Türk Medeni Kanunu uyarınca evlilik birliği sonlandırılacağı zaman mahkeme kararına ihtiyaç vardır. Mahkeme kararının boşanma ile sonuçlanmasının ardından da taraflardan daha az kusurlu ya da kusursuz olan eş mevcut olan ya da beklenen menfaatlerinde boşanma sebebi ile zarar oluştuğu yönündeki iddiasına istinaden maddi ve manevi tazminat talep edebilir.
Bu durumda tazminat talebi maddi tazminat esasına göre oluşturulur. Boşanmada maddi tazminat 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu uyarınca ve 174/1. Madde kapsamında ele alınır. Maddi tazminat talebi oluşturan eşin diğer tarafa oranla kusursuz olması ya da daha az kusurlu olması zorunludur. Aksi durumda talebi mahkemece reddedilir.
Medeni kanun kapsamında boşanma davasına istinaden taraflara manevi tazminat hakkı da tanınır. 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu 174/2. Maddesi kapsamında boşanmada manevi tazminata hükmedileceği zaman şartların gerçekleşmiş olması gerekir.
Bu durumda ise boşanmaya neden olan olaylar sebebi ile kişilik haklarına saldırılan eş kusurlu olan diğer eşten manevi tazminat talebinde bulunabilir. Manevi tazminat talebi geçerli bulunduğunda mahkeme uygun bir miktara hükmedebilir.
Manevi tazminat ödemesi için öncelikle mahkemeden bunun talep edilmesi koşulu aranır. Bu talep dava sırasında dilekçelerin iletilmesi sürecinde yerine getirilebilir. Boşanma davası sürerken ya da dava kararı kesinleştikten sonra da maddi ve manevi tazminat davası açılabilir. Dava sonuçlandıktan sonra açılan tazminat davası için zamanaşımı süresi 1 yıldır.
Boşanma Davasında Hangi Durumlarda Tazminat Ödenir?
Boşanmaya sebep olan olaylara bağlı olarak maddi ve manevi tazminat davası açılabilir. Buna ilaveten boşanma davası sürerken dava ve cevap dilekçesi yolu ile de maddi ve manevi tazminat talebi oluşturulabilir.
Maddi ve manevi tazminat davası boşanma davası sürerken açıldığı takdirde boşanma davası kesinleşene dek tazminat davası bekletilir. Boşanma davasının sürmesi tazminat davasında bekletme sebebi olarak kabul edilir. Dava açılarak ilerleneceği zaman boşanma davasının kesinleşmesinin ardından 1 yıl içinde maddi ve manevi tazminat davası açılabilmektedir.
Maddi tazminata hükmedileceği zaman boşanma kararı kesinleşmiş olmalıdır. Maddi tazminat talebi kusursuz veya daha az kusurlu eş tarafından talep edilebilir. Maddi tazminat talebinde bulunan eşin mevcut menfaatleri ya da beklenen menfaatleri zarara uğramış olması koşulu vardır. Maddi tazminatın istenme sebebi boşanma olmalıdır.
Manevi tazminat içinse taraflardan birinin kişilik haklarının saldırıya uğramış olması koşulu geçerlidir. Bu yolla kişilik hakları zarar gören eşin bozulan ruhsal dengesi ve manevi değerlerdeki eksilme giderilmeye çalışılmaktadır.
Boşanma Davasında Tazminat Nasıl Alınır?
Boşanma nedeni ile maddi ya da manevi tazminat talebinde bulunacak eşin diğer taraftan daha az kusurlu ya da kusursuz olması koşuluna bağlı olarak hareket edilmektedir. Boşanmaya yol açan olaylar maddi ve manevi tazminat talebinin ortaya çıkmasında etkendir. Bu durumda dava dilekçesi veya cevap dilekçesi verilirken bu talep gerçekleştirilebilmektedir.
Boşanmanın hukuki sonuçları doğduğu takdirde de 1 yıllık zamanaşımı süresi içinde maddi ve manevi tazminat davası açılabilir. Mahkemenin tazminata hükmetmesi durumunda da talep eden eş bu hakkını alabilmektedir.
Kadınlar Hangi Durumlarda Tazminat Alabilir?
Boşanma davası sebebi ile taraflardan herhangi biri maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir. Kanun kadın ya da erkek bireyler arasında fark gözetmeksizin koşullar sağlandığı takdirde tazminat alma hakkını herkese eşit olarak sunar.
Kadın, boşanma davasında maddi ve manevi tazminat talebinde bulunacağı zaman az kusurlu ya da kusursuz olan tarafsa bunu gerçekleştirebilir. Kadın boşanma davasında kusurlu olan tarafsa tazminat talep edemez. Diğer taraftan az kusurlu ya da kusursuz olan kadın boşanma davası sırasında ya da dava kesinleştikten itibaren 1 yıl içinde tazminat talebinde bulunabilir.
Tazminat kişinin haksız yere maruz kaldığı davranışların yaratacağı zararın giderilmesi için uygun görülen maddi bir bedeldir. Maddi veya manevi tazminat davası sonuçlandığında kişiye mahkemece uygun görülen tazminat miktarı üzerinden ödeme yapılır. Tazminat miktarı zenginleşmeye sebep olmayacak nispette ve başvuru sahibinin haklı olduğu durumlarda uygun görülen miktar üzerinden ödenir.
Boşanmada Ne Kadar Tazminata Hükmedilir?
Boşanma davasında tazminat talebi dava açılırken dilekçe ile beraber ya da dava kararı kesinleştikten sonra tazminat davası açılarak yapılabilir. Tazminat davası maddi ve manevi tazminat talebi ile açılabilir. Boşanma sebebi ile ortaya çıkan öngörülemeyen maddi zararlar için maddi tazminat talebi eşlerden herhangi biri tarafından yapılabileceği gibi oluşan manevi zararlar için de manevi tazminat talebi oluşturulabilir.
Tazminat talebinde bulunan eşin diğer eşten daha az kusurlu ya da kusursuz olması zorunludur. Aksi durumda mahkeme bu talebi reddeder. Tazminat miktarı belirlenirken de kişinin zenginleşmesine olanak tanımayacak makul bir miktar üzerinden tespit yapılır.
Boşanma davası sırasında ya da dava kesinleştikten sonra açılan maddi ve manevi tazminat davası neticesinde karar verilirken bir takım kriterler dikkate alınır. Tazminat miktarı herkes için farklı miktarlarda olur. Bunun sebebi ise her bireyin farklı sosyal ve ekonomik koşullara sahip olmasıdır.
Boşanma Davasında Tazminat Miktarı Neye Göre Belirlenir?
Boşanma davasında tazminat miktarı belirlenirken tazminatı talep eden tarafın istediği miktar dikkate alınır. Bununla birlikte tazminat miktarı kişinin ekonomik koşullarını aşacak nispette belirlenemez. Tazminatı talep eden tarafın istediği oranın üzerinde bir tazminata da hükmedilmemektedir. Tazminatın miktarı belirlenirken kişinin ekonomik durumu göz önünde bulundurulur.
Ödeme gücü üzerinde bir tazminata karar verilmesi söz konusu olmaz. Hakkaniyet ilkesi karar verilirken gözetilir. Boşanmada tazminat miktarı belirlenirken birçok kriter dikkate alınır. Buna verilebilecek bazı örnekler aşağıdaki gibidir:
- Evliliğin devam etme süresi,
- Sosyal ve ekonomik koşullar,
- Yaşam koşulları,
- Tarafların Yaşı,
- İş bulma imkanları,
- Yeniden evlenme ihtimalleri,
- İhtimal dilindeki yaşam süreleri,
- Tarafların sosyal güvenlikleri,
- Bedensel ve fiziksel sağlık durumu,
- Sigorta poliçeleri,
- Sosyal hakları,
- Vergi kayıtları,
- Kişisel becerileri,
- İş sözleşmeleri.
Boşanmada Tazminat
Boşanmada tazminat kusurlu olan eş tarafından talep edilemez. Boşanma davası aile birliğini sonlandırmak isteyen eşlerin Aile Mahkemesi kanalı ile resmi yoldan gerçekleştirdiği hukuki bir işlemdir.
Boşanma davasını açan eş diğer eşten kusurlu ise ve dava sırasında maddi ve manevi tazminat talebinde bulunursa bu isteği reddedilir. Tazminat almak isteyen tarafın diğer eşten daha az kusurlu ya da kusursuz olması maddi ve manevi tazminat davalarında aranılan bir koşuldur.
Boşanmada maddi tazminat, maddi kayıpların yanı sıra ileride gerçekleşmesi muhtemel olan maddi zararlar sebebi ile istenebileceği gibi uğranılan manevi zararın telafisi söz konusu olduğunda manevi tazminat talebi gündeme gelebilir.
Boşanmada Tazminat Davası Nasıl Açılır?
Boşanma davası Aile Mahkemesi’ne açılır. Anlaşmalı veya çekişmeli boşanma davası açmak sureti ile taraflar ayrılık kararını resmileştirebilir. Boşanma davası sırasında dava dilekçesi verilirken tazminat talebi de mahkemeye iletilebilir.
Buna ilaveten maddi ve manevi tazminat davası açmayı planlayan eş boşanma davası kesinleştikten sonra 1 yıl içinde tazminat davasını açabilir. Dava sürerken de tazminat davası açılabilir fakat boşanma davasını gören mahkeme kararı kesinleşmeden tazminat davası görülemez. Mahkeme boşanma davasını bekletici sebep sayacağından davanın sonuçlanması beklenmek zorundadır.
Boşanmada Tazminat Nasıl Hesaplanır?
Boşanmada tazminat hesaplaması yapılırken tarafların ekonomik durumu dikkate alınır. Hakkında tazminat ödemeye hükmedilecek eşin ekonomik durumu bu noktada önemlidir. Tazminat talebinde bulunan eşin istediği miktarın üzerinde tazminata mahkemece hükmedilemeyeceği gibi tazminat miktarı bir zenginleşme aracı olarak da kullanılamaz.
Boşanmada Tazminat Neye Göre Belirlenir?
Boşanmada tazminat belirlenirken tazminatı ödeyecek eşin mali durumu dikkate alınır. Kişilerin ödemem gücü üzerinde bir tazminat miktarına hükmedilemez. Boşanmada tazminat miktarı tarafların kusurlarının yanı sıra eylemlerinin ağırlığı baz alınarak da belirlenir. Buna ilaveten tarafların sosyal ve ekonomik koşulları da önemsenir. Tazminat miktarı talep edilen limit üzerinde olamaz.
Maddi tazminat için evlilik birliğinden beklenen menfaatlerin zedelenmesi gerekir. Ayrıca boşanma ile maddi zarar arasındaki nedensellik bağına da bakılır. Mevcut ve beklenen çıkarların ne oranda zarar gördüğü incelenir.
Boşanmada Tazminat Miktarı Belirlenirken Dikkat Edilen Kriterler Nelerdir?
Boşanmada maddi ya da manevi tazminata hükmedilirken bir takım kriterler dikkate alınır. Öncelikle tazminat talebinde bulunan eş diğer eşe kıyasla daha az kusurlu ya da kusursuz olmak zorundadır. Eşlerin kusur oranları eşit olduğu takdirde mahkeme her iki taraf için de tazminata hükmetmez. Evlilik birliğinin boşanma ile sonuçlanmış olması da tazminat belirlenirken dikkate alınır.
Evlilik birliği sonlandığında maddi zarara uğrayan ve diğer taraftan daha az kusurlu ya da kusursuz olan eş tazminat talebinde bulunabilir. Boşanma sebebi ile ortaya çıkan zararla kusur arasında da bir bağlantı olması zorunludur.
Tazminat, mahkemenin kendiliğinden karar verebileceği bir konu olmadığından taraflardan birinin bunu talep etmesi halinde ve koşullar da sağlanmışsa kişiye ödenebilir. Boşanma davasından ayrı olarak tazminat davası açacak olan eşin tazminat davası dava zamanaşımı süresi olan bir yılı geçirmemesi gerekir. Bu süre boşanma davası kararı kesinleştiğinde başlar.
Boşanmada Tazminat Ödeme Süresi Nedir?
Tazminat belirlenirken iki şekil söz konusudur. Ayni ya da irat şeklinde tazminat birbirinden farklıdır. Ayni tazminat ödemesi bir malvarlığı değerinin diğer eşin üzerine devredilmesi ile olur.
İrat şeklinde tazminat belirlemesi yapıldığı takdirde ise hakim ödeme şeklini belirler. Karara ödeme süresi ve tazminat miktarı da yazılır. Tazminat irad şeklinde düzenlendiğinde ve tazminat alacaklısının haysiyetsiz yaşam sürdüğü, nikahsız olarak başka bir kişi ile birlikte olduğu tespit edildiğinde dava açılmak sureti ile ortadan kaldırılabilir ya da azaltılabilir.
İrat şeklinde ödenmesi yönünde karar verilen maddi tazminat veya nafaka kanunların ön gördüğü şartlar gerçekleştiğinde kendiliğinden ortadan kalkabilir. Nafaka borçlusunun ölümü ya da nafaka alacaklısının yeniden evlenmesi bu tür bir duruma örnek teşkil eder.
Boşanmada Tazminat Ödenmezse Ne Olur?
Hakkında tazminat ödemeye hükmedilen eş bunu yerine getirmediği takdirde hakkında cebri icra yolu ile ödeme işlemi başlatılabilir. Dava çekişmeli olarak görüldüğü takdirde hükmolunan para miktarına faiz işletilmeye başlar.
Boşanmada tazminat kesinleştikten sonra ödenmediği takdirde icra yolu ile alınabilir. Buradan çıkarılacak sonuç ise boşanma davasının kesinleşmesi ile tazminat alacağının tahsil edilebileceğidir. Boşanmada tazminat alacaklısına tazminat borçlusunun borcunu ödememesi durumunda haciz işlemi başlatılabilir.
