Kanun Yararına Bozma olağanüstü bir kanun yollarından biridir ve 5271 sayılı Ceza Muhakemesi Kanunu’nun 309 ve 310 uncu maddelerinde düzenlenmiştir.
Kanun Yararına Bozma Nedir?
Kanun yararına bozma, Hakim veya mahkeme tarafından verilen ve istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeksizin kesinleşen karar veya hükümde hukuka aykırılık bulunduğu zaman başvurulan kanun yoludur. Aleyhine kanun yararına bozma başvurusu yapılacak olan karar veya hüküm, hem maddi hukuka hem de usul hukukuna ilişkin hukuka aykırılıklar içerebilir. Her iki hukuka aykırılık halinde de kanun yararına bozma kanun yoluna gidilebilir.
Kanun Yararına Bozma Dilekçesi Nereye ve Nasıl Verilir?
Kanun yararına bozma başvurusunu yapma yetkisi Adalet Bakanlığı’na aittir. Ancak, yargılama sırasında karar veya hükme cumhuriyet savcısı, sanık, hakim, mahkeme, şikayetçi veya müdahil olarak katılan kişiler de yasa yararına bozma kanun yolunu kullanması için Adalet Bakanlığı’ndan talepte bulunabilir. Adalet Bakanlığı, yargılamaya daha önce katılan kişilerin bu talebiyle veya talebin içerdiği hukuki görüşlerle bağlı değildir.
Kanun yararına bozma dilekçesi ile yapılan başvuru Yargıtay tarafından yerinde görülürse karar ya da hüküm kanun yararına bozulur, yerinde görülmezse talep reddedilir.
Kanun Yararına Bozma’ya Kimler Başvurabilir?
Kanun yararına bozma isteminde bulunacak olan kural olarak Adalet Bakanlığı’dır. Ancak; cumhuriyet savcısı, sanık, katılan, şikayetçi, bu kişilerin vekilleri ve müdafileri de yetkili makama başvurarak kanun yararına bozma isteminde bulunulmasını talep edebilirler. Yeter ki Adalet Bakanlığı kesinleşen kararın hukuka aykırı olduğunu öğrenmiş bulunsun. Zira kanunda da Adalet Bakanlığı’nın hukuka aykırılığı öğrenmesi üzerine kanun yararına bozma isteminde bulunacağı belirtilmiş olmakla beraber öğrenmenin hangi usulle olacağına dair bir açıklık getirilmemiştir.
Hangi Kararlar Aleyhine Kanun Yararına Bozma Başvurusu Yapılamaz?
Cumhuriyet başsavcılıkları tarafından verilen kovuşturmaya yer olmadığına dair karar veya idari yaptırım kararları aleyhine kanun yararına bozma başvurusu yapılamaz.
Hakim veya mahkemenin verdiği karar istinaf veya temyiz incelemesinden geçmeden kesinleşse bile, aşağıdaki hallerde kanun yararına bozma başvurusu yapılamaz. (Yargıtay CGK – 2016/4 karar):
- Hakimlerin takdir hakkı kapsamına giren ve suç işleyenler için bir hak teşkil etmeyen hususlar kanun yararına bozma başvurusunun konusu olamaz.
- Mahkemenin takdirine bağlı istekler ve uygulamadaki takdir yanılgıları kanun yararına bozma başvurusu konusu yapılmaz.
- Hakimin takdirini yerinde kullanıp kullanmadığının denetlenmesine ilişkin başvurular, temyiz yasa yolundan farklı olarak yasa yararına bozma konusu yapılamayacağından, bu yolla denetlenemez.
Kanun Yararına Bozma Dilekçesi İnfazı Durdurur mu?
Kanun yararına bozma, olağanüstü bir kanun yolu olduğu için kanun yararına bozma kararı, kesinleşmiş hükmün infazını kendiliğinden durdurmaz. İnfazın durdurulması isteniyorsa ilgili mahkemeden ayrıca talepte bulunulması gerekir.
İnfazın durdurulması talebi hem kanun yararına bozma istemini inceleyen Yargıtay ceza dairesinden hem de dosyanın gönderildiği yerel mahkemeden istenebilir. Kanun yararına bozma yoluyla verilen kararlar, infaz süresi açısından hükümlü aleyhine uygulanamaz.
Avukat Ahmet ALKAN | Alkan Hukuk Bürosu
Avukat | Hukuk Bürosu | Danışman
