İmar Barışı Nedir?

İmar Barışı Nedir?

İmar Barışı 3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16.maddesi ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılan “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” a ilişkin Tebliğ’de düzenlenmiştir. İmar barışı ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapıların kayıt altına alınması ve bedeli mukabilinde yapı sahiplerine Yapı Kayıt Belgesi verilerek imar mevzuatına aykırılıkların çözüme kavuşturulmasıdır.

İmar Barışı sürecinde yapı kayıt belgesi müracaatları vatandaşların beyanı üzerine e-devletten alınmış, taşınmaz mahallinde ilgili idareler tarafından denetimler yapılmamıştır. Bu durumda ilgililer tarafından imar barışı kapsamına girmeyen yapılar için de başvurular yapılarak bedellerinin ödenmesi suretiyle yapı kayıt belgeleri alınmıştır. Fakat sonradan yapılan denetimlerde imar barışı kapsamına girmeyen yapılar için verilen yapı kayıt belgelerinin iptali yoluna gidilerek mağduriyetlere sebep olunmuştur.

İmar Barışı Kapsamına Girmeyen (Yapı Kayıt Belgesi Alamayacak) Yapılar Hangileridir?

3194 sayılı İmar Kanunu’nun geçici 16.maddesi ile Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından çıkarılan “Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar” a dair Tebliğ uyarınca;

• 31/12/2017 tarihinden sonra yapılmış olan yapılar,
• Üçüncü kişilere ait özel mülkiyete konu taşınmazlar üzerinde,
• Kesinleşmiş planlar neticesinde sosyal donatı alanı olarak belirlenmiş ve Maliye Bakanlığınca aynı amaçla değerlendirilmek üzere ilgili kurumlara tahsis edilmiş Hazineye ait taşınmazlar üzerinde,
• Özel imar rejimine tabi bir kısım alan ve yerlerde (Boğaziçi sahil şeridi ve öngörünüm bölgesi, İstanbul tarihi yarım adası, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi alanı gibi) bulunan yapılar hakkında yapı kayıt belgesi düzenlenemez.

Anılan kanun ve tebliğ hükümlerinin incelenmesinden, kıyı, orman, mera, doğal ve arkeolojik sit gibi özel kanunlara tabi alanlarda yapılan yapıların da kapsama dahil olduğu anlaşılmaktadır. Yine hazineye ait olmakla birlikte hazine tarafından ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına tahsisleri yapılmayan park, yeşil alan, yol gibi sosyal donatı alanlarında bulunan yapıların da kapsama dahil olduğu görülmektedir.

Yapı Kayıt Belgesi Hangi Durumda İptal Edilir, Bedel Geri Alınabilir Mi, Sonuçları Neler Olur?

Yapı kayıt belgesi düzenlenemeyecek yapılar için bu belgenin düzenlendiğinin sonradan tespit edilmesi durumunda, yapı kayıt belgesi iptal edilir, bu belgenin sağlamış olduğu haklar geri alınır, Yapı kayıt belgesi bedeli olarak yatırılmış olan bedel iade edilmez ve belge düzenlenmesi safhasında yalan ve yanlış beyanda bulunulan müracaat sahibi hakkında suç duyurusunda bulunulur.

Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmesi safhasında yalan ve yanlış beyanda bulunulan husus bedelinin eksik olarak hesaplanması neticesini doğurmuş ise, eksik alınan bedel ilgilisinden alınır. Eksik alınan meblağın ilgilisince ödenmemesi halinde verilmiş olan Yapı Kayıt Belgesi iptal edilir ve daha önce yatırılmış olan bedel iade edilmez.

Yapı Kayıt Belgesi Ne Gibi Haklar Sağlar?

Yapı kayıt belgesi verilen yapılara, talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir.

• Yapı kayıt belgesi verilen yapılarla ilgili 3194 sayılı Kanun uyarınca alınmış yıkım kararları ile tahsil edilemeyen idari para cezaları iptal edilir.
• Yapı kayıt belgesi alındıktan sonra Tebliğde belirtilen şartların yerine getirilmesi koşuluyla kullanım maksadı değişiklikleri de dâhil olmak üzere tapuda cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesisi yapılabilir
• İnşaat halindeki yapılarda 31/12/2017 tarihi itibari ile bitmiş olan kısımlar için ilave inşaat alanı ihdas etmemek şartı ile yapı kayıt belgesi verilir ve yapı kayıt belgesi verilen kısımların eksik inşaat işleri tamamlanabilir.
• Ruhsat alınmaksızın yapılabilecek basit onarım ve tadilatlar yapılabilir.
• Yapı kayıt belgesi verilen yapılarda işyeri açma ve çalışma ruhsatı yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın verilir.

Yapı Kayıt Bedeli Başvurusunda Fazladan Ödenen Bedeller Geri Alınabilir Mi?

İmara aykırı alanın fazladan beyan edilmesi suretiyle fazladan bedel ödenmiş ise bu bedelin geri alınması mümkündür. Bunun için ilgili Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne başvuru yapılarak başvurunun reddi üzerine 60 günlük dava açma süresi içinde dava açmak gerekir.

Yapı Kayıt Belgesinin İptal Edilmesi Durumunda Ne Yapmak Gerekir?

Yapı kayıt belgesinin iptali durumunda bu belgenin sağlamış olduğu haklar geri alınacağından ve yatırılan bedel iade edilmeyeceğinden ilgililerin büyük mağduriyetler yaşayacağı açıktır. Yapı yıkım tehdidi altına girecek, su-elektrik abonelikleri iptal edilecek, imar para cezası verilmesi gündeme gelecektir. Bu sıkıntılarla karşılaşmamak adına yapı kayıt belgesinin iptaline ilişkin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü işlemine karşı İdare mahkemesinde dava açmak gerekmektedir.

Yapı kayıt belgesinin iptaline dair işlemin tebliğinden itibaren 60 günlük süre içinde taşınmazın bulunduğu ildeki İdare mahkemesine o ilde İdare mahkemesi yok ise o ilin yargı çevresi dahilindeki İdare mahkemesine iptal davası açmak gerekir.

Yapı Kayıt Belgelerinin İptaline İlişkin Uyuşmazlıklar Nasıl Çözümlenir?

Yapı kayıt belgelerinin iptaline ilişkin uyuşmazlıklar genel olarak 31/12/2017 tarihinden sonra yapılmış yapılarda ortaya çıkmaktadır. İdare mahkemesince yapının bu tarihten sonra mı önce mi yapıldığı hususu öncelikle davalı idareden ya da diğer kamu kurum ve kuruluşlarından istenilen bilgi ve belgelerden saptanmaya çalışılacak, uydu görüntü ve fotoğrafları incelenecek, gerekirse harita mühendisi, inşaat mühendisi ve mimar gibi alanlarında uzman kişilerle yapının hangi tarihte yapıldığının bilirkişi marifetiyle mahallinde yapılacak keşif ve bilirkişi incelemesi ile tespitine çalışılacaktır.

Kanaatimizce yapının hangi tarihte yapıldığı hususunun açık ve net olarak tespit edilememesi durumunda ilgililerin beyanına itibar edilerek uyuşmazlıkların çözüme kavuşturulması gerekecektir.