İzinsiz ses veya görüntü kaydı almak suçu, teknolojik imkanların gelişmesiyle birlikte günümüzde sıkça işlenen suçlar arasında yer alır. İzinsiz ses veya görüntü kaydı almka suçtur ve Türk Ceza Kanunu’nda ceza yaptırımına bağlanmıştır.
Türk Ceza Kanunu’nda “Özel Hayata ve Hayatın Gizliliğine Karşı Suçlar” başlığı altında, kişiler arasında konuşmanın dinlenmesi ve kayda alınması, haberleşmenin ve özel hayatın gizliliğini ihlal etme hususları düzenlenmiştir.
Teknolojinin gelişmesiyle beraber yukarıda sayılı suçların işleniş biçiminde ciddi farklılıklar meydana gelmiştir. Günümüzde özel hayatın ve haberleşmenin gizliliği en fazla izinsiz ses ve görüntü kaydı alma yoluyla ihlal edilmektedir. TCK hükümlerine göre izinsiz ses veya görüntü kaydı alarak birden fazla suç işlemek mümkündür.
| Tazminat | İzinsiz ses kaydı alınması sebebiyle manevi tazminat talep edilebilir. |
| Şikayet Süresi | Şikayet süresi 6 aydır. |
| Uzlaştırma | Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçunda taraflar arasında uzlaştırma prosedürü uygulanır.
Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi veya kayda alınması suçunda taraflar arasında uzlaştırma prosedürü uygulanır. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu taraflar arasında uzlaştırma prosedürü uygulanması gereken suçlardandır. |
| Cezanın Adli Para Cezasına Çevrilmesi | Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçunun hapis cezası, belirli şartlarda adli para cezasına çevrilebilir.
Konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçunun bazı fıkralarında seçimlik ceza olarak adli para cezası düzenlenmiştir. Bu nedenle mahkemece hükmolunan hapis cezası adli para cezasına çevrilemez. Özel hayatın gizliliğini ihlal suçunun hapis cezası, belirli şartlarda adli para cezasına çevrilebilir. |
İzinsiz Ses veya Görüntü Kaydı Almak Suç Mudur?
İzinsiz ses veya görüntü kaydı alma, başta anayasal bir hak olan özel hayatın gizliliği olmak üzere haberleşmenin gizliliğini ve kişisel verileri ihlal eden bir suçtur. Kayıt işleminin bir suç teşkil etmemesi için delil niteliği taşıması gerekmektedir.
Ses ve görüntü, hukuk kurallarına aykırı bir biçimde ve belirli usullere uymadan kaydedildiği takdirde delil sayılmaz. Dolayısıyla kişi suç işlemiş olur. İzinsiz ses veya görüntü kaydı ile işlenen birden fazla suç türü olabilir.
İzinsiz Ses ve Görüntü Kaydı Alınması Hangi Suçları Oluşturur?
İnsanların özel hayatı ve kişisel verileri birçok kanun tarafından korunmaktadır. Türk Ceza Kanunu, hürriyeti bağlayıcı cezaları hüküm altına alması sebebiyle en önemlisidir. TCK hükümlerine göre izinsiz ses ve görüntü kaydı alma;
- Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu,
- Kişiler arasında konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu,
- Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu,
şeklinde ortaya çıkabilir.
a. Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Suçu (TCK m.132)
Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu; sınırlı sayıda kişinin haberleşmesini kayıt altına almak, basın yayın yoluyla paylaşmak veya başka bir yolla ifşa etmektir. Kişiler haberleşmenin gizli kalacağı varsayımıyla birbirleriyle iletişim kurarlar. Bu temel varsayımın yanında kişiler haberleşmenin içeriğinin saklı kalmasını da ayrıca talep edebilirler. Bu durumda haberleşmenin gizliliği ihlal eden kişiye 1 ila 3 yıl arasında hapis cezası verilir.
Haberleşmenin gizliliği ses ve görüntü kaydına almak suretiyle ihlal ediliyorsa bu durum cezanın artmasına neden olur. Kayıt alarak haberleşmenin gizliliğini ihlal eden kimselerin cezası 1 kat arttırılır.
b. Kişiler Arasındaki Konuşmaların Dinlenmesi ve Kayda Alınması Suçu (TCK m.133)
Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi, kayda alınması, aleni olmayan bir söyleşinin kayda alınması veya konuşmaların ifşa edilmesi suç teşkil etmektedir. TCK m.133’te her bir hareketin cezası ayrı ayrı belirtilmiştir:
- Kişiler arasındaki konuşmaları dinleyen veya kaydeden kişi hakkında 2 yıl ila 5 yıl arasında hapis cezasına hükmolunur.
- Aleni olmayan bir söyleşiyi kaydeden kişi ise 6 ay ile 2 yıl arasında hapis cezası veya adli para cezasına çarptırılır.
- Kişilerin aleni olmayan konuşmalarını ifşa eden kişiye 2 yıl ila 5 yıl arasında hapis cezası ve 4.000 gün adli para cezası verilir.
Görüldüğü üzere kişileri arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçunda en önemli kavram aleniliktir. Aleni, herkes için yapılan ve açıkça ortada olan demektir. Ayrıca belirtmek gerekir ki: Kişilerin ses ve görüntüsünün kendisi tarafından alenileştirilmesi kişisel verisini işlenmeye açık hale getirir. Dolayısıyla bu görüntüler hakkında konuşmak ve paylaşımda bulunmak kişisel verileri ihlal etme suçunu oluşturmaz.
c. Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Suçu (TCK m.134)
Özel hayat, mahrem alanı olarak kabul edilen ve herkesin bilmesini istemediği söz, düşünce, davranış ve hareketleri içerisinde barındıran kişinin kendisine özgü alanı olarak tanımlanmaktadır. Özel hayatın gizli kalmasının gerekliliği de temel haklardan birisidir.
Özel hayatın gizliliği, kişilerin bu alanları ile ilgili ses ve görüntüyü dinlemek, onları kaydetmek ve ifşa etmek suretiyle işlenebilir. Özel hayatın gizliliği yalnızca sınırlı alanlarda geçerli değildir. Toplumsal faaliyetlerin gerçekleştirildiği alanlarda da özel hayatın gizliliğinin ihlal suçu işlenebilmektedir. Örneğin bir AVM’de alışveriş yapan bir kadın toplumsal alandadır; ancak bu kadının fotoğraflarını rızası dışında çekmek özel hayatın gizliliğini ihlal etme suçunu oluştur. Bu şekilde birçok örnek çoğaltılabilir.
TCK m.134 gereğince özel hayatın gizliliğini ihlal eden kişiye 1 ila 3 yıl arasında hapis cezası verilir. Fakat, ses ve görüntü kaydı alarak özel hayatı ihlal eden kişinin cezası 1 kat artar. Ayrıca özel hayatın gizliliği ihlal edilerek elde edilen ses ve görüntülerin ifşa edilmesi durumunda ise 2 yıla ila 5 yıl arasında hapis cezası ve 4 bine güne kadar adli para cezası öngörülmüştür.
İzinsiz Ses Kaydı Almanın Cezası Nedir?
İzinsiz ses kaydı alarak birden fazla suçun işlenmesi mümkündür. Dolayısıyla izinsiz ses kaydı almanın cezası için hangi suç kapsamında değerlendirildiğine bakılmalıdır.
- Özel Hayatın Gizliliğini İhlal Etmek: “Kişilerin özel hayatının gizliliğini ihlal eden kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Gizliliğin görüntü veya seslerin kayda alınması suretiyle ihlal edilmesi halinde, verilecek ceza bir kat artırılır. Kişilerin özel hayatına ilişkin görüntü veya sesleri hukuka aykırı olarak ifşa eden kimse iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. İfşa edilen bu verilerin basın ve yayın yoluyla yayımlanması halinde de aynı cezaya hükmolunur.”
- Haberleşmenin Gizliliğini İhlal Etmek: İzinsiz ses kaydı alarak haberleşmenin gizliliğini ihlal eden kişi 2 yıl ila 6 yıl arasında hapis cezası alır.
- Kişiler Arasındaki Konuşmanın Kayda Alınması: Kişiler arasındaki konuşma kayıt altına alınıyorsa bu suçu işleyen kişi hakkında 6 aydan 2 yıla kadar hapis veya adli para cezasına hükmedilir.
İzinsiz Ses veya Görüntü Alınması Halinde Zamanaşımı ve Şikâyet Süresi
İzinsiz ses veya görüntü alınması halinde zaman aşımı süresi 8 yıldır. 8 yıllık süre suçun işlendiği tarihten itibaren başlar. Zaman aşımı, belirli bir sürede yargılama yapılmaması halinde bir daha o aynı konudan yargılama yapılamayacağını öngören hukuki bir kurumdur. Yani izinsiz ses veya görüntü alan kişi hakkında eyleminin üzerinden 8 yıl geçmesi halinde yasal takip yapılamaz. Suçun şikayet süresi ise 6 aydır.
İzinsiz Ses Kaydı Şikayet Dilekçesi
İzinsiz ses kaydı alınması hakkında suç duyurusunda bulunulacağı zaman şikayet dilekçesinin ceza avukatı marifetiyle düzenlenmesi, gelecekte hak ve zaman kaybı yaşanmaması adına en sağlıklı yaklaşımdır.
Ses Kaydı Alınması Sebebiyle Tazminat Talep Edilebilir Mi?
İzinsiz ses ve görüntü kaydı alınması sebebiyle manevi tazminat talebinde bulunulabilir. Ses kaydı alınması sebebiyle suç işlenmesi aynı zamanda karşı tarafın kişilik haklarına saldırıda bulunulması demektir. Ses kayıt yoluyla ismine, şerefine ve itibarına saldırıda bulunulan kişi manevi bir zarara uğrayacağından dolayı bu zararının giderilmesini isteyebilir. Burada dikkat edilmesi gereken tek nokta ses kaydının hukuka aykırı bir şekilde elde edilmiş olmasıdır. Bu şartlar sağlandığı takdirde kişi tazminat davası açabilir.
İzinsiz Ses Kaydı Almanın Cezası Paraya Çevrilir Mi?
İzinsiz ses kaydı alınması suçu sebebiyle hükmedilecek hapis cezası, kanunda öngörülen hallerde adli para cezasına çevrilebilir. Dolayısıyla cezanın adli para cezasına çevrilip çevrilemeyeceği, somut suç özelinde değerlendirme yapılarak ifade edilebilir.
İzinsiz Alınan Ses Kayıtları Mahkemede Delil Olarak Kullanılabilir Mi?
Türk hukuk sisteminde “hukuka uygun delil” prensibi benimsenmiştir. Bu kural Hukuk Muhakemeleri Kanunu ve Ceza Muhakemeleri Kanununca hüküm altına alınmıştır. Fakat, Yargıtay birtakım şartları taşıması halinde hukuka uygun kabul edilmeyen izinsiz ses kayıtlarının delil olarak kullanılmasını uygun görmüştür.
Hukuka uygun bir şekilde elde edilmeyen deliller mahkeme tarafından dikkate alınmamaktadır. Normal şartlar altında izinsiz alınan ses kayıtları, hukuka uygun olarak elde edilmeyen delil kabul edildiği için mahkemede kullanılamaz. Fakat herhangi bir saldırı altında olan kişiye, ani gelişen ve başka türlü delil etmenin imkânsız olduğu durumlarda izinsiz alınan ses kayıtları mahkemede delil olarak kabul edilebilir.
İzinsiz alınan ses kayıtlarının delil niteliğinde karşı tarafın niyeti de dikkate alınır. Kişi karşısındakini tahrik ederek veya yönlendirerek bir delil etme amacı taşıyorsa ses kaydı delil niteliği taşımaz.
Delil Elde Etmek Amacıyla Ses veya Görüntü Kaydı Nasıl Alınır?
Ses veya görüntünün adli makamlara sunulmak üzere kayıt altına alınması ve kişinin başka şekilde ispat etme şansının mümkün olmaması ses ve görüntü kaydını yasal hale getirecektir. Bunun dışında mahkemede bir avantaj sağlamak için karşı tarafı konuşturma, yöneltme veya tahrik etme yoluyla elde edilen ses veya görüntü kaydı delil sayılmayacağı gibi tam aksine bir suçtur.
Doğal olarak delil etme amacıyla ses veya görüntü kaydı alınması planlanamaz. Somut olayın hızlı cereyan etmesi beklenir. Aksi takdirde elde edilen kayıt değil niteliği taşımamaktadır. Bu şartların sağlanması durumunda elde edilen ses veya görüntü kaydında hukuki olarak bir sorun olmayacaktır.
Eşler Arasında Ses Kaydı Almak Suç Mu?
Eşler arasında ses kaydı almanın suç olup olmadığı somut olaya göre değişkenlik gösterir. Normalde eşin rızası olmadan ses kaydını almak ve bunu kullanmak suçtur. Ancak eşi tarafından saldırı altında olan ve aniden gelişen durumda, delil elde etmenin başka bir yolu olmadığı durumlarda alınan ses kaydı hukuka uygundur ve bir suç teşkil etmemektedir.
Eşler arasında ses kaydı almanın hukuka uygun olmadığı bazı durumlar mevcuttur. Bu durumlar eşin özel alanıyla ilgili ses kaydı almak, eşi tahrik ederek menfaat elde amacıyla ses kaydı almak olarak örnek gösterilebilir. Sonuç olarak eşler arası ses kaydı almanın suçun unsurları bakımından niteliği kullanım amacına ve hukuka uygun elde edilip edilmediğine göre belirlenir.
Telefonla Konuşurken Ses Kaydı Almak Suç Mu, Cezası Nedir?
Telefonla konuşurken ses kaydı alan kişi haberleşmenin gizliliğini ihlal etmektedir. Haberleşmenin gizliliğini ihlal etmek suçtur. TCK m.132 gereğince haberleşmenin gizliliğini ihlal eden kişi 1 yıl ila 3 yıl arasında hapis cezasına çarptırılır. Fakat, haberleşmenin gizliliğini kayıt almak suretiyle ihlal edilmişse ceza bir kat artırılarak 2 ila 6 yıl hapis cezası söz konusu olur.
Sık Sorulan Sorular
Telefonu Hoparlöre Almak Suç Mudur?
Telefonu hoparlöre almak haberleşmenin gizliliğini ihlal etme suçunu oluşturur. Telefonun sesinin hoparlöre alınması veya sesini başkaları duyacak şekilde yükseltilmesi hukuka aykırılık oluşturur.
Kamera ile Ses Kaydı Almak Yasal Mı?
Kamera kaydı ile ses kaydı almak rızanın alınması durumunda yasal hale gelir. Özellikle iş yerlerinde sıkça karşılaşılan bu durumda çalışanların rızasının olması gerekmektedir. Aksi takdirde kişisel verilerin korunmasına aykırı bir durum oluşacaktır.
Telefon Dinlemenin Cezası Nedir?
Telefon dinlemenin cezası TCK 133. Maddesi gereğince 2 yıl ila 5 yıl arasında hapis cezasıdır.
İş Yeri Kameraları ile Ses Kaydı Almak Suç Mu?
İş yeri kameraları ile ses kaydı almak çalışanların rızası olmadığı sürece bir suç teşkil etmektedir. Yalnızca bilgilendirme yazısı ile bu suçun önüne geçilemez; çalışanların da işverenle mutabık olması gerekmektedir.
Dedektif Tutarak Ses veya Görüntü Kaydı Almanın Cezası Nedir?
Dedektif tutarak ses veya görüntü kaydı alan kişi özel hayatın gizliliğini ihlal etmek suretiyle suç işlemiştir. Ses veya görüntü kaydı alarak özel hayatın gizliliğini ihlal eden kişiler TCK 134. Maddesi gereğince 2 yıl ila 6 yıl arasında hapis cezasına çarptırılır.
