İdari Dava Dilekçesi – İYUK 3. Madde
İdari dava açılırken dava dilekçesinin taşıması gereken bazı özellikler bulunur. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu, idari dava dilekçelerinin taşıması gereken özellikleri kapsar. İdari yargı söz konusu ise yazılı yargılamaya gereksinim duyulur. İdari dava açılacağı zaman dilekçenin yazılacağı merciler şunlardır:
- Danıştay
- İdare mahkemesi
- Vergi mahkemesi
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu m.3:
“İdari davalar, Danıştay, idare mahkemesi ve vergi mahkemesi başkanlıklarına hitaben yazılmış imzalı dilekçelerle açılır. Dilekçelerde;
a) Tarafların ve varsa vekillerinin veya temsilcilerinin ad ve soyadları veya unvanları ve adresleri ile gerçek kişilere ait Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası,
b) Davanın konu ve sebepleri ile dayandığı deliller,
c) Davaya konu olan idari işlemin yazılı bildirim tarihi,
d) Vergi, resim, harç, benzeri mali yükümler ve bunların zam ve cezalarına ilişkin davalarla tam yargı davalarında uyuşmazlık konusu miktar,
e) Vergi davalarında davanın ilgili bulunduğu verginin veya vergi cezasının nevi ve yılı, tebliğ edilen ihbarnamenin tarihi ve numarası ve varsa mükellef hesap numarası, gösterilir.
Dava konusu kararın ve belgelerin asılları veya örnekleri dava dilekçesine eklenir. Dilekçeler ile bunlara ekli evrakın örnekleri karşı taraf sayısından bir fazla olur.”
İdari Dava Dilekçesinde Yer Alan Bilgiler
İdari dava dilekçesinde yer alan bilgiler; Danıştay, vergi mahkemeleri, idare mahkemesi başkanlıklarına hitaben hazırlanmalıdır. Bu dilekçeler imzalı olarak sunulur. Çeşitli bilgilere yer verilmesi gereken dilekçelerin eksiksiz ve tam olarak hazırlanıp yetkili birimlere iletilmesi dava açabilmek açısından gereklidir.
- Tarafların T.C kimlik numarası.
- Vekil veya temsilci olması durumunda bu kişilerin T.C Kimlik numarası.
- Tarafların, vekillerin ya da temsilcilerin kimlik ve unvan bilgileri. Ad-soyad, adres bilgileri)
- Davaya yönelik bilgiler. (Dava sebebi, davanın konusu, davanın dayanağı olan kanıtlar)
- Dava konusu idari işleme ait yazılı bildirimin yapıldığı tarih.
- Davanın ilgili olduğu verginin ya da vergi cezasının yılı, nevi, ihbarname tebliğ tarihi-numarası, bulunması halinde mükellef hesap numarası.
- Tam yargı davaları için uyuşmazlık konusu miktar.
- Mali yükümler ve bunları ilgilendiren zam ve cezalarla ilgili davalar için uyuşmazlığa neden olan miktar.
İdari Dava Hangi Mahkeme?
İdari dava hangi mahkeme? Sorusu bu tür konularla ilgili olarak hukuki sorun yaşayanlar açısından önemsenir. Bu nedenle de yanıtları merak edilir. İdari davalar açılırken usulüne uygun olarak hazırlanmış dilekçe ile birlikte yetkili mercilere başvuru yapılması zorunludur. İdari davaların açılması sırasında hazırlanacak dilekçenin eksiksiz ve tam olması istenir. İdari davalar, idare mahkemesi, Danıştay, vergi mahkemesi başkanlıklarına yazılan dilekçeler aracılığı ile açılmaktadır.
Dava açılırken ilk derece davası bakımından görevli ve yetkili mahkemeye hitap eden bir dilekçe yazılıp hazırlanmalıdır. İlk derece mahkemesi olarak Danıştay görevli ise dilekçe Danıştay Dairesi Başkanlığına hitaben yazılır. Dilekçenin hitap ettiği merciler şu şekilde ifade edilmelidir:
- Danıştay … Dairesi Başkanlığı
- Danıştay… Dairesi Başkanlığına teslim edilmek üzere İdare/Vergi Mahkemesi Başkanlığı
- Danıştay… Dairesi Başkanlığına teslim edilmek üzere Asliye Hukuk Mahkemesi Hakimliği
Dava idare mahkemesi ya da vergi mahkemesinin görev alanına girdiğinde dilekçenin hitabı şu şekilde olmalıdır:
- ….. İdare Mahkemesi Başkanlığı
- ….. Mahkemesi Başkanlığına teslim edilmek üzere İdare Mahkemesi Başkanlığı
- ….. Mahkemesi Başkanlığına teslim edilmek üzere Vergi Mahkemesi Başkanlığı
- ….. Vergi Mahkemesi Başkanlığına teslim edilmek üzere …. Asliye Hukuk Mahkemesi Hakimliği
- ….. İdare Mahkemesi Başkanlığına teslim edilmek üzere …. Asliye Hukuk Mahkemesi Hakimliği
İdari Dava Dilekçesi
İdari dava dilekçesi hazırlanacağı zaman nereye hitaben yazılacağı bilinmelidir. Başlıkta yer alan hitabetler tamamlandıktan sonra dava dilekçesinin imzalı bir şekilde teslim edilmesine dikkat edilmesi gerekir. Bir dilekçenin hukuki değer taşıması ve işleme konulabilmesi için imzalanmış olması gerekir. Aksi durumda dilekçenin geçerliliği olmayacaktır. İmzasız sunulan dilekçeleri mahkeme işleme koymamaktadır. Dilekçede yer alan imza elektronik imza olabilmektedir. Bunun yanı sıra ıslak imzalı dilekçeler de geçerlidir.
İdari Dava Dilekçesi Dava Konusu
İdari dava dilekçesi dava konusu hakkında da bilinmesi gerekenler vardır. Bu tür dilekçelerde dava konusunun ne olduğuna dair açıklayıcı bilgilere ihtiyaç duyulmaktadır. Davaya konu olan işlemin ne olduğu açıkça belli olmalıdır. Davanın konusuna bağlı olarak idari işlemlerin veya idari eylemlerin neler olduğu ve talebin bunların iptaline yönelik mi yoksa bunlardan doğmuş olan zararın giderilmesine yönelik mi olduğu belirtilmelidir. Bunun yanı sıra dilekçede her iki duruma yönelik olarak birlikte de bir talep oluşturulabilir.
Bu durumda idari işlem veya eylemden kaynaklanan zararın giderilmesi ve idari işlem veya eylemin iptali birlikte mahkemeden talep edilebilecektir. Bu bilgilerin dava dilekçesinde açık ve net bir şekilde ifade edilmesi hak kayıplarının engellenmesi açısından oldukça önemlidir. Davaya konu olan işlemin yapıldığı idari birimle beraber tarih ve sayısıyla işlem iptaline yönelik bir talep varsa ve yürütmenin de durdurulması istendiğinde bu konunun da dava dilekçesinde yer alması icap etmektedir.
Dava dilekçesinde yer alması gerekenlerden biri de varsa işleme bağlı tazminat istemidir. İşleme bağlı tazminat talebi oluşması durumunda bu dava dilekçesinde yer almalıdır. Tam yargı davalarını ilgilendiren bir konu da maddi ve manevi tazminat miktarının belirtilmesidir. Bu bölümde belirtilebilecek konular arasında; davacının duruşma süresinin kısaltılmasını istemesi, savuna süresine yönelik talepler, delil tespiti yapılması istenmesi, keşif ve bilirkişi istemi de yer alır.
Dava konusu belirtileceği zaman para cezası gecikme zammı, resim, harç gecikme zamları belirtilir. Tazminat davalarına yönelik olarak ise uyuşmazlık konusu miktarın belirtilmesi gerekir. Ayrıca vergi ya da vergi cezasının yılı, nevi, tebliğe konu olan ihbarname numarası ve tarihi de gösterilir. Mükellefe ait bir hesap numarası varsa bu bilgiye de yer verilmelidir.
İdari Dava Dilekçesi Uyuşmazlık Miktarı
İdari dava dilekçesi uyuşmazlık miktarı belirlenmiş ise bu tür dava dilekçelerinde tazminat miktarına ve türüne de yer verilmelidir. Bu bilgilerin gerçekçi olması, açık ve netliği ayrıca gerçeğe uygunluğu da belirtilir. İdari yargıların bir diğer özelliği de hâkimin dilekçede belirtilen meblağ dışında bir miktara hükmetmemesidir. Üst sınır davacının talep edeceği miktardır. Bu miktarın azına hükmedebilen hâkim istemin çok üstünde tazminat miktarını tespit etmiş olsa dahi hükmedemez.
Davacı ile ilgili olarak bilinmesi gerekenlerden biri de uğradığı zarardan fazlasını talep ettiğinde ortaya çıkacak sonuçtur. Bu tür bir durumda zarar tam karşılanmayabilir. Ayrıca davacı gereksiz yere harç ve avukatlık ücreti ödemek zorunda kalabilir.
İdari Dava Dilekçesi Tebliğ Tarihi
İdari dava dilekçesi tebliğ tarihi ile ilgili olarak da bilinmesi gerekenler vardır. Davaya konu olan idari işlem tarihi idarenin sustuğu durumlarda dava açılması halinde idareye başvuru tarihinin dava dilekçesine eklenmesi gerekir. Aynı şekilde idari işlemin yazılı bildirim tarihi gibi idari kararın yazılı bildirim tarihi için de bu durum geçerlidir. Başka bir yargı yeri görevden davayı reddederse Danıştay’a dava açılır. Danıştay’a açılan davalarda verilecek dilekçede görevsizlik kararına ilişkin bildirim tarihine de yer verilmesi gerekir.
İlgili belgelere yönelik olarak da asıllarının ya da örneklerinin dava dilekçesine eklenmesi gerekmektedir. Bu belgelerin işlevi davacının açtığı davanın süresine uygun olup olmadığını anlamaya yarar.
Vergi Davaları Vergi Özellikleri
İdari Yargılama Usulü Kanunu uyarınca 3. Maddede yer alan açıklamalara istinaden vergi davalarında hazırlanması gereken dilekçeye ilişkin bilgiler şunlardır:
- Dava hangi vergiyi ilgilendiriyorsa vergi ya da vergi cezasına yönelik olarak yıl ve nevi bilgisi.
- İhbarname tebliğ tarihi ve tebliğ numarası.
- Mükellef hesap numarası (Varsa).
Yürütmenin Durdurulması Talebi
Yürütmenin durdurulması talebi ortaya çıktığında davacı mahkemeden bazı isteklerde bulunur. İdari işlemin uygulanması durumunda bazı sakıncaların ortadan kaldırılması için hukuki yollardan yararlanılabilir. Bu durumda yürütmenin durdurulması talep edilebilmektedir. Yürütmenin durdurulması talebi şu sonucun oluşmasını ister:
- İdari işlemin yasaya uygunluk karinesinin askıya alınması.
- Dava konusu işlemin uygulama ertelemesinin yapılması.
Yürütmenin durdurulması talebi oluşacaksa bir iptal davası açılması gerekir. Yürütmenin durdurulması talebinin iptal davası ile sıkı sıkıya bağlı bir ilişkisi bulunmaktadır. Bu uygulama bir çeşit tedbir olarak da kullanılmaktadır. Tam yargı davasında iptal davasından ayrı açılma durumu söz konusu ise bu durumda da yürütmenin durdurulması söz konusu olamaz. İdari eylem sebebi ile açılmış olan tam yargı davasında yürütmesi durdurulması gereken bir işlem bulunmaz.
İdari işleme bağlı olarak açılmış olan tam yargı davalarında yürütmenin durdurulmasına ilişkin bir karar verilememektedir. Dava dilekçesinde sağ üst köşeye yazılabilecek bilgiler arasında; yürütmenin durdurulması yönünde talep ve duruşma talebi yer alabilir. İdari işlem uygulandığında telafisi mümkün olmayan zararlar ortaya çıkarsa veya idari işlem açık olarak hukuka aykırı ise ve bu şartların birlikte gerçekleşmesi durumunda idari mahkemeler ya da Danıştay davalı idareden savunma alır.
Savunma aldıktan sonra ya da savunma süresi geçtiğinde idari mahkeme veya Danıştay yukarıda sayılan iki koşulun birlikte ortaya çıktığı durumlarda yürütmenin durdurulması yönünde karar verebilmektedir.
İdari Dava Dilekçesi Deliller ve Hukuki Sebepler
İdari dava dilekçesi deliller ve hukuki sebepler açısından da doğru hazırlanmalıdır. Dava dilekçesinde yer alması gereken davaya konu olan eylem ve işlemin hukuka aykırılığının sebepleri açıklanmalıdır. Davacı hangi delillere dayanıyorsa bu konuya da dilekçede yer verilmesi gerekir. İdari yargıda re’sen tahkik ilkesi bulunur. Buna rağmen davanın süratle sonuçlandırılabilmesi için ve doğru bir netice elde edilebilmesi açısından her tür kanıtın mahkemeye sunulması istenir.
Bu deliller arasında; her tür idari karar, raporlar, tutanaklar, belge ve bilgiler bilirkişi raporları, kayıt ve makbuzlar yer alır. İdari yargıya ait bir diğer özellik ise delil sunma konusunda medeni yargıdan farklı bir yöntem kullanılmasıdır. İdari yargılama usulünde tanık dinlemesi yapılmadığı gibi sözlü ifade alınması da söz konusu değildir. Bu yargı usulünde yemin ettirme işlemi de yapılmaz.
İdari Dava Dilekçesi Sonuç ve İstem Bölümü
İdari dava dilekçesi sonuç ve istem bölümü davacının hükmedilmesini isteyeceği bilgilere yer verir. Davacının idari yargıdan talep edebilecekleri arasında; işlemin iptali olabileceği gibi yürütmenin durdurulması ve iptali, uğranılan zararın miktarına hükmedilmesi, uğranılan zararın tazmini gibi konular yer alabilir. Davacı idari yargıya başvurduğunda dilekçede yer alan istemi sonradan değiştirememektedir.
Talep kısmı hâkimi de bağlayan bir konudur ve bu nedenlerle davacının dava dilekçesinde yer alan istem kısmını daha sonra genişletme imkanı bulunmamaktadır. Dava dilekçesine konulan sonuç ve istem kısımlarının açık, net ve anlaşılır olması talep edilir. Dava konusu ile birlikte sonuç bölümünün dilekçe içinde birbiri ile uyumlu olması gerekir. Dava konusu ve istem birbiri ile aykırı olduğunda bu durumda mahkeme tarafından dava dilekçesinin reddi istenebilir.
İdari dava dilekçesinde yer alan kısımlardan biri de davacı ya da vekilinin imza bölümüdür. Dava dilekçesi hazırlanırken yazılı şekil şartına uygunluk arandığından imzasız bir dilekçenin hukuki değeri olmaz. Dava dilekçesinde eksik ve hata olması durumunda da davacıya bu hataları gidermesi yönünde 30 günlük süre tanınmaktadır. Dilekçenin hukuka uygun olarak sunulmadığı durumlarda ise dilekçe reddedilir.
