Yaş Düzeltme Davası
Yaş düzeltme, küçültme ve büyütme davaları çeşitli sebeplere dayanılarak açılmaktadır. Kişilerin toplumsal yaşamın akışı içerisinde yaşları ile ilgili olarak birçok durumla karşılaşabilmesi söz konusudur. Bireyin askerlik işlemleri sırasında, evlilik kararının uygulamaya geçilmesinde, emekliliğe hak kazanma gibi süreçlerde yaş sınırı olması oldukça önemlidir. Türkiye genelinde bireylerin nüfusa geç kaydedilmeleri sık karşılaşılan bir durumdur.
Kişilerin gerçek yaşları nüfusta farklı şekillerde kaydedildiğinde çeşitli problemlerle karşılaşabilme ihtimali de artar. Hukuki işlemler yaşamın akışı içerisinde herkes için gerekli olabilir. Bireyin hayatı boyunca aldığı çeşitli kararları uygulayabilmesi veya hukuken bazı hakları elde edebilmesi için yaş sınırı geçerlidir. Kişinin nüfus kaydında doğru yaşı ile yer alması gerekir. Yaş düzeltme davası açılırken bazı şartların sağlanmış olup olmaması önemli hale gelmektedir.
Yaş Düzeltme Davası Kimler Açabilir?
Yaş düzeltme davası kimler açabilir? sorusunun yanıt, yaşını büyütmek ya da küçültmek isteyenler açısından bilinmesi gerekenler arasındadır. Bu tür davalar açılacağı zaman Asliye Hukuk Mahkemesi’ne başvuru yapılması gerekir. Yaş düzeltme davasını açabilmek için kişinin ergin olması gerekir. Bunun yanı sıra ergin olmayan bireylerin velisi veya vasisi dava açabilir. Yaş düzeltme davalarının toplumu ilgilendiren özelliklerinin olması nedeni ile Cumhuriyet Savcısı’nın da dava açma yetkisi bulunur.
Yaş Düzeltme Davası Koşulları
Yaş düzeltme davası koşulları arasında kanun koyucu isim değişikliği davalarında olduğu gibi haklı bir nedene dayanmayı gerekli görmemektedir. Yaş düzeltme davası açılabilmesi açısından hukuken bir neden aranmaz. Yaş düzeltme davalarında bazı koşulların sağlanması yeterlidir.
- Resmî kurumlarda doğmuş olmamak.
- Dış görünüş bakımından nüfusta kayıtlı olan yaşla uyumsuz olmak.
- Beyan edilen yaşla uyumlu bir fiziksel görünüme sahip olmak.
- Beyan edilen yaşta bir kardeşe sahip olmamak.
- Daha önce yaş düzeltme yapmamış olmak yaş düzeltme davası şartları arasında yer alır.
Yaş Düzeltme Davası Kime Karşı Açılmalıdır?
Nüfus kayıtları kamu düzenini ilgilendirir. Bu kayıtlarda yer alan bilgilerin aslına uygun ve doğru olması istenir. Kamu düzeni ile ilgili bir konu olması dolayısı ile nüfus kayıtları ile ilgili olarak araştırma yapma yetkisi savcılıkta bulunur. Savcılık gerekli görmesi durumunda araştırma veya dava açabilme hakkına re’ sen yetkilidir.
Maddi hatalardan kaynaklanan ve yanlış göründüğü anlaşılan kayıtlar dava açmadan nüfus müdürlüklerine müracaat edilerek düzeltilebilir. Bu davalar davacının yerleşim yerindeki Nüfus Müdürlüğü’ne karşı açılır. Yaş düzeltme davalarına ilişkin düzenlemelerin hüküm altına alındığı temel kanun, 5490 sayılı Nüfus Hizmetleri Kanunu’dur. Nüfus Hizmetleri Kanunu’nun 35/1 hükmü:
Kesinleşmiş mahkeme hükmü olmadıkça nüfus kütüklerinin hiçbir kaydı düzeltilemez ve kayıtların anlamını ve taşıdığı bilgileri değiştirecek şerhler konulamaz. Ancak olayların aile kütüklerine tescili esnasında yapılan maddî hatalar nüfus müdürlüğünce dayanak belgesine uygun olarak düzeltilir.
Yaş Düzeltme Davaları Yargılama Aşamaları
Yaş düzeltme davaları açıldığında belirli bir yargılama sürecinin takip edilmesi gerekir. Bu tür bir durumla karşılaşan bireylerin öncelikli olarak ilk aşamada dava açması gerekir. Ardından gelen süreçte ise kişinin nüfus kayıtları istenecektir. Bireyin ana-babası ve kardeşleri ile ilgili bilgilerin incelenmesi ve araştırılması gerekirken davacının fiziki görüntüsü de mahkeme sırasında incelemeye konu olur.
Mahkeme gerekli gördüğünde kemik radyografisini talep edeceğinden bu işlemlerin de yapılması gerekir. Dava sürecinde tanık beyanları da dinlenir. Bu tür davalarda dosyada yer alan kanıtlar da dikkate alınır. Mahkeme kararını verdiğinde ise gerekçeli bir karar yazılması gerekir. Gerekçeli karar kısa karar olurken sonraki süreçte ise mahkeme kararı kesinleşir.
Yaş Düzeltme Davası Hangi Mahkemede Görülür?
Yaş düzeltme davası hangi mahkemede görülür? Sorusu ile de sıklıkla karşılaşılır. Yetkili ve görevli mahkeme aracılığı ile gerçekleştirilen yaş düzeltme davaları başvuru sahibinin yerleşim yeri mahkemesinde görülür. Bu tür davalarda görevli mahkeme Asliye Hukuk Mahkemesi’dir. Davacı dava açtığında davalı taraf davacının yerleşim yerindeki Nüfus Müdürlüğü’dür.
Yaş düzeltme davalarında zamanaşımı süresi bulunmaz. Kişi bu tür bir davayı her zaman açabilir. Yaş düzeltme davaları birden fazla defa açılamayan dava türlerindendir. Bireyin yaş düzeltme davasını bir kez açmasının ardından daha sonra tekrar açabilmesi mümkün olmaz.
Yaş Düzeltme Davası ve Bedelli Askerlik İlişkisi
Yaş düzeltme davası ve bedelli askerlik ilişkisi incelendiğinde bedelli askerlik için belirli bir taban yaş sınırı bulunur. Kişi o yaşı tamamladığında bedelli askerlik başvurusu yapabilir. Askerlik çağına girişin ardında yapılmış olan yaş düzeltmeleri askerlik işlemleri sırasında dikkate alınmamaktadır. Yaşları düzletilmiş olan adayların yaşları uyarınca askerlik çağına girmediklerinde yoklamaları emsalleri ile birlikte değerlendirilir. Bu durumda emsallerine uygun olarak silah altına alınmaktadırlar.
Yaşları düzeltilmiş olanların düzeltilmiş yaşlarına göre askerlik çağına girmiş olmaları durumunda ve 23 yaşını bitirmemiş olduklarında yoklamalarının ardından emsalleri ile beraber silah altına alındıkları görülmektedir. Askerlik ile ilgili olarak kişinin düzletilmiş yaşına göre 23 yaşını bitirmiş olması durumunda yoklamalarının ardından sevkiyat işlemleri derhal gerçekleştirilmektedir.
Yaş Düzeltme Davaları Emeklilik-Sigortalılık İlişkisi
Yaş düzeltme davaları emeklilik-sigortalılık ilişkisi bakımından da etkileri bulunmaktadır. Yaş düzeltme davalarında alınan mahkeme kararları karar kesinleşmesi ile birlikte hüküm ve sonuçlar doğurmaktadır. Sosyal Güvenlik Kurumu ile ilgili olarak kuruma ilk giriş tarihini takiben yapılan yaş düzeltme işlemleri dikkate alınmaz. Bunun yanı sıra emeklilik yaşına ilişkin de bilinmesi gerekenler olmaktadır.
Hukuki açıdan yaş düzeltme davası açmak sureti ile emeklilik yaşı düzeltilemez. Kişinin yaş değiştirme davası sonucunda yaşında bir değişiklik olsa dahi emeklilik için beklenmesi öngörülen süre beklenir. Bu nedenle yaş düzeltme davasının emeklilik yaşı bakımından etkisi olmaz. Kişinin gerçekte olduğundan farklı bir yaşta kayıtlarda yer alması çeşitli sorunlara sebep olur.
Nüfus kütüklerinde yer alan bilgilerin doğru olması toplumsal açıdan önem arz eder. Bazen kaydedilirken yanlışlık yapılması bazen de hatalı bilgilere kayıtlarda yer verilmesi düzeltme yapılmasını gerekli kılar. Bu ve benzeri birçok nedenle kayıtlarda yanlışlık olduğu düşünüldüğünde yaş düzeltme davası açılması gerekir.
