İdari İşlemlere İtiraz Nasıl Yapılır?
2577 sayılı Kanun’un 11.maddesi uyarınca ilgililer idari dava açmadan önce, idari işlemin kaldırılması, geri alınması, değiştirilmesi veya yeni bir işlem yapılmasını üst makamdan, üst makam yoksa işlemi yapmış olan makamdan, idari dava açma süresi içinde isteyebilirler, bu başvuru, işlemeye başlamış olan idari dava açma süresini durdurur. Otuz gün içinde bir cevap verilmezse istek reddedilmiş sayılır. İsteğin reddedilmesi veya reddedilmiş sayılması halinde dava açma süresi yeniden işlemeye başlar ve başvurma tarihine kadar geçmiş süre de hesaba katılır.
Uygulamada idari işlemlere itiraz halinde dava açma süresinin işlemeye devam edip etmeyeceği ile ilgili sorunlar olup anılan madde hükmünden açıkça anlaşılacağı üzere itiraz dava açma süresini durduracaktır. Fakat burada dikkat edilmesi gereken husus itiraz ile dava açma süresinin duracağı, itirazın reddi veya reddedilmiş sayılması durumunda dava açma süresinin kaldığı yerden devam edeceğidir. Buna göre ilgililer idari dava açmadan önce 11.madde uyarınca itiraz haklarını kullanacaklar ise bu hususlara dikkat etmelerinde fayda bulunmaktadır.
Yine özel kanunlarda öngörülen idari dava açma sürelerinin hesabında özel kanununda 11.madde gibi itiraz usulü düzenlenmemiş ise itirazın dava açma süresini durdurmayacağının bilinmesi gerekmektedir. Örneğin, 6458 sayılı Yabancılar ve Uluslararası Koruma Kanunu‘nun “Sınır Dışı Etme Kararı” başlıklı 53.maddesinde; “(1) Sınır dışı etme kararı, Genel Müdürlüğün talimatı üzerine veya resen valiliklerce alınır.(2) Karar, gerekçeleriyle birlikte hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancıya veya yasal temsilcisine ya da avukatına tebliğ edilir.
Hakkında sınır dışı etme kararı alınan yabancı, bir avukat tarafından temsil edilmiyorsa kendisi veya yasal temsilcisi, kararın sonucu, itiraz usulleri ve süreleri hakkında bilgilendirilir.(3) Yabancı veya yasal temsilcisi ya da avukatı, sınır dışı etme kararına karşı, kararın tebliğinden itibaren yedi gün içinde idare mahkemesine başvurabilir. Mahkemeye başvuran kişi, sınır dışı etme kararını veren makama da başvurusunu bildirir. Mahkemeye yapılan başvurular on beş gün içinde sonuçlandırılır. Mahkemenin bu konuda vermiş olduğu karar kesindir.
Yabancının rızası saklı kalmak kaydıyla, dava açma süresi içinde veya yargı yoluna başvurulması hâlinde yargılama sonuçlanıncaya kadar yabancı sınır dışı edilmez.” hükmüne yer verilmiştir. Buna göre, 6458 sayılı Kanun hükümleri uyarınca tesis edilen sınır dışı etme kararına karşı kararın tebliğinden itibaren 7 günlük süre içinde idare mahkemesine dava açılması gerekmekte olup 6458 sayılı Kanun’da öngörülmeyen bir yol izlenerek idareye itiraz edilmiş olması dava açma süresini durdurmayacak ya da geçmiş olan dava açma süresini yeniden ihya etmeyecektir.
İptal ve Tam Yargı Davaları Birlikte Mi Açılır, Yoksa Ayrı Mı Dava Açmak Gerekir?
2577 sayılı Kanun’un 12.maddesi uyarınca ilgililer haklarını ihlal eden idari işlemlerden ötürü işlemin tebliği ya da tebliğ edilmemiş ise öğrenme tarihinden itibaren süresi içinde doğrudan doğruya tam yargı davası açabilecekleri gibi, her iki davayı birlikte de açabilirler. Yine madde hükmüne göre, idari işleme karşı öncelikle iptal davasının açılarak bu davanın karara bağlanması ya da kanun yollarına başvurulmuş ise kararın tebliğinden itibaren tam yargı davası açılması da mümkündür.
Ayrıca idari işlemin icrasından kaynaklanan tam yargı davalarında işlemin icra tarihinden itibaren süresi içinde tam yargı davası açılması gerekmektedir. Örneğin idarenin haksız ve hukuka aykırı olarak almış olduğu yıkım kararına karşı iptal davası açılmamış olsa dahi yıkımın idare tarafından icra edilmesi durumunda zararın tazmini amacıyla yıkım tarihinden itibaren süresi içinde tam yargı davası açılabilmesi mümkündür.
