Evlilik birliği oluşturulurken hiç bitmeyecekmiş gibi düşünülür. Bununla birlikte eşlerin zaman zaman çeşitli nedenlerle ayrılma kararı alması söz konusu olabilir. Eşlerin ayrılma nedenleri arasında aldatma, şiddetli geçimsizlik ya da farklı birçok sebebe dayanılabilmektedir.
Boşanma davaları açılırken Aile Mahkemesi’ne başvurulur. Tarafların bir dilekçe ile birlikte bu mahkemelere müracaat etmesi boşanma davasının açılabilmesi için yeterlidir. Devletin aile kurumunu güvence altına almak istemesi ailenin toplumun temel yapı taşı olmasından kaynaklanır. Bu nedenle de aile birliği sonlandırılırken mahkemelere müracaat etme zorunluluğu bulunmaktadır.
Boşanma davaları çeşitli nedenlerle açıldığında tarafların çekişmeli bir dava süreci yaşaması durumunda maddi ve manevi tazminat konuları da gündeme gelebilir. Tazminat davaları maddi ve manevi tazminat talepleri ile açılabilen dava türleridir.
Boşanmada Maddi Tazminat
Boşanma davası açılırken anlaşmalı veya çekişmeli olmasına bağlı olarak hareket edilir. Anlaşmalı davaların kısa sürmesi ve tarafların ortak asgari müşterekler konusunda fikir birliğine varması nedeni ile bu davalar daha az karmaşıktır.
Bununla birlikte eşler çekişmeli bir dava süreci yaşadıklarında boşanma davasına ilaveten maddi ve manevi tazminat davaları da gündeme gelebilir. Bu davalar arasında yer alan maddi tazminat davası evlilik birliği mahkeme kararı ile sonlandırıldığında menfaatleri zedelenen tarafın talep edebileceği bir alacaktır. Maddi tazminat davası açmayı planlayan eşin daha az kusurlu ya da kusursuz olan taraf olması gerekir.
Boşanmada Manevi Tazminat
Boşanma davaları sırasında ortaya çıkabilecek pek çok problem olur. Bu sorunların çözümlenebilmesi içinse davanın anlaşma ya da çekişme yolu ile açılması gerekir. Çekişmeli boşanma davaları yapısı gereği eşler arasında ortak bir karar alınamaması nedeni ile uzun süreli olabilir. Bu dava sonucunda manevi tazminat talepleri de ortaya çıkabilir.
Boşanma davalarını ilgilendiren manevi tazminat talepleri boşanmaya sebep olaylar nedeni ile kişilik haklarının zedelendiği düşünülen tarafın kararı ile açılır. Kişilik hakları saldırıya uğrayan eş kusurlu olan tarafa manevi tazminat davası açarak bu zararın tazminini ister.
Boşanmada Maddi ve Manevi Tazminat Davası Koşulları
Boşanma davası açılacağı zaman Aile Mahkemesi’ne müracaat edilmesi gerekir. Bu tür davalarda hukuki destek almak hak kayıplarının engellenmesi açısından önem taşır. Davanın anlaşmalı ya da çekişmeli olmasına bakılmaksızın avukat desteği ile hareket edilmelidir.
Anlaşmalı bir dava dahi olsa ileride karşılaşılabilecek problemlerin önüne geçilebilmesi açısından profesyonel bir avukattan yardım alınması zamandan ve haklardan yana kazanç yaratır. Boşanma davaları sırasında ortaya çıkan maddi ve manevi tazminat talepleri için bazı koşulların yerine getirilmesi zorunludur.
Öncelikle bu tür davalar açılırken davacı eşin az kusurlu ya da kusursuz olması gerekir. Bu tür bir dava açılacaksa boşanma davası ile birlikte açılabileceği gibi boşanma davasının sonuçlanmasından itibaren bir yıllık süre içerisinde de açılabilir.
Maddi tazminata hükmedilebilmesinin koşullarından biri de boşanma kararının verilmiş olması gereğidir. Maddi tazminat davası boşanma davası ile birlikte açılabilir. Bunun yanı sıra boşanma davası kesinleştikten sonra bir yıllık süre içerisinde de bu dava açılabilmektedir.
Eşlerin kusur oranları dikkate alındığında eşit oranda kusurlu bulunmaları durumunda maddi tazminata hükmedilmesi mümkün değildir. Bu nedenle de davayı açan eşin kusursuz veya daha az kusurlu olmasına bakılır.
Boşanma Davasında Maddi-Manevi Tazminat Hesaplaması
Boşanma davaları sırasında açılabilen tazminat davaları boşanmanın gerçekleşmesinden sonraki bir yıllık yasal süre içerisinde de açılabilmektedir. Boşanmada maddi ve manevi tazminat hesaplaması yapılırken bazı kriterler dikkate alınır.
Boşanmada maddi tazminata hükmedilecekse dikkate alınacaklar arasında tarafların ekonomik koşulları ilk sırada yer alır. Eşler arasındaki durum değerlendirmesinin yanı sıra kusur oranları da tazminat hükmedileceği zaman dikkate alınacaklar arasında yer alır.
Hâkim maddi tazminata hükmedeceği zaman hakkaniyet ilkesine göre hareket eder. Bunun yanı sıra paranın alım gücü ile birlikte ihlal edilen menfaatlerin kapsamı da göz önünde bulundurulur. Tarafların ekonomik koşulları dikkate alınacağı için hesaplama sırasında farklı sonuçlar ortaya çıkabilir. Ayrıca davanın kapsamına bağlı olarak genel ve özel boşanma sebeplerinin varlığı da tazminat miktarını etkiler.
Maddi tazminat ödemesi kararı verildiğinde bu ödeme toplu olarak ya da aylık ödeme biçiminde yapılabilir. Aylık ödeme yapıldığında tazminat almaya hak kazanan eşin evlenmesi veya ayrılan eşlerden birinin ölmesi durumunda tazminat hakkı kendiliğinden ortadan kalkacaktır. Tazminat almaya hak kazanana eş haysiyetsiz bir yaşam sürdüğünde ise bu tazminat iptal edilebilir türde olması ile uygulamada yer bulur.
Manevi tazminat ise boşanma davasına neden olan olaylara bağlı olarak kişilik haklarının saldırıya uğradığını düşünen eş tarafından açılır. Bu davanın açılma amacı zarar gören tarafın huzursuzluğunun ve bozulan ruhsal durumunun düzeltilebilmesidir.
Manevi tazminat almaya hak kazanan eşe bu miktar tek seferde ödenir. Maddi tazminattaki gibi manevi tazminatta aylık ödeme söz konusu olmamaktadır. Hesaplama yapılırken hâkim maddi tazminat hesaplamasındaki ilkelere göre hareket ede. Hakkaniyet ilkesi ve tarafların kusur oranları bu hesaplama sırasında da dikkate alınır. Bunun yanı sıra eşlerin ekonomik durumu ve sosyal koşulları da göz önünde bulundurulur.
Maddi ve manevi tazminat davalarının bir diğer özelliği de eşlerde kusur oranının önemli olmasıdır. Bu tür davaları az kusurlu ya da kusursuz olan eş açabilir. Eşlerin eşit oranda kusurlu kabul edileceği boşanma davalarına göre maddi ve manevi tazminat davası açılamamaktadır.
Boşanma davalarının sonuçları açısından ele alındığında açılacak dava türüne göre değerlendirilme yapılması gerekir. Çekişmeli veya anlaşmalı boşanma davasının süreci ve işleyişi de farklı olur. Anlaşmalı bir dava sırasında boşanma protokolü hazırlanır.
Bu tür bir dava açılırken dikkat edilmesi gerekenlerden biri de boşanma davasının sonuçlanması ile birlikte taraflardan birinin maddi ve manevi tazminat talepleri istemediklerinin protokole konulması gereğidir. Bu nedenle de boşanma davasının türüne bakılmaksızın hukuki destek almak oldukça önemlidir.
