Yabancıların Türkiye’de şirket kurması, uygulamada yabancılar tarafından en sık merak edilen konular arasında yer alır. Bu husus, esasında son derece avantajlıdır zira zaman geçtikçe yabancı yatırımcılara devlet desteği de artmaktadır. Yabancıların Türkiye’de şirket kurması için belirli adımların atılması ve işlemlerin takip edilmesi gerekir. Söz gelimi, şirketin nasıl kurulacağı hangi türde kurulması gerektiği gibi birçok önemli husus mevcuttur. Bu hususlarda, alanında uzman ve deneyim sahibi bir avukattan alınacak hukuki danışmanlık, sürecin sağlıklı biçimde ilerlemesi ve işlemlerin eksiksiz biçimde tamamlanması adına önemlidir.
Yabacılar Türkiye’de Şirket Kurabilir Mi?
Yabancılar, gerekli hukuki prosedürü tamamlayarak Türkiye’de şirket kurabilir. Bu noktada, yabancıların Türkiye’deki şirket kurma sürecini ilgilendiren, tanzim eden bir kanun mevcuttur. 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu ile bu sürece ilişkin hükümler ifade edilmiştir. Kanun kapsamında; yatırım serbestisi, yabancı yatırımcını özendirilmesi ve eşit muamele gibi hususlara ver verilmesinin yanı sıra bazı hükümlerle yabancılara bazı güvenceler de verilmiştir.
Yabancıların Türkiye’de şirket kurmalarına ilişkin öncelikle ifade edilmesi gereken; yabancıların şirket kuruluşu ve ticari faaliyetleri ile ilgili hükümler ve kurallar, 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu, 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu ile düzenlenmiştir. Söz konusu kanunların yanı sıra, 4875 sayılı Kanunun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelik ile de destekleyici düzenlemeler getirilmiştir. Bu itibarla, yabancılar tarafından Türkiye’de kurulmak istenen şirketler ile ilgili hukuki sürecin yürütülmesinde, ifade edilen kanunlara hakim olunması veya hakim olan bir avukattan hukuki yardım alınması son derece mühimdir.
Yabancıların Türkiye’de Kurabileceği Şirketler Nelerdir?
TTK kapsamında düzenlenmiş farklı şirketler mevcuttur. Bu şirketlerin her biri, farklı isimlere, özelliklere ve hukuki düzenlemelere sahiptir. Yabancıların Türkiye’de hangi şirketleri kurabileceği hususunda, 4875 sayılı Kanun’un eşitlik ilkesi gereğince Türklerin kurma hakkına sahip olduğu şirketlerin hepsini kurabileceği ifade edilmelidir. Eski kanun yürürlükteyken, yabancıların bu tür bir hakkı mevcut değildi. Yabancılar, sadece limited ve anonim şirket kurma hakkına sahipti. Ancak yeni kanun ile birlikte yabancıların şirket kurma sürecinde maruz kaldığı kısıtlama kaldırılmış olup Türk Ticaret Kanunu’nda ifade edilen tüm şirket türlerini kurma hakkına sahiptirler. Peki, yabancıların Türkiye’de kurabileceği ticari şirketler nelerdir? Şahıs şirketleri açısından;
- Kollektif Şirket,
- Komandit Şirket,
- Adi Şirket,
- Kooperatif Şirket,
Kurma hakkına sahip olup, sermaye şirketleri açısından;
- Anonim Şirket,
- Limited Şirket,
- Sermayesi Paylara Bölünmüş Komandit Şirket,
Kurabilirler. Yabancıların Türkiye’de şirket kurma şartları, yabancının hangi şirket türünü kuracağına göre değişmektedir.
Yabancıların Şirket Kurma Prosedürü
Yabancılar, şirket kurmak için resmi başvuruda bulunmadan önce birtakım işlemleri, şirket kuruluşuna ilişkin ön hazırlıkları tamamlamalıdır. Bu kapsamda; kurulacak şirketin türü tespit edilmeli, şirket kapsamında yürütülecek faaliyetlerin muhteviyatına göre bir ana sözleşme hazırlanmalı ve şirkete ilişkin fiziki gereksinimler karşılanmalıdır. Söz konusu ön hazırlık sürecinde de hukuki destek almak oldukça önemli bir yer teşkil eder. Zira, yabacıların Türkiye’de şirket kurması sürecinde yaşadıkları problemlerin pek çoğu, şirketin kuruluş sürecinde yapılan hatalardan ve ihmallerden mürekkeptir. Hazırlık sürecindeki işlemlerin tamamlanmasıyla birlikte takip edilecek temel prosedürü aşağıdaki gibidir:
- Şirket esas sözleşmesinin hazırlanması,
- MERSİS üzerinden tutanak ve ana sözleşmenin gönderimi,
- Belge ve evrakların düzenlenerek noterde onaylanması,
- Şirkete ait potansiyel vergi numarası alınması,
- Sermayenin bir bölümünün Rekabet Kurumu banka hesabına yatırılması,
- Sermayenin bir bölümün şirket banka hesabına yatırılması,
- Ticaret Sicil Müdürlüğüne tescil için müracaat edilmesi,
- Şirkete ilişkin yasal defterlerin tescil ettirilmesi,
- Şirket kuruluş bildirisinin vergi dairesinden talep edilmesi,
- İmza sirküleri düzenlenmesi,
- Belirli dokümanların e – TUYS sistemine aktarılması.
Yukarıda ifade edilen işlemler, sürecin doğal seyri içerisinde tamamlanması gereken genel işlemler olup somut olayın özelliklerine göre başka işlemlerin de yapılması mümkündür. Söz gelimi; KVKK uyumu gibi başkaca işlemler de yapılabilmektedir.
Yabancıların Şirket Kuruluşunda Gerekli Zorunlu Defterler
- Yevmiye Defteri
- Defter – i Kebir
- Muhasebe Envanteri
- Hisse Defteri
- Yönetim Toplantısı Tutanak Defteri
- Genel Kurul Toplantı Tutanak Defteri
Yabancı Sermayeli Şirket Kuruluşunda Gerekli Belgeler
Yabancıların şirket kurması sürecinde, Ticaret Sicil Müdürlüğüne yapılacak ilk başvuruda bazı belgelerin mevcut olması gerekir. Bu belgeler aşağıda ifade edildiği gibidir:
- Şirket sözleşmesi,
- Hissedarların her birine ait pasaport nüshası,
- İmza yetkilileri hakkında faaliyet belgesi,
- Tüzel kişi hissedarların kuruluş için onayını gösteren kurumsal merci kararları,
- Tüzel kişi adına hareket edecek olan gerçek kişi adı ve görevlendirmeyi ihtiva eden karar,
- Sürecin vekaleten takip edilecek olması halinde yetki sağlayan vekaletnamenin noter tasdikli nüshası,
- İmza beyannameleri,
- Şirket müdürlerinin nüfus cüzdanı suretleri.
Potansiyel vergi numarası almak adına gerçekleştirilecek müracaat sırasında vergi dairesi tarafından talep edilecek belgeler ise şu şekildedir:
- Tescil talep dilekçesi,
- Ana sözleşme,
- Kira sözleşmesi,
Ticaret Sicil Müdürlüğüne yapılacak tescil müracaatında ise şu belgelerin ibraz edilmesi gerekir:
- Tescil talep dilekçesi,
- Kuruluş bildirim formu,
- Şirket sözleşmesi,
- Rekabet Kurumuna ödeme belgesi,
- İmza beyannameleri,
- Kuruluş beyannamesi,
- Ticaret Odası tescil formu,
- Yönetim kurulunun ortak olmayan üyelerinin yazılı beyanları,
- Asgari sermaye mevduatına dair banka dekontu.
Yabancıların Türkiye’de Şirket Kurmasının Avantajları
Yabancı yatırımcıların Türkiye’de şirket kurma süreci, yeni yasa ile birlikte birçok avantaj ve hak sağlamaktadır. Doğrudan Yabancı Yatırımcılar Kanunu’nun 3.maddesi gereği ifade edilen düzenlemeler ile bazı avantajlara ve haklara sahip olan yabancı yatırımcılar, söz konusu kanun kapsamında aşağıdaki hak ve avantajları elde etmektedir:
- Doğrudan yabancı yatırımlarının devletleştirilmesi ya da kamulaştırılmasını sınırlama getirilmiştir.
- Yabancı yatırımcıların Türkiye’de elde ettikleri karı ve bazı harici gelirleri, ülke dışarısına serbestçe transfer edebilme hakkı bulunur.
- Türkiye’de şirket kurmak isteyen yabancılar, muhtemel hukuki uyuşmazlıklarda, milli ya da uluslararası tahkim ve diğer uyuşmazlık çözüm yollarına müracaat etme hakkına sahiptir.
- Yabancıların kuracağı şirketlere, yabancı personel istihdamı açısından çalışma izni kolaylığı sağlanır.
- Nakit dışı sermaye söz konusu olduğunda uluslararası değer kuruluşlarının raporları referans alınır.
- İrtibat bürosu ve şube açma hakları bulunur.
- Birtakım vergisel avantajları da söz konusudur.
İfade edildiği gibi, yabancı yatırımcılara güvence sağlayan pek çok ticari ve hukuki düzenleme bulunur. Fakat, bu güvencelerden istifade edilebilmesi için şirketin hukuki altyapısının son derece doğru oluşturulması bu itibarla deneyimli bir avukattan hukuki yardım alınması önerilir.
