Hastalık Boşanma Sebebi Midir?
Boşanma sebepleri 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiştir. Hastalık boşanma sebebi midir? sorusunun yanıtını; akıl hastalığı ve normal biyolojik hastalık olmak üzere iki başlıkta incelemek daha açıklayıcı bir yaklaşım olacaktır. Zira, akıl hastalığı özel boşanma sebebi; normal biyolojik hastalık genel boşanma sebebidir. Boşanmanın özel sebeplerinden olan akıl hastalığı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 165. maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir:
Eşlerden biri akıl hastası olup da bu yüzden ortak hayat diğer eş için çekilmez hâle gelirse, hastalığın geçmesine olanak bulunmadığı resmî sağlık kurulu raporuyla tespit edilmek koşuluyla bu eş boşanma davası açabilir.
Akıl hastalığı sebebiyle boşanma davasında davacı, akıl hastası olmayan eştir. Akıl hastası eşin davalı sıfatını haiz olabilmesi için ilk olarak fiili ehliyete sahip olup olmadığı mahkeme tarafından re ‘sen araştırılır. Bu kapsamda, akıl hastası olduğu ileri sürülen eş için yetkili mercilerden sağlık raporu talep edilir. İlgili hakkında düzenlenen sağlık raporu ile akıl hastası olduğuna kanaat getirilirse akıl hastası eşin yasal temsilcisinin boşanma davasına katılımı gerekir.
Akıl Hastalığı Nedeniyle Boşanma Davası Açma Şartları
Akıl hastalığı nedeniyle boşanma davası açmanın ilk ve öncelikli şartı, eşlerden birinin akıl hastası olmasıdır. Eş, evlilik birliği içinde akıl hastalığına tutulmuş olmalıdır. Akıl hastası olan eş, evlilik birliği içinde değil de evlilik öncesinde akıl hastalığına tutulmuşsa akıl hastalığı sebebiyle boşanma davası değil; mutlak butlan davası açılmalıdır. Özellikle vurgulamakta yarar var ki, eşlerden birinin akıl zayıflığı bulunması, akıl hastalığı sebebiyle boşanma davası açılabilmesine yeterli sebep teşkil etmez.
TMK. 165’te düzenlenen hastalıklar, iyileşme olanağı mümkün olmayan (Alzheimer, bipolar bozukluk, şizofreni, paranoya gibi) hastalıklardır. Buradan hareketle AIDS, epilepsi, kanser gibi hastalıklar, akıl hastalığı kapsamında değerlendirilemeyeceği için bu tür hastalıklara dayanılarak akıl hastalığı sebebiyle boşanma davası açılması açılamayacaktır. Hangi hastalıkların TMK m.165’ dayanılarak boşanma davasında “sebep” olarak ileri sürülebileceğini avukat yardımıyla değerlendirmek en doğru yaklaşım olacaktır.
Akıl hastalığı sebebiyle boşanma davası açılabilmesinin bir diğer şartı, akıl hastalığı nedeniyle ortak hayatın diğer eş için çekilemez hale gelmiş olmasıdır. Eşinin akıl hastalığı nedeniyle evlilik birliği kendisi için çekilmez bir hal alan eş, bu durumu ispat etmelidir. İspat için tanık beyanına da başvurulabilir. Ortak hayatın çekilmez hale geldiği kabul edilen bazı durumlara; akıl hastası eşin ayırt etme gücünden sürekli yoksun olması, davacı eşe ve varsa çocuklara yönelik saldırgan davranışlarda bulunması örnek olarak verilebilir.
TMK m.165’e dayanılarak boşanma davası açılabilmesinin son şartı ise akıl hastalığının tedavisinin mümkün olmadığının hastane raporu ile ispat edilmesidir. Zira kanun koyucu, TMK m.165’e dayanılarak akıl hastalığı sebebiyle boşanma davası açılabilmesi için, akıl hastası eşin bu hastalığının tedavi edilemez bir hastalık olması gerektiğini belirtmiştir. Şayet iyileşme imkanı mevcutsa, akıl hastalığı nedeniyle boşanma davasının reddine karar verilecektir.
Hastalık boşanma sebebi midir? sorusu, makalemizde izah edildiği üzere, söz konusu hastalığın çeşidine, türüne, tedavisinin mümkün olup olmaması vs. durumlara göre farklı yanıt bulur. Bazı hastalıklar özel boşanma sebebi (TMK m.165); bazı hastalıklar genel boşanma sebebi olarak ileri sürülebilir. Hukuk bilgisi ve tekniği gerektiren bu durumda avukat yardımına başvurmak, sürecin müspet seyri adına en doğru ve sağlıklı yaklaşım olan yaklaşımdır.
Hastalık Sebebiyle Boşanma Davası Nerede, Ne Zaman Açılır?
Akıl hastalığı sebebiyle boşanma davası her zaman açılabilir; süre ile sınırlandırılmamıştır. Davalı eşin akıl hastalığına evlilik birliğinde ne zaman yakalandığı önemli değildir. Davacı eş, istediği zaman TMK m.165’e dayanarak boşanma davası açabilir. Tarafların son altı ay birlikte oturdukları yer ya da tarafların yerleşim yeri aile mahkemesinde, aile mahkemesinin kurulmadığı yerlerde ise aile mahkemesi sıfatıyla asliye hukuk mahkemesinde boşanma davası açılabilir.
