesiyle hüküm altına alınmıştır. Evlat edinmenin nüfus kaydına işlenmesi prosedürü ise, Nüfus Hizmetleri Kanunu m.29’da ifade edilmiştir.
5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu m.29:
“Evlât edinme kararı mahkeme tarafından on gün içinde o yerin nüfus müdürlüğüne bildirilir. Evlât edinme olayı aile kütüklerine tescil edilir ve evlât edinilenin kaydı evlât edinenin aile kütüğüne taşınır.”
Nüfus Kaydının Düzeltilmesi Davası
Kişisel durum sicilinin hiçbir kaydında düzeltilme yapılamayacağı, TMK m.39 ve Nüfus Hizmetleri Kanunu m.35’te hüküm altına alınmıştır. Kanun hükmüne göre, kesinleşmiş mahkeme kararı olmaksızın nüfus kütüklerinin hiçbir kaydı düzeltilemez ve kayıtların anlamını ve taşıdığı bilgileri değiştirecek şerhler konulamaz. Konuya ilişkin kanun hükümlerinden de anlaşılacağı üzere, nüfus kayıtlarının düzeltilebilmesi için mahkeme kararının mevcudiyeti aranır.
Nüfus kaydının düzeltilmesi talebiyle açılacak dava; düzeltme talebinde bulunan kişiler ile ilgili resmi dairenin göstereceği lüzum üzerine Cumhuriyet savcıları tarafından açılır. İşbu dava, ilgili nüfus müdürlüğüne ve aleyhine kayıt düzeltilmek istenen kimselere karşı açılır. Nüfus kaydının düzeltilmesi davası, yerleşim yeri adresinde bulunan Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır.
Nüfus Kaydını Düzeltme Davası Neden Açılır?
Nüfus kayıtları, kişilerin hukuki, cezai ve mali sorumluluklarının tespit edilmesinde, hakların ve borçların ediniminde önem taşır. Kayıtlardaki hatalar ve yanlışlar, kişinin menfaat açısından zarar görmesine, hak kaybı yaşamasına ve dolayısıyla mağduriyetine neden olabilir. Buna engel olmak için kişi, nüfus kaydına hatalı veya yanlış olarak kaydedilen isim, kimlik numarası, doğum yeri, doğum tarihi, cinsiyeti, ana baba adı vb. bilgilerin düzeltilmesi için nüfus kaydının düzeltilmesi davası açabilir.
Nüfus Kaydının Düzeltilmesinde Süre ve Zamanaşımı
Nüfus kaydının düzeltilmesi davalarının tabi olduğu herhangi bir zamanaşımı ve süre sınırlaması öngörülmemiştir. Ancak, telafisi mümkün olmayan hak kayıpları ve mağduriyet yaşanmaması adına, yanlış veya hatalı nüfus kayıtlarının düzeltilmesi için bir an önce nüfus kaydının düzeltilmesi davası açılmalıdır. Nüfus kaydının düzeltilmesi davalarında hak ve menfaat kaybı yaşanmaması adına deneyimli bir aile hukuku avukatından yardım almak, sürecin müspet yönde seyretmesi adına en doğru yaklaşım olacaktır.
Evlat Edinmede Nüfus Kaydının Düzeltilmesi
Evlat edinme, yukarıda da izah ettiğimiz üzere mutlaka kütüğe işlenmelidir. Evlat edinme kararını veren mahkeme, evlat edinme ilamını on gün süre ile o yerin nüfus müdürlüğüne bildirir. Ardından, evlat edinme durumu, aile kütüklerine tescil edilmek suretiyle evlat edinilenin kaydı, evlat edinin aile kütüğüne taşınır. Evlat edinmenin aile kütüğüne taşınması, tescil ve kaydı esnasında herhangi bir yanlışlık veya hata yapılırsa, ifadede ettiğimiz prosedür takip edilerek nüfus kaydının düzeltilmesi yoluna gidilir.
