5235 sayılı Kanuna göre, Sulh Hukuk Mahkemeleri, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ile diğer kanunlarda belirtilen görevleri yerine getirir. Genel görevli mahkemelerden biridir. Sulh hukuk mahkemeleri tek hâkimlidir.
Sulh Hukuk Mahkemelerinin Görevleri Nelerdir?
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununa göre, sulh hukuk mahkemeleri, dava konusunun değer veya tutarına bakılmaksızın;
- Çekişmesiz yargı işlerini konu alan uyuşmazlıklarda (HMK md. 383),
- Kiralanan taşınmazların, İcra ve İflas Kanununa göre ilamsız icra yoluyla tahliyesine ilişkin hükümler ayrık olmak üzere, kira ilişkisinden doğan alacak davaları da dâhil olmak üzere tüm uyuşmazlıkları konu alan davalar ile bu davalara karşı açılan davalarda,
- Taşınır ve taşınmaz mal veya hakkın paylaştırılmasına ve ortaklığın giderilmesine ilişkin davalarda,
- Taşınır ve taşınmaz mallarda, sadece zilyetliğin korunmasına yönelik davalarda,
- HMK ve diğer kanunların sulh hukuk mahkemesi veya sulh hukuk hâkimini görevlendirdiği diğer davalarda görevlidirler.
Sulh Hukuk Mahkemeleri Hangi Davalara Bakar?
– Ortaklığın Giderilmesi Davası
– Kiralananın Tahliyesi Davası
– Mirasçılık Belgesi İstemi
– Mirasçılık Belgesinin İptali
– Mirasın Reddi Davası
– Vasiyetnamenin Açılması
– Elbirliği İle Mülkiyetin Paylı Mülkiyete Çevrilmesi
– Vasi Atanması
– Kira Tespiti ve Kira Bedelinin Artırımı Davaları
Sulh Hukuk Mahkemelerinde Yargılama Usulü Nasıldır?
Sulh hukuk mahkemelerinde basit yargılama usulü uygulanır (HMK md.316/1-a). Yani;
– Dava açılması ve davaya cevap verilmesi bir dilekçe ile olur. Cevap süresi, dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren iki haftadır. Taraflar cevaba cevap ve ikinci cevap dilekçesi veremezler. (HMK md.317)
– Taraflar dilekçeleri ile birlikte, tüm delillerini açıkça ve hangi vakıanın delili olduğunu da belirterek bildirmek; ellerinde bulunan delillerini dilekçelerine eklemek ve başka yerlerden getirilecek belge ve dosyalar için de bunların bulunabilmesini sağlayan bilgilere dilekçelerinde yer vermek zorundadır. (HMK md.318)
– İddianın genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağı dava açılmasıyla; savunmanın genişletilmesi veya değiştirilmesi yasağı cevap dilekçesinin mahkemeye verilmesiyle başlar. (HMK md.319)
– Mahkeme, mümkün olan hallerde tarafları duruşmaya davet etmeden dosya üzerinden karar verir. Daha önce karar verilmeyen hallerde mahkeme, ilk duruşmada dava şartları ve ilk itirazlarla hak düşürücü süre ve zamanaşımı hakkında tarafları dinler; daha sonra tarafların iddia ve savunmaları çerçevesinde, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları tek tek tespit eder. Uyuşmazlık konularının tespitinden sonra hakim, tarafları sulhe veya arabuluculuğa teşvik eder. Tarafların sulh olup olmadıkları, sulh olmadıkları takdirde anlaşamadıkları hususların nelerden ibaret olduğu tutanağa yazılır; tutanağın altı hazır bulunan taraflarca imzalanır. Tahkikat bu tutanak esas alınmak suretiyle yürütülür.
– Mahkeme, tarafların dinlenmesi, delillerin incelenmesi ve tahkikat işlemlerinin yapılmasını (ön inceleme duruşması hariç) iki duruşmada tamamlar.
– Tahkikatın tamamlanmasından sonra, mahkeme tarafların son beyanlarını alır ve yargılamanın sona erdiğini bildirerek kararını tefhim eder. (HMK md.321)
Sulh Hukuk Mahkemesi Kararlarına Karşı Kanun Yoluna Başvurulabilir Mi?
Sulh hukuk mahkemesi kararlarına karşı, kararın taraflara tebliğ edildiği tarihten itibaren 2 hafta içinde istinaf yasa yoluna başvurulabilir (HMK md.345). İstinaf yoluna başvurma, dilekçeyle yapılır ve istinaf dilekçesinde aşağıdaki hususlar bulunur (HMK md.342):
– Başvuran ile karşı tarafın davadaki sıfatları, adı, soyadı, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ve adresleri.
– Varsa kanuni temsilci ve vekillerinin adı, soyadı ve adresleri.
– Kararın hangi mahkemeden verilmiş olduğu ve tarihi ile sayısı.
– Kararın başvurana tebliğ edildiği tarih.
– Kararın özeti.
– Başvuru sebepleri ve gerekçesi.
– Talep sonucu.
– Başvuranın veya varsa kanuni temsilci yahut vekilinin imzası.
İstinaf dilekçesi, kararı veren mahkemeye veya başka bir yer mahkemesine verilebilir (HMK md.343). İstinaf dilekçesi, kanuni süre geçtikten sonra verilir veya kesin olan bir karara ilişkin olursa, kararı veren mahkeme istinaf dilekçesinin reddine karar verir (HMK md.346).
Kural olarak sulh hukuk mahkemesi kararlarına karşı verilen istinaf kararları kesindir ve bu kararlara karşı temyiz yoluna başvurulamaz. Ancak kira ilişkisinden doğan uyuşmazlıklar için miktar ve değeri 2021 yılı için 78.630 TL’yi aşması halinde temyiz kanun yoluna başvurulabilir. Temyiz yoluna başvuru süresi de, istinaf incelemesi sonucunda verilen kararın taraflara tebliğinden itibaren 2 haftadır.
