Türk Vatandaşlığı Kanunu uyarınca Türk vatandaşı olan kadın ya da erkeğin çocukları Türkiye’de veya farklı bir ülkede doğsa dahi Türk vatandaşı olarak kabul edilir. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Türk Devleti’ne vatandaşlık bağı ile bağlı olanları Türk olarak kabul ederken bu kişiler Türk Devleti’nin tabiiyetinde yer alırlar.
Türk vatandaşlığı çeşitli biçimlerde kazanılabilirken; doğumla, soy bağı ile veya doğum yeri esasına göre de elde edilebilir. Doğum ile kazanılan vatandaşlıklarda çocuğun Türkiye’de doğması gerekirken çocuğun ana babasının belirsiz olması ya da vatansız bulunması gibi durumlarda doğumla birlikte Türk vatandaşlığı kazanılabilir.
Türk vatandaşlığı kanunu 5901 sayılı kanun maddesi ile açıklanır. Sonradan Türk vatandaşlığının kazanılması ile ilgili olarak bazı kurallar söz konusudur. Yabancı vatandaşlar Türk vatandaşlığını kazanmak istediklerinde kendi milli kanunlarına göre vatansız olduklarında ve ayırt etme gücüne sahip olduklarında vatandaşlık alabilir. Bu durumda başvuru gerçekleştirilmesi gerekirken koşulların sağlanması da zorunlu hale gelir.
Kişilerin başvuru tarihinden itibaren 5 yıl boyunca geriye doğru kesintisiz olarak Türkiye’de ikamet etmesi gerekirken Türk vatandaşı ile evlenmek, eğitimini Türkiye’de tamamlamak ya da ailece müracaat etmek gibi biçimlerde de alınabilir.
Türk vatandaşlığının kazanılması için yabancı vatandaşlarda aranacak özellikler arasında; topluma uyum sağlayabilecek niteliklere sahip olmak, topluma uyabilecek düzeyde Türkçe konuşmak, Türkiye’de bakmakla yükümlü olduğu kişilerin geçimlerini sağlayabilecek bir gelire veya mesleğe sahip olmak yer alır.
Genel sağlık açısından tehlike teşkil edecek bir rahatsızlığının olmaması, milli güvenliğin yanı sıra kamu düzeni bakımından engel oluşturacak bir halin olmaması da vatandaşlık almak isteyenlerde aranan özelliklerden bazılarıdır.
Türk vatandaşı ergin olmayan bir kişiyi evlat edinirse bu durumda evlat edinilenin milli güvenlik açısından engel teşkil eden bir durumu yoksa ve kamu düzeninin de bozmayacak niteliklere sahipse Türk vatandaşlığını kazanabilir. Tüm bu süreçlerin belli aşamalardan sonra gerçekleşmesi söz konusu olurken yetkili makamlara gerekli belgelerle müracaat edilmesi gerekir.
Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları için de Türk vatandaşlığının kazanılabilmesi için bunu yazılı olarak beyan etmeleri gerekir. Bu durumda da Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti vatandaşları Bakanlık kararına bağlı olarak vatandaşlık hakkı elde edebilmektedirler.
Türk Vatandaşlığı Kanunu
Türk vatandaşlığı almak isteyenlerin Türk Vatandaşlığı Kanunu kapsamındaki kaidelere uyması gerekirken koşulları sağlamaları zorunludur. 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu ile vatandaşlık haklarının nasıl elde edileceği açıklığa kavuşturulmaktadır.
Türk vatandaşlığı seçme hakkı yolu ile de kazanılabilmektedir. Bu tür bir durumda ise Türk vatandaşlığından çıkan anne ve babanın çocukları ergin olmalarının ardından 3 yıl içerisinde Türk vatandaşlığını kazanmak için yazılı bildirim haklarını kullanabilmektedirler. Çıkma izni alarak Türk vatandaşlığından ayrılmış olan bu ebeveynlerin çocuklarının yeniden Türk vatandaşı olma hakları bulunur. Bunun için koşulları sağlamaları yeterlidir.
Bazı istisnai durumlarda da Türk vatandaşlığı kazanılabilir. Milli güvenlik açısından engel teşkil etmeyenlerin yanı sıra kamu düzenine de bir zarar vermesi söz konusu olmayanların Türk vatandaşlığını kazanabilmesi için Bakanlık teklifi ve Bakanlar Kurulu kararı ile hareket edilebilir.
Bu istisnai haller arasında Türkiye’ye sanayi tesisi getirenler, bilimsel yönden olduğu kadar ekonomik ve sosyal açıdan da olağanüstü hizmet vereceği kanaatinde olunan kişiler açısından Türk vatandaşlığının verilebilmesi mümkündür.
Vatandaşlığa alınması zaruri görülen kişilerin yanı sıra Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu uyarınca ikamet izni alanların da istisnai haller kapsamında Türk vatandaşlığına alınabilmesi söz konusu olur.
Göçmen olarak Türk vatandaşlığının kazanılması da mümkün olurken bu durumda da Bakanlık tarafından yabancının dosyası incelenerek koşulları sağlayıp sağlamadığına bakılır. Bakanlar Kurulu’na yapılacak teklifin onaylanması durumunda ise Türk vatandaşlığının verilebilmesi mümkün olmaktadır.
Türk Vatandaşlığı Nasıl Alınır?
Türk vatandaşlığı çeşitli biçimlerde alınabilirken bu doğum yolu ile olabilirken evlat edinme yolu ile ya da sonradan da gerçekleştirilebilen bir çalışmadır. Türk vatandaşlığı seçme hakkı kullanılarak ya da göçmen olarak gelen kişilerin başvurusuna bağlı olarak da elde edilebilen bir haktır. Kişilerin başvuru sırasında koşulları sağlaması gerekirken şartların uygun olması durumunda bu hak verilebilir.
Yeniden Türk vatandaşlığı kazanacak olan kişiler açısından bazı koşulların oluşması gerekirken bu tür durumlarda ikamet süresine bakılmaksızın vatandaşlık verilebildiği görülür. Çıkma izni alarak Türk vatandaşlığında ayrılan ana babanın çocukları ergin olduktan sonra 3 yıl içinde seçme hakkını kullanarak Türk vatandaşı olmak isterse ikamet süresine bakılmaz.
Aynı şekilde seçme hakkını kullanarak Türk vatandaşlığından çıkan ve daha sonra başvuru yapan kişilerin de ikamet süresine bakılmaksızın milli güvenlik bakımından bir engelleri olmaması halinde ve kamu düzenini de zarar vermedikleri sürece vatandaşlık haklarını geri alabildikleri görülür. Bu tür durumlarda da ikamet süresi söz konusu olmamaktadır.
Türk vatandaşlığı kaybettirilenler için milli güvenlik açısından bir engellerinin bulunmaması durumunda ve kamu düzeni açısından da engel teşkil etmedikleri takdirde 3 yıl Türkiye’de ikamet etmeleri durumunda Türk vatandaşlığının yeniden kazanılabilmesi mümkün olur.
Türkiye Cumhuriyeti Devleti’ne Türk vatandaşlığı başvurusu yapacak olan kişilerin ya da çeşitli biçimlerde bu hakkı elde edebilecek olanların taşıması gereken kriterlerin başında milli güvenlik açısından bir engel teşkil etmemek ilk sırada yer alır. Bunun yanı sıra kamu düzeninin de korunmaya çalışıldığı görülürken başvuru sahiplerinin kamu düzenine de uyumlu bir yaşam sürmesi şartı aranır.
Türk Vatandaşlığı Şartları
Türk vatandaşlığı çeşitli biçimlerde kazanılabilirken bu yollardan biri de evliliktir. Bununla birlikte bir Türk vatandaşı ile evlenmek doğrudan Türk vatandaşlığını kazandıracak bir durum değildir. Evlilik birliğinin en az 3 yıldır sürüyor olması gerekirken bu tür durumlarda yabancı vatandaşlar Türk vatandaşlığı için başvuru yapabilmektedirler.
Yabancı vatandaşlar bir Türk vatandaşı ile evli olmaları halinde başvuru sırasında dikkate alınanlar olmaktadır. Bu durumda da aile birliği içinde yaşama, evlilik birliği ile bağdaşmayan faaliyetlerde bulunmama, milli güvenlik açısından engel teşkil eden hallere sahip olmama gibi özellikler aranır. Kamu düzeni açısından da bu kişilerin tehlike arz etmemesi gerekmektedir. Koşulları sağlayanlar açısından vatandaşlık başvurusu yapılabilir.
Türk vatandaşlığı kazanmak isteyen yabancılar açısından birçok başvuru yolu bulunurken bu başvurular sırasında farklı şartlara uyulması gerekli olur. Türk vatandaşlığını kazanmak isteyen yabancılar için yetkili makam kararına bağlı olarak bu hakkın elde edilebilmesi mümkün olurken kişi vatandaşlık hakkı elde etse dahi mutlak bir hak elde etmiş olmaz.
Başvuru sahibinin taşıması gereken şartlar arasında Türkiye’ye yerleşmek istediğine dair davranışları ile bunu belli etmek ve ayırt etme gücüne sahip olmanın yanı sıra ergin olmak da yer alır. Bu kişilerin başvurularının yetkili makamlarca incelendikten sonra uygun bulunması durumunda onaylanması söz konusu olur.
Türk vatandaşı olarak adlandırılan kişiler Türkiye Cumhuriyeti’nin tabiiyetinde yaşarlar. Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nda yer alan hali ile Türk Devleti’ne vatandaşlık bağı ile bağlı olan herkesin Türk olarak kabul edildiği görülürken Türk vatandaşlığını elde etmek çeşitli şekillerde mümkün olur.
Türk vatandaşlığı kazanmanın çeşitli yolları bulunurken müracaat sırasında uyulacak koşullar kanunlarda açıkça belirtilir. Bunun yanı sıra Türk vatandaşlığının kaybedildiği haller de kanunda açıkça yer almaktadır. Türk vatandaşlığının kaybedilmesi söz konusu olduğunda kanunda vatandaşlığın kaybedilmesine hükmedilen cezalarla ilgili bilgiler de yer alır. Bazı suçlar nedeni ile bu hakların yitirilmesi mümkündür.
Yetkili makam kararı ile Türk vatandaşlığının kaybı söz konusu olabileceği gibi vatandaşlığa alınmanın iptali de mümkündür Ayrıca vatandaşlık bakanlık izniyle de kaybedilebilen bir haktır. Türkiye’de doğan ve ebeveynleri yabancı olan bir çocuk, aile fertlerinden herhangi biri Türk vatandaşı ise kendisi de Türk vatandaşı olabilir.
Kişilerin çift vatandaşlık hakkına sahip olması da mümkündür. İki ayrı devletin vatandaşlık kanununa tabi olmak ve bu haklardan yararlanmak uluslararası hukukta da kendisine yer bulan bir uygulamadır. Başka bir vatandaşlığın otomatik olarak edinilmesi ya da kaybedilmesi Türk vatandaşlığı statüsünde bir değişikliğe yol açmamaktadır.
Türk Vatandaşlığı Kazanma Hukuki Yardım
Türk vatandaşlığı kazanma şartları ve başvurusu konusunda hukuki anlamda bilgilenmek için alanında uzman bir avukattan yardım alınması önerilmektedir. Antalya’da bulunan avukatlık ofisimizde türk vatandaşlığı hukuku ile alakalı başvuru inceleme, süreç takibi, online hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmetleri vermekteyiz.
