İdari Eylemlerden Doğan Tam Yargı Davalarında İdari Başvuru Şartı ve Dava Açma Süresi

2577 Sayılı Kanun’un 13.maddesinde, “İdari eylemlerden hakları ihlal edilmiş olanların idari dava açmadan önce, bu eylemleri yazılı bildirim üzerine veya başka suretle öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve her halde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gereklidir.

Bu isteklerin kısmen veya tamamen reddi halinde, bu konudaki işlemin tebliğini izleyen günden itibaren veya istek hakkında otuz gün içinde cevap verilmediği takdirde bu sürenin bittiği tarihten itibaren, dava süresi içinde dava açılabilir. 2. Görevli olmayan adli yargı mercilerine açılan tam yargı davasının görev yönünden reddi halinde sonradan idari yargı mercilerine açılacak davalarda, birinci fıkrada öngörülen idareye başvurma şartı aranmaz.” hükmüne yer verilmiştir.

İdari eylemlerden doğan zararlar için açılan tam yargı davalarında uygulanacak süreye ilişkin kurallar anılan madde hükmünde düzenlenmiştir. Bu maddede sözü edilen idari eylemler, idarenin herhangi bir idari karar veya işlemine dayanmayan ve bütünüyle eylem olarak gerçekleşen faaliyetlerine ait tutum, hareket ve olaylardır.

Maddede sözü edilen idari eylemlerden doğan zararlar için dava açılabilmesi için zarardan sorumlu idareye zararın tazmini amacıyla başvuru yapılması ve idarenin vereceği ret kararı üzerine dava açılması gerekmektedir. Ön karar alınması için idareye başvuru yapılması zorunludur. İlgililer, idari eylemi öğrendikleri tarihten itibaren bir yıl ve herhalde eylem tarihinden itibaren beş yıl içinde ilgili idareye başvurarak haklarının yerine getirilmesini istemeleri gerekmektedir.

Ön karar alınmadan açılan davalarda idari mahkemeler idari merci tecavüzü olduğunu kabul ederek dava dosyasının ilgili idareye gönderilmesine karar vermektedirler. İdari eylemlerden kaynaklanan tam yargı davalarında ön karar alınmasını gerekli kılmayan durum ise görevli olmayan adli yargı mercilerine açılan tam yargı davasının görev yönünden reddi hainde söz konusu olup bu durumda ön karar alınmasına gerek olmadan kararın kesinleşmesinden itibaren 30 günlük süre içinde idari yargı yerinde tam yargı davası açılabilmesi mümkündür.

Maddedeki bir ve beş yıllık süreler, dava açma süresini değil ön karar alma süresini gösterdiğinden bu sürelerin durması ya da kesilmesi söz konusu olmayıp hak düşürücü nitelik taşırlar. Bir yıllık idareye başvurma süresi eylemden doğan zararın öğrenilmesi tarihinden itibaren başlar.