Günümüzde bazı işverenler birçok açıdan güçsüz durumda olan işçilere mobbing uygulamakta ve keyfi olarak hukuki dayanaktan yoksun bir şekilde işten çıkartmaktadırlar.
İşe İade Davası Nedir ?
İş sözleşmesi feshedilen işçi iş akdinin haksız veya geçersiz bir nedenle feshedildiğini düşünüyorsa işe iade davasını açabilecektir. Bu davanın temelini iş güvencesi sistemi oluşturmaktadır. Bu sistem işverenin fesih hakkını sınırlandırmış ve feshe hukuki bir boyut kazandırmıştır.Davamı Neden Avukat Aracılığıyla Takip Etmeliyim?Öncelikle her işin bir uzmanı vardır ve bu kişi o işe ilişkin ayrıntılı bilgiye sahiptir. Nasıl hasta olduğumuzda işin uzmanı olan doktorlara veya telefonumuz bozulduğunda işin uzmanı olan tamirciye götürüyorsak; hukuk ve dava işlerimiz olduğunda da işin uzmanı olan avukatlara başvurmalıyız. Ne yazık ki çoğu kişi davasını kendi başına takip edebileceğini düşünmekte ve bu kişilerin çoğunluğu bu yüzden haklı oldukları durumda bile dava sonunda haksız duruma düşmektedir. Avukatlar ise hangi davada nasıl hamle yapılması gerektiğini, nelerin sunulması gerektiğini ve nelere itiraz edileceğinin bilgisine sahiptir ve müvekkili kusurlu durumda bile olsa en az zararla sonuca ulaştırmaktadır.
İşe İade Davasının Şartları Nelerdir ?
Öncelikle bu davayı açabilmek için İş Güvencesi kapsamında olmak gerekmektedir. Bu kapsama dahil olabilmek için İş K. M.18 ‘de bazı şartlar sayılmıştır. Bunlar:-Otuz veya daha fazla işçi çalıştırılan bir işyerinde çalışmak-Bu işyerinde en az 6 aylık kıdemi bulunmak-Belirsiz süreli iş sözleşmesi ile çalışmakBunlar dışında başka şartlar da bulunmaktadır. Bu şartlar İş Kanunu m.19’ da belirtilmiştir:
Madde 19 – (1)İşveren fesih bildirimini yazılı olarak yapmak ve fesih sebebini açık ve kesin bir şekilde belirtmek zorundadır. (2)Hakkındaki iddialara karşı savunmasını almadan bir işçinin belirsiz süreli iş sözleşmesi, o işçinin davranışı veya verimi ile ilgili nedenlerle feshedilemez. Ancak, işverenin 25 inci maddenin (II) numaralı bendi şartlarına uygun fesih hakkı saklıdır.
İşe İade Davasında Süreç Nasıl İşliyor?
Öncelikle yukarıda da ifade ettiğimiz gibi bu sürecin avukatla takip edilmesinin daha sağlıklı olacağını tekrar ediyoruz. 5521 sayılı Kanunla birlikte iş hukuku uyuşmazlıklarında arabulucuya başvurulması zorunluluğu getirilmiştir. Dolayısıyla işe iade davalarında işçi fesih bildiriminin kendisine tebliğinden itibaren 1 ay içinde arabulucuya başvurmalıdır. Bu aşamada taraflar arasında anlaşma sağlanamazsa son tutanağın düzenlendiği tarihten itibaren 2 hafta içinde iş mahkemelerinde dava açılması gerekmektedir.
İşe İade Davasının Sonuçları Nelerdir?
Bu durumda birçok ihtimal bulunmaktadır.
1-) Dava sonucunda işçinin işe iadesine karar verilirse öncelikle işçi bu kararın kesinleşmesinden itibaren 10 işgünü içinde işverene işe başlamak için başvurmak zorundadır. İşçinin bu başvurusundan sonra işveren için seçimlik bir hak söz konusudur:
a-) 1 ay içinde işçiyi işe başlatabilir. b-) İşveren mahkeme tarafından hükmedilen ücret ve tazminatı ödeyerek işçiyi işe başlatmayabilir.
2-) Yukarıda 1-a kısmında belirtilen durumda işveren işçiye işe başlaması için ihtarda bulunduğunda eğer işçi davete icap etmez ve işe başlamazsa işverenin yaptığı fesih geçerli hale gelmekte ve işçi boşta geçen süre ücreti ile işe başlatmama tazminatı alma hakkını kaybetmektedir.
3-) Dava sonucunda işçinin işe iadesine karar verilirse öncelikle işçi bu kararın kesinleşmesinden itibaren 10 işgünü içinde işverene işe başlamak için başvurmak zorunda olduğunu belirtmiştik. Bu 10 gün içinde işçi işverene başvuruda bulunmazsa işverenin yaptığı fesih geçerli hale gelmekte ve işçi boşta geçen süre ücreti ile işe başlatmama tazminatı alma hakkını kaybetmektedir.
Boşta Geçen Süre Ücreti ve İş Güvencesi Tazminatı
İşveren işçiyi işe başlatmazsa; kararın kesinleşmesine kadar geçen dönem yönünden en fazla 4 aylık ücret ve diğer haklar ile işe başlatmama tazminatı ödeme yükümlüdür. İşe başlatmama tazminatı en az 4 en fazla 8 aylık ücret üzerinden hesaplanacaktır. Fesih sendikal nedenle yapılmışsa tazminat miktarı en az 1 yıllık ücret tutarında hesaplanmalıdır.Bu hesaplamalar yapılırken işçinin dava tarihindeki ücreti esas alınacaktır. Dava tarihinden kasıt davanın açıldığı tarihtir.
